Þjóðviljinn - 19.02.1985, Qupperneq 5

Að sundra eða sameina
/ /
eftir Asmund Stefánsson, forseta ASI
Það er mikið talað um samstarf
vinstri manna þessa dagana. Þeg-
ar samstarf flokka ber á góma ber
töluvert af málskrúði og tilburð-
um meiri keim af sýndarleik en
einlægum samstarfsvilja. í "pá
umræðu ætla ég þó ekki að
blanda mér, heldur fara nokkrum
orðum um samskiptin innan Al-
þýðubandalagsins, þar sem að
undanförnu hefur í ýmsu verið
meira gert til að sundra þeim sem
styðja flokkinn en sameina þá.
Aukið á ágreining
Þegar unnið var að kjarasamn-
ingum á síðasta vetri gerðu tals-
menn Alþýðubandalagsins ýmis-
legt til þess að auka á þann
ágreining sem uppi var í verka-
lýðshreyfingunni um vinnubrögð
og leiðir og sundra þeim Alþýðu-
bandalagsmönnum sem þar eru í
forustu. Enginn vafi er á því að
þetta stuðlaði að sundurleitri
kröfugerð og því að illa gekk að
samhæfa áhersluatriði við samn-
ingagerð á liðnu hausti.
Að tyrkneskri
fyrirmynd
Daginn, sem verkalýðsmálar-
áð flokksins hélt fund, valdi blað-
ið að taka leiðaraopnu sína í yfir-
lýsingar flokksformannsins um
nauðsyn þess að enginn sé kosinn
„Það er hugsanlegt að
ýmsum innan
Alþýðubandalagsins
þyki óþœgilegtað
hafa á vegferð sinni
samfylgd afokkur
sem störfumfyrir
íslenska
verkalýðshreyfingu. “
oftar en þrisvar sem formaður
verkalýðsfélags. Þar var fundin
leiðin til að hreinsa út í forustu-
liðinu og jafnframt tryggja að þar
sitji helst engir með málefnalega
reynslu og yfirsýn og engir sem
nái að kynna sig þannig meðal
félagsmanna og almennings að
þeir geti komið fram með sjálf-
stæða stefnumótun. Mér skilst að
fyrirmyndin sé sótt til herfor-
ingjastjórnarinnar í Tyrklandi,
sem kvað hafa notað þessa aðferð
til að halda verkalýðshreyfing-
unni þar í landi niðri. Auðvitað er
hugsanlegt, þó mér finnist það
ólíklegra, að formaður flokksins
setji hér fram almenna reglu og
stefni að því að víkja ásamt
fleirum við næstu kosningar með
tilvísun til þess að nú sé búið að
kjósa hann þrisvar á þing.
Að taka öllu
af tillitssemi
í þann tíma, sem ég hef verið í
Alþýðubandalaginu, hefur oft
mikið borið á milli í skoðunum
mínum og þeirra sem tala fyrir
flokksins hönd. Ég hef þó hingað
til talið það eðlilega tillitssemi og
flokkshollustu að standa ekki í
stórdeilum við þá á opinberum
vettvangi, en bæði er að ástæðu-
laust er að sitja endalast undir
hverju sem er og eins að óhjá-
kvæmilegt er að spyrna við fæti
þegar kerfisbundið virðist unnið
að sundrungu flokksins.
Innsýn Þjóðviljans
um helgina
í Innsýn Þjóðviljans um síð-
ustu helgi er skrifað eftirfarandi:
„Þegar sauð upp úr á dögunum
á aðalfundi verkalýðsmálaráðs
mátti stundum skilja á fólki að
rekinn hefði verið fleygur á milli
flokksforystunnar og verkalýðs-
hreyfingarinnar, þó staðreynd
máls hafi verið sú, að verkalýðs-
forystan (þeir sem hafa lifibrauð
sitt af því að selja verkalýðshreyf-
ingunni vinnuafl sitt) hafi lent
upp á kant við ýmislegt annað
fólk í verkalýðshreyfingunni. Það
var því ekki verkalýðshreyfingin
sem varð ósátt við einhverja
hluta Alþýðubandalagsins, held-
ur innbyrðis átök á einum hinna
mörgu pólitísku vettvanga verka-
lýðshreyfingarinnar. “
Það er efalaust með öllu
ástæðulaust að skammast út í
höfund greinarinnar, því lík-
legast er að hann hafi sótt efnivið-
inn til þeirra sem hann hefur lifi-
brauð af að þjóna. Ég ætlast ekki
til þess að hann skilji að fólk
gangi til starfa af hugsjón og ein-
dregnum vilja til þess að gera
Framhald á bls. 6
Upphlaup fjárplógsmanna
Sá grunur fellur stundum á lög-
gjafarstofnanir að þær hafi það
eitt fyrir augum að styðja þá
öflugu, gera þá ríku ríkari. Að
mínum dómi ættu þær hins vegar
að vera fjöldanum trygging gegn
yfirgangi fjárplógsmanna. Hið
opinbera á að flytja málstað rétt-
lætis og skynsemi. Það á að
hindra að auðmenn gangi á hlut
almennings. Það getur aldrei
aukið traust á löggjafarsamkomu
ef meðlimir hennar fara ekki
sjálfir að landslögum.
Geymt en
ekki gleymt
Hægrisinnaðar ríkisstjórnir eru
jafnan bornar uppi af stjórnend-
um fyrirtækja og auðmönnum af
ýmsu tagi. Þess vegna má við því
búast að slíkar stjórnir gegni illa
því hlutverki ríkisstjórnar að
vernda tolk gegn fjárplógs-
mönnum.
í hittifyrra stóðu ríkisstjórnar-
flokkar fyrir ósvífnustu efnahags-
aðgerðum sem hér hafa verið
framkvæmdar í marga áratugi.
Þeir hækkuðu kostnað sjúklinga,
aldraðs fólks og barnafjölskyldna
með ýmsu móti. Þeir rýrðu fram-
lögin til bókasafna og veittust að'
námsmönnum, leigjendasam-
tökum og húsbyggjendum. Þeir
fóru meira að segja að rukka
börnin sem komu á leikvellina.
Um sama leyti lækkuðu þeir
stimpilgjöld, juku bankagróðann
og hermangið og þeir hagræddu
skattareglum til hagsbóta fyrir
efnafólk á borð við sjálfa sig.
Gróði verslunarinnar var stór-
aukinn.
Árni Sigurjónsson skrifar:
„Efeinhver hefursið-
ferðislegan rétt til að
beita neyðarrétti, þá
eru það alþýðu-
samtök landsins þeg-
ar þau neyðast til að
verja kjörsín ogsjálf-
sögð réttindi affyllstu
einurð. Þaðerþar
sem neyðarréttur get-
urgilt. Ogef ekkiþar,
þá hvergi“
Á sama tíma var kaupgjald
skorið niður um þriðjung að
raungildi og fólki bannað að fara í
verkföll þótt samningar væru
brotnir á því. Forsætisráðherra
hótaði að lögregluvaldi yrði beitt
gegn þeim sem færu í verkfall. Sín
á milli nefndu stjórnarsinnar
þetta tímabundna afnám ver-
kfallsréttarins „efnahagsaðgerð-
ir“.
í haust bættu þeir um betur.
Þeir héldu opinberum starfs-
mönnum í löngu og erfiðu verk-
falli, en féllust loks á nokkra
kauphækkun. Að svo búnu tóku
þeir hækkunina jafnharðan aftur
með því að fella gengið. Skömmu
síðar hækkuðu þeir egin laun um
verulega upphæð umfram gengis-
fellinguna.
Allt er þetta geymt en ekki
gleymt.
Verkalýðs-
hreyfingin
Nú er þess vart að vænta af svo
hægrisinnaðri ríkisstjórn að hún
skeyti nokkru þótt hún brjóti
eina af grundvallarreglum lýð-
ræðis og mannréttinda með því
að afnema verkfallsrétt. En þess
var að vænta af verkalýðshreyf-
ingunni, sem hefur síst minni
skyldu að standa vörð um
mannréttindi en löggjafinn, að
hún hrekti slíka ríkisstjórn frá
völdum. Verkalýðshreyfingin
gerði ekkert þegar verkfallsrétt-
urinn var tekinn af henni einn
góðan veðurdag. Það var eins og
forysta hennar væri búin að
gleyma til hvers var barist fyrir
þessum rétti áratugum saman.
Við hverju mætti búast af verka-
lýðshreyfingunni ef kosningarétt-
ur yrði afnuminn í landinu? Ætl-
ast hún kannski til að kirkjan taki
forystu í slíkum átökum um
mannréttindi?
Ég er ekki viss um að umboð
þeirra manna sem gegna forystu í
verkalýðshreyfingunni sé svo víð-
tækt, að þeim sé heimilt að sam-
þykkja afnám verkfallsréttarins
með aðgerðarleysi sínu. Engum
leyfist að gera hrossakaup með
mannréttindi.
Neyðarréttur
Lög eru ófullkomin vegn þess
að höfundar þeirra geta ekki séð
fyrir allar þær aðstæður sem geta
komið upp. Þar sem ákvæði laga
þrýtur getur það tekið við sem
menn nefna neyðarrétt. Það þyk-
ir siðferðislega réttmætt að hunsa
lagabókstaf við sérstakar neyðar-
aðstæður. Síðastliðið haust var
margt talað um „neyðarrétt“. Til-
efnið var að nokkrir menn settu
upp ólöglegar útvarpsstöðvar til
að mala sér gull á auglýsingum.
Þeir sem ráku þessar stöðvar
kváðust gera það í skjóli neyðar-
réttar.
Á alþingi í haust kallaði Eiður
Guðnason ólöglegu útvarps-
stöðvarnar sjóræningjastöðvar.
Albert Guðmundsson greip þá
fram í fyrir Eiði og fullyrti að sjó-
ræningjastöðvar væru þær stöðv-
ar einar kallaðar sem sendu úr
skipum. Er því eðlilegra að kalla
DV-stöðina og aðrar sem sendu í
verkfallinu aðeins ræningja-
stöðvar. En fleira mælir raunar
með því en rök Alberts ein.
Ef til vill hefði verið hægt að
sýkna þann - með skírskotun til
neyðarréttar - sem hefði tekið að
, Framhald á bls. 6
Þriðjudagur 19. febrúar 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Ráðleysi
Ragnhildar
Allt frá upphafi lýðveldisins
hefur að líkindum enginn ráð-
herra setið að völdum jafn afkast-
alftill og núverandi menntamála-
ráðherra frú Ragnhildur Helga-
dóttir. Þegar blómaskeið frjáls-
hyggjunnar í Sjálfstæðisflokkn-
um fleytti henni til æðstu metorða
menntamála fagnaði Morgun-
blaðið henni með lúðrablæstri og
söng og upphrópanirnar um
„nýja menntastefnu“ voru legíó.
Efndirnar hafa hins vegar orð-
ið fyrirferðarminni. Meira að
segja gallharðir Sjálfstæðismenn
gerast því nú sammála, að þó
leitað sé með logandi ljósi um sali
menntamálaráðuneytisins við
Hverfisgötu sjáist lítill vottur
hinnar „nýju menntastefnu" sem
Morgunblaðinu varð svo tíðrætt
um í upphafi valdaferils ráð-
herra. Aftur á móti eru merkin
um eyðingarmátt þeirrar harð-
vítugu frjálshyggjustefnu sem frú
Ragnhildur fylgir, ærin.
Þannig gnísta virtir skólamenn
tönnum af bræði í hvert sinn er
þeir ræða um tillögur frú Ragn-
hildar varðandi framtíð Náms-
gagnastofnunar, ómissandi
hjálpartækis skóla um allt land. í
stfl við þá frjálshyggjuþoku sem
blindar mönnum sýn í sölum
menntamálaráðuneytisins eru
þær hugmyndir nú á kreiki í kolli
ráðherrans að taka námsbókaút-
gáfuna frá stofnuninni og bjóða
gerð þeirra út á almennum mark-
aði. Allir sjá í hendi sér hverslags
undirbúningsvinnu reyfaraútgáf-
ur útí bæ munu leggja í vinnslu
slíkra bóka, sem að öðru jöfnu
þurfa margra ára undirbúning.
Svo gælir hún líka við þá hug-
mynd að selja Skólavörubúðina,
því forráðamenn hennar hafa um
sinn framið þann ófyrirgefanlega
glæp að iáta búðina skila hagn-
aði!
Huggulegheit hennar við náms-
stjórana í fyrra voru líka einkar
gott dæmi um hina nýju vinda
sem blása kringum frú Ragnhildi.
En eins og flestir muna, þá rak
hún þá alla á einu bretti í fyrra.
Staðreyndin er einfaldlega sú
að Ragnhildur hefur engu komið í
verk nema framfylgja flokksskip-
uninni sem hún fékk i vegarnesti:
að fylla menntamálaráðuneytið
af sauðtryggum Sjálfstæðis-
mönnum. En það hefur hún líka
gert vel og rækilega.
Nýjasta af félaga ráðherra er
svo það, að hún er um það bil að
valda landauðn í kennarastétt-
inni. Nær 500 kennarar hafa sagt
upp störfum og hvað hefur Ragn-
hildur gert til að bjarga málun-
um?
Hún hafði ekki einu sinni tíma
til að ræða málið á Alþingi í síð-
ustu viku því hún þurfti að fara
útá Loftleiðir til að setja skákmót
og koma sér þannig í sjónvarpið.
En það skiptir auðvitað miklu
meira máli en halda íslenskum
skólum opnum. Eða hvað?
RAUÐHETTA