Þjóðviljinn - 15.05.1985, Blaðsíða 5

Óskalistinn
75 mál afgreidd fyrir þinglok?
Ragnar Arnalds: Fráleitt með öllu. Man ekki eftir annarri eins ringulreið íþinginu.
Forsœtisráðherra: Varla raunhœfur listi!
í síðustu viku kynnti ríkis-
stjórnin þingflokkunum lista yfir
ein 75 mál sem hún óskar af-
greiðslu á fyrir þinglok. Mörg
þessara mála hafa ekki einu sinni
verið lögð fram á þinginu og sagði
Ragnar Arnalds, formaður þing-
flokks Alþýðubandalagsins í gær,
að þetta seinasta útspil ríkis-
stjórnarinnar væri út í bláinn.
Ragnar sagðist ekki muna eftir
annarri eins ringulreið og seina-
Ölfusvatnskaupin
Landið
kostar 43
miljónir!
Tæpar 43 miljónir króna af
þeim 60 sem borgin hyggst greiða
fyrir Ölfusvatn eru taldar vera
fyrir landið sjálft, en ríflega 17
miljónir eru taldar vera fyrir hit-
aréttindin. Hver hektari á há-
lendinu er metinn á 2 þúsund
krónur og hver hektari á láglendi
á rúmlega 61 þúsund krónur.
Þetta kom fram í útvarpsviðtali
við Davíð Oddsson borgarstjóra
s.l. sunnudag og í borgarráði í
gærdag. í útvarpinu taldi borgar-
stjóri Ölfusvatnssamningnum
það til ágætis m.a. að fá mætti 200
miljónir fyrir láglendið ef það
væri selt undir sumarbústaði. í
samningnum sjálfum skuldbind-
ur borgin sig hins vegar til þess að
nýta landið ekki til þeirra þarfa í
næstu 25 ár og besta partinum
svonefndum Lambhaga, halda
erfingjar Sveins Ben í 50 ár
a.m.k.
gangi í þingstörfum, þó oft hefði
það verið slæmt. „Það er ekki að-
eins,” sagði hann, „að ríkis-
stjórnin komi ekki með mál inní
þingið, heldur eru mál hér strand
í nefndum vikum saman vegna
ósamkomulags stjórnarflokk-
anna.”
Ragnar sagði að eina málið
sem bráðlægi á að afgreiða væri
lánsfjáráætlun og aðstoð við hús-
byggjendur. Hin málin sem kom-
in væru fram væru yfirleitt svo illa
undirbúin og vanburðug, að eðli-
legast virtist að láta þau flest bíða
til hausts. Hann nefndi þar sér-
staklega sem dæmi frumvarp um
framleiðsluráð landbúnaðarins
sem stjórnarandstaðan hefur
ekki enn fengið að sjá. „Það er
óhjákvæmilegt,” sagði hann, „að
bændur og forystumenn þeirra fái
tækifæri til að ræða það mál
miklu betur áður en farið verður
að afgreiða það hér.”
Ragnar sagðist að lokum ekki
h'ta á þennan lista stjórnarinnar
öðru vísi en sem óraunsæjar vonir
út í bláinn. Steingrímur Her-
mannsson forsætisráðherra við-
urkenndi í samtali við Þjóðvilj-
ann að listinn væri varla raun-
hæfur og hann gerði ekki ráð fyrir
því að þingið gæti afgreitt hann
allan. „Þetta er óskalisti ein-
stakra ráðherra, en ríkisstjórnin
sem heild hefur ekki tekið af-
stöðu til þeirra mála. Það verða
þó nokkuð mörg af þeim og
nokkur til viðbótar sem flokkam-
ir sameiginlega leggja mesta
áherslu á,” sagði hann.
Forsætisráðherra sagði að lok-
um að ekki hefði verið tekin nein
ákvörðun um hvenær þingi yrði
slitið, en hann vonaði að það
stæði ekki langt fram í júnímán-
uð! -ÁI
Mngmenn efri deildar (fyrír aftan) fylgjast með afgreiðslu útvarpslaga- gera sér upp áhuga, fjarræn Sigríður Dúna.
fmmvarpsins í þeirri neðri. Fyrir framan Harald horfir Pálmi frá Akri yfir gleraugnaspangir en Jón
Aftari röð: glottuleitur Haraldur Ólafsson (f.v.) Jón Kristjánsson reynir að Baldvin reytir skegg sitt, þungbrýnn. Þórarinn dottar. Mynd E.OI.
Alþingi
Þjóðareign á djúphita
Iðnaðarnefndfjallar umfrumvarp Hjörleifs Guttormssonar:
Ríkið eigi hita undirlOO metra dýpi. Landeigandiþað sem ofar er
Aukin sumarbústaðabyggð við
Þingvallavatn hefur verið nátt-
úruverndarmönnum áhyggju-
efni, og nú er í ráði að fmmkvæði
Skipulags ríkisins að stofna sam-
vinnunefnd með hreppunum
fyrir austan og Reykjavíkurborg
um svæðaskipulag kringum vatn-
ið. í því verður m.a. tekið á
sumarbústaðamálum.
Samkvæmt upplýsingum fast-
eignasala í Reykjavík kosta
sumarbústaðalóðir við Þingvalla-
vatn nú 500 þúsund hið minnsta
og er þá miðað við 0,6-1 hektara
lands. Samkvæmt því 200 miljón
króna söluandvirði, sem borgar-
stjóri nefndi, yrðu bústaðirnir
400 til 1400 talsins eftir verði og
lóðastærð! Láglendið sem um er
að ræða er 675 hektarar að stærð.
„Við teljum að í raun sé búið
að marka ákveðna stefnu um
sumarbústaði í kringum Þingvall-
avatn, - að þarna eigi að vera
almenningsland og ekki bútað
niður í skika undir bústaði,“
sagði Eyþór Einarsson, formaður
Náttúruverndarráðs í gær, en
ráðið er umsagnaraðili um alla
sumarbústaðabyggð á landinu.
Vísaði Eyþór til svonefnds Mjóa-
nessmáls í vetur sem fordæmis,
en þar var hafnað beiðni land-
eiganda um að reisa sumarbú-
staði á um 10 hektara skák í
landinu. _ „,/Ái
Iðnaðarnefnd alþingis hefur nú
til umfjöllunar frumvarp um að
djúphiti í jörðu skuli vera þjóðar-
eign. Samkvæmt frumvarpinu
takmarkast réttur landeiganda til
umráða og hagnýtingar jarðhita
við 100 metra dýpi.
„Það eru alltaf að koma upp
mál sem tengjast spurningu um
eignarhald á þessari auðlind í iðr-
um jarðar, nú síðast fyrirhuguð
kaup Reykjavíkurborgar á Ölfus-
vatnslandi,“ sagði flutnirgsmað-
ur frumvarpsins, Hjörleifur
Guttormsson í gær. „Eg mun
knýja á um að málið fari fyrir
þingið í þessum mánuði, enda má
ekki dragast að löggjafinn höggvi
á hnútinn og það áður en fleiri
fordæmi skapast, sbr. Svarts-
engi.“
Snemma s.l. haust lagði Hjör-
leifur frumvarpið öðru sinni fyrir
þingið en árið 1983 flutti hann
sams konar frumvarp sem stjórn-
arfrumvarp. Ráðherrar Sjálf-
stæðismanna í ríkisstjórn Gunn-
ars Thoroddsens höfðu þá að vísu
fyrirvara við þau ákvæði sem þeir
töldu geta varðað skerðingu á
eignarréttinum.
Þegar fyrstu lögin um eignar-
og notkunarrétt jarðhita voru
sett hér á landi 1940 lögðu menn
áherslu á það í umræðum að
hætta væri á að jarðhitinn lenti í
höndum manna sem reyndu að
ná eignarhaldinu til að græða á
þessari auðlind. Lagasetningin
ætti að fyrirbyggja það.
Ákvæði um almannaeign á
djúphita kom fyrst fram í frum-
varpi til laga um jarðhita, sem
lagt var fyrir alþingi 1956. Því
fylgdi þá ritgerð eftir Ólaf Jó-
hannesson, síðar prófessor og
forsætisráðherra. Þar segir hann
m.a. að það sé „sanngjörn regla
og í samræmi við eðli máls, að
sérstök náttúruauðæfi, sem eng-
inn sérstakur hefur átt þátt í að
skapa, séu sameign þjóðarinnar
allrar.“ Niðurstaða hans 1956 var
að með lagasetningu um al-
mannaeign á jarðhita undir 100
metrum væri aðeins verið að setja
eignarréttinum almenn takmörk,
sem löggjafanum sé heimilt að
setja þrátt fyrir eignarréttará-
kvæði stjórnarskrárinnar. Fræði-
mennirnir dr. Bjarni Benedikts-
son og Ólafur Lárusson voru
einnig sama sinnis.
1967 voru sett orkulög og þá
tekið inn ákvæði um almenna
heimild til eignarnáms á jarðhit-
aréttindum og jarðhitaorku. Á
árunum 1972-1974 flutti þáver-
andi iðnaðarráðherra, Magnús
Kjartansson, stjómarfrumvarp
um rétt ríkisins til hagnýtingar
jarðhita á háhitasvæðum, en það
hlaut aldrei fullnaðarafgreiðslu. í
stjórnarsáttmála ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar 1978 var
ákvæði um að djúphiti í jörðu
skuli vera þjóðareign og í stjórn-
arsáttmála ríkisstjórnar Gunnars
Thoroddsen 1980 var gert ráð
fyrir lagasetningu um þetta efni.
Hjörleifur Guttormsson sagði
að úrslit málsins á alþingi nú gætu
verið tvísýn, þar sem stjórnar-
flokkarnir væru báðir klofnir í
málinu. Hann teldi hins vegar að
stjórnarandstaðan væri almennt
fylgjandi málinu og eðlilegt að á
það reyndi í atk'’,’“ðagreiðslu,
hvaða fylgi er við u....annaeign á
jarðhitanum.
Mlðvlkudagur 15. mat 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5