Þjóðviljinn - 27.06.1985, Síða 4
LEIÐARI
Frjalshyggjan;
einkaskóli fyrir úrvalsböm
Hvaö eftir annaö hefur Þjóðviljinn varaö viö
því i ritstjórnargreinum sínum, aö frjálshyggjan
héldi innreiö sína í menningar- og menntakerfi
íslendinga án þess aö raunveruleg umræöa og
umfjöllun heföi fariö fram um þaö mál.
Hitt er Ijóst aö ofstækisöfl í Sjálfstæðisflokkn-
um hafa leynt og Ijóst reynt aö grafa undan
núverandi skólakerfi, umfram allt meö blygðun-
arlausri láglaunastefnu sem bitnar á kennurum
og launafólki, foreldrum skólabarnanna.
Þessi ofstækisöfl hafa látið til sín heyra á
ráöstefnum Sjálfstæðisflokksins um
menntamál, í ölteitum í Reykjavík og ýmsum
skúmaskotum. Hins vegar hafa þessi öfl haft
hægar um sig á alþingi, þarsem á aö heita
löggjafarsamkoma og umfjöllun á aö vera um
allar meiriháttar stefnubreytingar svosem í
menntamálum þjóöarinnar.
Ofstækisöflin í Sjálfstæðisflokknum, sem
ráöa bæöi menntamálaráðuneytinu og stjórn
Reykjavíkurborgar hafa undanfarnar vikur
pukrast meö heimildir til nokkurra kennara um
aö stofna einkaskóla fyrir úrvalsbörn í Reykja-
vík. Börnin þurfa ekki að fylla önnur skilyröi en
þau aö foreldrar þeirra hafi efni á aö greiða
3200 krónur á mánuöi fyrir setu barnanna á
skólabekk.
Að sjálfsögöu samþykkir Davíö borgarstjóri
aö Ijá þessum einkaskóla fyrir úrvalsbörn aö-
stööu á kostnað almennra útsvarsgreiöenda,
og aö sjálfsögöu er Ragnhildur menntamála-
ráöherra nægilega alþýðleg til aö standa aö
skattheimtu af venjulegu launafólki og greiöa
kennurum í úrvalsskólanum grunnlaun. Síöan
geta þeir fengiö bónus eftir frjálshyggjukvarö-
anum á mánuöi.
í þessum gjörningi ráðuneytisins er fólgin
dæmigerö hræsni ofstækisaflanna í Sjálfstæð-
isflokknum. í nafni „frelsis", og „einkarekstrar"
er almúginn skattlagöur og -píndur svo börn ríka
fólksins geti fengiö sérstaka meðhöndlun í
grunnskóla.
Þaö er einnig dæmigert fyrir ólýöræöisleg
vinnubrögð frjálshyggjuliösins í Sjálfstæöis-
flokknum, að kynna hinn frjálsa einkabarna-
skóla ríka fólksins eftir að löggjafarsamkomunni
hefur veriö slitiö. Það er veriö aö smygla ofstæk-
inu í gegnum bakdyrnar.
Þaö reynir ekki lítið á siöferöisþrek heiöar-
legra og kristilegra íhaldsmanna, sem enn
styðja Sjálfstæðisflokkinn um þessar mundir.
Og þaö reynir ekki lítið á langlund hinna geö-
lausu Framsóknarmanna sem sitja meö frjáls-
hyggjuliðinu aö kjötkötlum dýröarinnar. Ætla
þeir að láta þetta yfir sig ganga einsog allt ann-
aö?
Friðarávarpið -
lokaátak
Á sunnudaginn lýkur undirskriftasöfnun
Friðarhreyfingar íslenskra kvenna og '85 nefnd-
arinnar. Fram aö þeim tíma veröa konur víöa á
ferö við að safna undirskriftum og listum sem
liggja víða frammi. Um friðarávarpið hefur
skapast óvenju víötæk samstaða meöal
kvenna. Ætlunin er sú, aö afhenda Friðarávarp-
iö á Kvennaráðstefnu sem haldin verður í Nairo-
bi í Kenya í júlímánuöi.
Þjóöviljinn hvetur allar konur að veita málstaö
friðarins liðsinni meö því að skrifa undir friðará-
varpiö.
-óg
KLiPPT OG SKORIÐ
Þessir Samvinnuskólanemar dimitteruöu í vor...
Það var. um margt gaman að
horfa á sjónvarpsþáttinn um 'við-
horf ungs fólks sem sýndur var á
þriöjudagskvöld. Einn kostur
hans var sá, að stjórnandi og þátt-
takendur forðuðust málaleng-
ingar. Gallinn var svo sá, að það
var reynt að komast yfir öll hugs-
anleg mál og þar með ekki numið
staðar við neitt. Stundum varð
útkoman eins og á krossaprófi:
drekkur ungt fólk meira eða
minna en við hin? Er það heitara
eða kaldara í trúmálum? Hefur
það meiri eða minni áhuga á pó-
Íitík? Er það meira eða minna í
íþróttum? Og þessum saman-
burðarspurningum áttu þátttak-
endur vitanlega enn erfiðara með
að svara, en að reyna að alhæfa
um sína eigin kynslóð. Minni
manna nær skammt á okkar tím-
um og unglingar nú hafa ekki
alltof nákvæmar upplýsingar um
það, hvernig við höguðum okk-
ur, sem betur er.
Ráðsett fólk?
Annars var framsaga þessa
unga fólks yfirleitt ágæt og við-
horfin oftar en ekki viðkunnan-
leg. Það sem kom hálfgömlum
hundi mest á óvart var það, hve
mjög þau forðuðust dómhörku.
Klippari hafði semsagt gert ráð
fyrir því, að það væri einskonar
líffræðilegt einkenni á aldurs-
hópnum - fyrr og síðar - að taka
stórt upp í sig. Leita að hinum
algildu svörum. En nú ríkti ein-
staklega mikil hógværð og allar
andstæður í viðhorfum voru mjög
dempaðar niður.
Fullmikið dempaðar reyndar.
Útkoman varð svo að fólkið við
borðið var undarlega ráðsett.
Svo var annað ef að Klippari
ætti að draga fljótfærnislegar
ályktanir af því sem fram fór og
bera saman við þau ungdæmi sem
hann kannast við þá var útkoman
fyrst og fremst þessi hér: Áður
voru menn gjarnan að leita að
samstöðu um eitthvað. Helst
eitthvað stórt og mikið. En sú
kynslóð sem við blasti á skermin-
um, hún var eins og að segja: hver
fyrir sig leitar að því sem hann
telur að sér sé fyrir bestu. Það er
mjög líklegt að slíkt viðhorf sé
þegar allt kemur til alls betri
trygging gegn vonbrigðum síðar-
meir. En einhvernveginn er það,
með leyfi að segja,leiðinlegra.
Sá maður sem hefur ungur
marserað með hugsjóninni, hann
hefur víðar farið en sá sem fór
hvergi.
Dallas og
Laxness
En sem fyrr segir: manni finnst
yfirleitt ekki ástæða til að and-
mæla einstökum viðhorfum sem
fram komu. Það væri þá helst út-
færslu Verslunarskólanemans á
frelsinu og menningunni. Ágæt
stúlka úr MK hafði haldið fram
góðum bókum íslenskum og hafi
hún þökk fyrir það. En þá fannst
þeim úr Versló endilega mál til
komið að andæfa. Hann sagði
sem svo að enginn ætti að banna
neinum að fá sér spólu með Dall-
as í stað þess að fara inn í rúm
með bók eftir Halldór Laxness.
Ég vona að ég muni orðalagið
rétt. En þetta var reyndar hvim-
leið samanburðarfræði.
í fyrsta lagi ætlar náttúrlega
enginn að banna neinum að glápa
á Dallas. En í orðalaginu felst
þetta einna helst: það skal enginn
segja mér neitt um það, hvað er
skárra Dallas eða lslandsklukk-
an! Þó sá sem talar munni viður-
kenni að fslandsklukkan sé
merkilegri, þó ekki væri, þá er
verið að gera sem allra minnst úr
því með slíku tali, sem fyrr var
nefnt, hver er í raun og veru mun-
urinn á þessu tvennu: Sápuóper-
unni og Halldóri Laxness. Allt
rennur saman í eitthvað sem kall-
að er „frjáls tómstundaiðja“.
A hverju
er von
Áðan var stungið upp á því, að
kannski væru þau viðhorf sem
settu svip sinn á þáttinn nokkuð
góð trygging gegn vonbrigðum
síðarmeir. Þó er ekki víst að svo
sé. Þessi viðhorf virðast m.a. gefa
sér þá forsendu að allir unglingar
muni „meika það“. Mögu-
leikarnir séu .nógir, bara ef allir
virði frelsið. Því miður eru ekki
líkur til að málið sé svona einfalt.
„Lífsþægindakynslóðin" sem
nefnd var í þættinum, hún hefur
að sönnu búið allvel að börnum
sínum. En hún er svo sem enginn
steiktur engill. Hún hefur komið
sér fyrir í bestu störfunum. Hún
hefur komið sér fyrir við kjötkatl-
ana. Hún hefur safnað miklum
skuldum og byggt sín hús með
verðbólgusvindli sem ungu fólki
er ekki lengur boðið upp á. Hún
hefur af slóttugheitum sínum
ákveðið að „geyma“ ungt fólk
lengur en áður í skólum - bæði til
að fresta lífsbaráttu þess og til að
þurfa síðar að afsala sér einhverj-
um fríðindum.
En þegar litið er til annarra
landa, þá sjáum við að það er
ólíklegt að dæmið gangi upp
lengi. Fyrir utan þær stéttaand-
stæður, sem fyrir eru geta hæg-
lega risið upp andstæður milli
þeirra sem hafa tryggt sér sæmi-
legt starf og þar eftir húsnæði og
fleira og þeirra sem enn hafa ekki
„komið sér fyrir“ eins og það
heitir. Vitaskuld er enginn að
biðja um slíka þróun. En í
þjóðfélagi vaxandi sérhyggju
(„ég redda mér“) og áhugaleysi
um samstöðu kunnum við að eiga
von á harðnandi andstæðum bæði
yfir kynslóðalínuna og ekki síst
innan þeirra árganga sem áttu sér
fulltrúa í sjónvarpsþættinum á
þriðjudagskvöld. _ár
ÞJÖÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulitrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Páll Valsson, Sigríður Pétursdóttir, Sævar Guð-
björnsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar ólason, Valdís Óskarsdóttir.
Útlit og hönnun: Filip Franksson, Svava Sigursveinsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglysingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson,
Clausen.
Afgreiðsiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Jenny Borgedóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Biaðaprent hf.
Olga Verd 1 lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 360 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 27. júní 1985