Þjóðviljinn - 27.06.1985, Blaðsíða 6

e
VIÐHORF
Skynsemdarsamningur
Hver hlustar á hvem?
eftir Herdísi Ólafsdóttur
„Elskulegu fiskverkakonur,
það er líka Ijóst að þið
þurfið ekki að drepastfyrir
1. september.
Þiðfenguð til að forðaþví
égsegi ogskrifa 3,267 krónur“.
Verkalýðsforystan okkar
ágæta og fórnfúsa er búin að
semja fyrir verkafólk í fisk-
vinnu og iðnaði. Stærsti hluti
þessa hóps eru konur og það
undarlega hefur skeð að það
hafa heyrst óánægjuraddir.
Óánægjuraddir yfir því hvern-
ig Vinnuveitendasambandið
og ríkisstjórn, eftir að hafa
skert kaupmáttinn um 30% um
litlar ca. 7.000 kr. á mánuði
hverjum miðað við lágmarks-
laun verkakvenna, er fólki í
varnarleysi sínu stillt upp við
vegg og foringjum verkalýðs-
hreyfingarinnar falið að
sannfæra fólk um að þarna
væri verið að færa því á miðj-
um samningstíma launa-
hækkanir á silfurfati.
Blessað Vinnuveitenda-
sambandið. Blessuð ríkis-
stjórnin. Hún gat ekki hugsað sér
að fólk dræpist fyrir 1. sept. Því
lét hún þetta á fatið. Lægstu
launin sem eru kr. 14.075 á mán.
hækkuðu í 15.360, eða um 1.285,
samtals á þessum tveimur og hálf-
um mánuði uns samningarnir eru
lausir um kr. 3.561.
Og fiskvinnufólkið, þessi
blessuð stétt sem allir eru loks
sammála um að fyrir hana skuli
nú gert verulega mikið. Hætta
skuli jafnvel að segja henni upp
og reka hana heim hvenær sem
arðsemi fyrirtækis telur það
happadrjúgt og jafnvel rétta at-
vinnurekendum Atvinnuleysis-
tryggingasjóðinn til að greiða
laun með ef vel tekst til í samn-
ingum.
Útpískuð stétt
Hvað fékk þessi útpískaða stétt
á silfurfatinu. Hún fékk væntan-
lega nefnd og laun hennar hækk-
uðu í 7 ára starfsaldri úr kr.
15.282 í 16.431, eða um 1.149 á
mán. og með umsömdum hækk-
unum á samningstímanum til 1.
sept. um kr. 3.267. Elskulegu
fiskverkakonur, það er líka Ijóst
að þið þurfið ekki að drepast fyrir
1. sept. Þið fenguð til að forða
því, ég segi og skrifa kr. 3.267.
Og nú þarf heldur ekki að fara í
neina launabaráttu 1. sept. því
það er búið að bjarga fólkinu.
En það þarf líka að lifa til ára-
móta. Þó ekki væri til annars en
að framleiða og fullvinna þau
verðmæti sem þjóðarbúið lifir á,
svo hægt yrði að minnsta kosti að
greiða öllu ábyrgu fólki, svo sem
þeim sem fást við bankastjórn og
að semja um stóriðju þokkaleg
laun og sposlur fyrir nefndarstörf
bíla og annað. Þessvegna var bætt
við á silfurfatið handa fiskverka-
fólki fram að áramótum hækkun
sem gerir mánaðarlaun þess kr.
17.585 eftir 7 ára starfsaldur.
Samtals fékk þetta fólk launa-
hækkun fyrir sex og hálfan mán-
uð til áramóta kr. 11.710. Og þar
með er öllum borgið fram yfir jól.
Laun verkalýðs-
forystunnar
En fleiri þurfa nú að lifa fram
yfir jól en þið láglaunakonur.
Hvernig fer með þá ábyrgðar-
fullu röð af mönnum sem við höf-
um einlægt séð á myndum í blöð-
um og útvarpi vera að undirrita
þennan silfurfatssamning.
Fyrstur er Ásmundur, síðan
kemur Björn Þórhallsson, Guð-
mundur Joð, Guðmundur Jóns-
son, Karl Steinar og jafnvel
Benedikt Davíðsson. Hvaða laun
skyldu þessir ágætu foringjar
okkar hafa? Þeir eru ekki há-
launaðir. Gæti hugsað mér að
þeir hefðu með sposlum kannske
50.000 kr. á mánuði, nema Ás-
mundur hálærður hagfræðingur
hann hlýtur að bera meira úr být-
um. Þeir þurfa líka að lifa fram
að 1. sept. og jafnvel til áramóta.
Því er slegið á sömu hækkun og
fiskverkafólkið fær, en nú er
reiknuð sú prósenta á 50.000 kr.
mánaðarlaun. Þessir ágætu fé-
lagar okkar fá í hækkun fyrir
þennan tíma sex og hálfan mánuð
kr. 38.256, sem þeim veitir sann-
arlega ekki af eins og dýrtíðin er
orðin, en þeir fá þetta á sama
tíma og fiskverkafólk fær eins og
áður er sagt kr. 11.710 og allir
geta lifað glaðir til áramóta.
Á fundi í einu ágætu verkalýðs-
félagi var núna á dögunum verið
að bera upp þennan nýja launa-
samning. Fiskverkakonu sem í
áraraðir hafði verið trúnaðar-
maður á sínum vinnustað í stóru
frystihúsi, varð það á að láta á sér
heyra, að hún teldi ekki hafa ver-
ið gert mikið fyrir fiskverkafólk
með þessum samningi og leyfði
sér að láta f Ijósi vonbrigði með
samningana, eftir það há-
stemmda tal í fjölmiðlum, að nú
skyldi loks leiðrétta kjör fisk-
verkafólks.
Áframhaldandi
kjararán
Nú, konan var ekki fyrr sest en
formaðurinn lýsti hana varg í
véum verkalýðshreyfingarinnar
og með svona tali á móti verka-
lýðsforystunni væri hún að valda
verkafólki ómældu tjóni, enda
væri ekki við góðu að búast þar
sem henni mundi hafa orðið það
á, að hlusta á raddir frá Akranesi,
frá Siglufirði og jafnvel frá Vest-
mannaeyjum.
Hver hlustar á raddir frá hverj-
um? Alla vega berast engar radd-
ir til verkalýðsfélaganna og fólks-
ins sem á að búa að þessari samn-
ingagerð fyrr en sambandsfor-
mannaröðin er búin að skrifa
undir eftir nokkurra klukku-
stunda fund og réttir þessi mála-
lok fagnandi að verkafólkinu og
forustuliðinu er falið að verja
þetta og fá það samþykkt í hveíli
áður en fólk hefur fengið ráðrúm
til að átta sig á því, um hvað hefur
verið samið, annars hrifsi Vinnu-
veitendasambandið aftur til baka
allt sem átti að halda í verkafólki
lífinu til 1. sept., semsé kr. 3.267.
Þetta er skynsemdarsamning-
ur. Það hefur ekki verið hlustað
vel á Vinnuveitendasambandið
og okkar ráðalausu ríkisstjórn og
við keppumst við samkvæmt
þeim röddum að samþykkja
áframhaldandi kjararán óbreytt í
4-6 mánuði í viðbót frá því við
áttum þess kost að rísa upp og
leiðrétta þá 1. sept., ef okkar
duglitla verkalýðshreyfing hefði
þá þorað að standa í lappirnar til
þess.
Akranesi 24.06. ’85
Herdís Ólafsdóttir.
Launakostnaður vegna álmálsins
1 Þjóðviljanum 22. júní sl. birt-
ist frétt um kostnað við álmálið
svonefnda 1981-1983. Þarvarall-
ur kostnaður við álmálið færður
fram til verðlagsins í dag með
lánskjaravísitölu. Þessi reikn-
ingsaðferð er villandi.
Ég var einn þeirra, sem tóku á
móti greiðslum vegna álmálsins.
Alls vann ég í fullu starfi í 8 mán-
uði 1982-1983 við söfnun heim-
ilda og ritun sagnfræðilegrar
greinargerðar um „samskipti ís-
lenskra stjórnvalda við Swiss Al-
uminium Ltd. vegna álmálsins í
Straumsvík...”. Var skriflegur
samningur gerður um verkefni
þetta. Þar var m.a. tekið fram að
ég sem verktaki skyldi sjálfur
leggja til „alla aðstöðu vegna
verksins, svo sem skrifstofu-
aðstöðu... vélritun, kaup á fræði-
ritum og kostnað við gagna-
öflun...”. Þessi kostnaður reynd-
ist nema um þriðjungi heildar-
greiðslna iðnaðarráðuneytisins
til mín.
Greiðslur þessar voru inntar
aðallega af hendi á síðustu 4 mán-
uðum ársins 1982 og í mars 1983.
Greiðslurnar til mín á árinu
1982 námu alls kr. 96.000, sem
framreiknað með vísitölu
kauptaxta gerir kr. 186.173, skv.
verðlaginu í dag. Greiðslurnar á
árinu 1983 námu alls kr. 52.000,
sem með sömu vísitölu gerir á
„núverði” kr. 79.146. AIIs voru
eftir Gísla Gunnarsson
;¥ %
I i M
* ' ■ -,i \/\r

greiðslur þessar þannig, skv.
verðlagi í dag, kr. 265.319 krónur
fyrir 8 heila vinnumánuði. Þegar
útlagður kostnaður minn hefur
verið frádreginn voru þannig eftir
í kaup fyrir mig skv. núverandi
verðlagi miðað viö vísitölu
kauptaxta u.þ.b. 177.000 krónur
eða röskar 22.000 krónur í mán-
aðartekjur.
Aðra reikningsaðferð má nota:
Bera laun mín frá iðnaðarráðu-
neytinu saman við þau laun, sem
ég hefði getað fengið fyrir aðra
vinnu við ríkisgeirann á sama
tíma. Miðað við þáverandi
menntun mína hefði ég sem fram-
haldsskólakennari fengið laun
samkvæmt þáverandi 110. flokki
BHM. Jafnaðarlaun í flokki þess-
um voru á umræddu tímabili
15.160 kr. á mánuði. Hreinar
tekjur mínar frá iðnaðarráðu-
neytinu að meðaltali í hverjum
mánuði voru á sama tímabili
12.333 kr.
Mér sýnist á þeim upplýsing-
um, sem fram hafa komið undan-
farnar vikur um kostnað við álm-
álið allt tímabilið 1981-1985, það
er í tíð tveggja ríkisstjórna, að
skipta megi íslenskum viðtakend-
um launa vegna málsins í þrjá
flokka eftir stærð greiðslna mið-
að við framlagða vinnu og eftir
stöðu þeirra í ríkiskerfinu.
í fyrsta lagi þeir sem fengu laun
í samræmi við almenn launakjör
opinberra starfsmanna á þessum
tíma, stundum þó eitthvað lægri,
stundum þó aðeins hærri. Til
þessa flokks telst obbinn af þeim,
sem unnu við álmálið í ráðherra-
tíð Hjörleifs Guttormssonar.
í öðrum flokknum eru þeir sér-
fræðingar, sem fengu greiðslur
samkvæmt taxta útseldrar vinnu
stéttarfélags síns (félaga verk-
fræðinga og lögfræðinga) og
fengu ekki samtímis fastar launa-
greiðslur frá ríkinu. Þessi hópur
var (og ekki síst er) með talsvert
betri launakjör en sá fyrstnefndi.
Til hans teljast bæði sumir ráð-
gjafar Hjörleifs Guttormssonar
og Sverris Hermannssonar.
í þriðja hópnum eru menn sem
eru í hálaúnastörfum hjá ríkinu
(alþingismenn, bankastjórar) og
fá síðan í viðbót við föstu launin
umtalsverðar þóknanir í sam-
ræmi við taxta sérfræðinga fyrir
störf sín við álmálið. Enginn ein-
staklingur tilheyrði þessum hóp í
ráðherratíð Hjörleifs Guttorms-
sonar en þó nokkrir í ráðherratíð
Sverris Hermannssonar.
25. júní 1985
Gísli Gunnarsson.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 27. júní 1985