Þjóðviljinn - 03.11.1985, Blaðsíða 14

Haf-
kóngur
Algengurá 10-400
mdýpi alltíkring-
um landið. Hefur
fengistnokkuðí
troll hjá humarbát-
um.Geturverið
hættulegurvegna
eitrunaref borðað-
uróhreinsaður.
Beitu-
kóngur
Ákaflegaafbrigða-
auðugtegund
semfinnst víða
umhverfis landið
alltniðurá110m
dýpi. Þessitegund
erveiddígeysi-
miklu magni í
næstu nágranna-
löndum.Góðir
markaðir í Banda-
ríkjunum og Jap-
an. Vitaðaðó-
grynni eru til af
beitukóng hérvið
land.
ígui-
ker
Tværmisstórar
tegundirfinnast
hérvið land. Eru til
ítöluverðum mæli.
Erfittaðnátil
þeirra. Hugsan-
legtað tínauppaf
botninum (kafar-
ar). Geysihátt verð
fyrir ígulkerja-
hrogn íJapan.
Raunhæfurmögu-
leiki sem þarf að
kannanánar.
Kúfskel
Ein stærstu kúf-
fiskmið á norður-
hveli jarðar eru
umhveríislandið.
Nær ekkert nýtt
síðustsu áratugi.
Finnstínæröllum
fjörðum og víkum
á0-100mdýpi.
Sérstök kúffisk-
nefnd sjávar-
útvegsráðuneytis-
inshefurstarfað
aðundirbúningi
veiða og vinnslu
undanfarin ár.
Hyllirundir
framkvæmdir. Tal-
ið aðgóðurmark-
aðurséfyrirkúf-
fisk í Evrópu, miðj-
arðarhafslöndum
ogíJapan.
Trjónu-
krabbi
Finnstítöluverð-
ummæliífjörðum
og flóumalltí
kringum landið.
Tilraunaveiðarí
gildrur í Faxaflóa
og í Breiðafirði
hafa gefið góða
raun. Markvissar
veiðar að hefjast.
Ýmisskonarúr-
vinnslaátilrauna-
stigihefurgefið
góðan árangur.
SÆLKERA
íslendingar hafa löngum þótt
nokkuð sérsinna hvað mat snert-
ir. Á sama tíma og kindahausar,
súrir hrútspungar, úldinn hákarl
og sigin grásleppa þykja hér
herramannsmatur fúlsar landinn
við og jafnvel fitjar upp á nef sér
þegar minnst er á krabba og kuð-
unga, skelfisk og ígulker. Eða er
þetta kannski orðin liðin tíð?
Ferðalög til framandi landa, gjör-
bylting í matarframboði veitinga-
húsa og síaukinn áhugi fyrir nýj-
ungum í matargerð, hafa á ótrú-
lega skömmum tíma gjörbreytt
almennum viðhorfum lands-
manna. Allir eru tilbúnir að prófa
eitthvað nýtt og veitingahúsin
sum hver gera út kafara, til að
tína upp af hafsbotni í næsta ná-
grenni höfuðborgarinnar skel-
fisk, krabba og kuðunga sem
þykja orðið ómissandi hráefni í
veislueldhúsin.
En það eru ýmsir fleiri en sæl-
kerar, sem hafa áttað sig á hversu
fjölbreytt úrval af úrvals skelfiski
og krabbadýrum er að finna við
strendur landsins. Fjöldi sjó-
manna og útgerðarmanna hafa
nú um nokkurt skeið undirbúið
veiðar á ýmsum þessum tegund-
um og einnig athugað með mark-
aði og verð fyrir þessar tegundir
erlendis. Tilraunaveiðar á t.d.
trjónukrabba í sumar og fyrra-
sumar lofa mjög góðu og rann-
sóknir fiskifræðinga hjá Hafrann-
sóknastofnun hafa leitt í ljós að
víðast hvar umhverfis landið er
að finna í veiðanlegu magni fjöl-
dann allan af skeldýrum.
Einn þeirra sem hefur
rannsakað skeldýrastofnana hér
við Iand á undanförnum árum er
Hrafnkell Eiríksson fiskifræðing-
ur. Pjóðviljinn bað hann að lýsa
þeim helstu tegundum sem finn-
ast hér við land í veiðanlegu
magni og hvaða markaðir eru í
boði fyrir þetta sjávarfang sem á
að geta gefið okkur tugmiljóna-
tekjur á ári hverju, sé rétt á mál-
um haldið og jafnframt aukið
fjölbreytni í atvinnulífi til mikilla
muna.
Trjónukrabbinn
lofar góðu
Af þessum ónýttu tegundum
sem menn hafa verið að velta
vöngum yfir á undanförnum
árum þá erum við líklega komnir
lengst með athuganir og tilrauna-
veiðar á trjónukrabbanum, segir
Hrafnkell. Sjávarútvegsráðu-
neytið kostaði 2ja vikna tilrauna-
veiðar haustið 1983 hér við SV-
ströndina. Við fengum alveg
ágætisafla víðs vegar í innanverð-
um Faxaflóa en það dró strax úr
fyrir utan annes. Aflinn fór upp í
20-30 kg af krabba í hverja gildru
og langstærsti hluti aflans fékkst
fyrstu klukkutímana eftir að gild-
ran var lögð. Við þessar fyrstu
tilraunaveiðar notuðum við stór-
ar og fyrirferðamiklar bandarísk-
ar krabbagildrur, en í fyrrasumar
vorum við með japanskar gildrur
sem hentuðu mun betur og gáfu
ekkert minni afla þótt þær séu
minni um sig.
f framhaldi af þessum tilrauna-
veiðum hafa ýmsir aðilar farið að
undirbúa veiðar á trjónukrabba
og einnig er farið að huga að
margvíslegum möguleikum við
úrvinnslu þessa afla, auk þess
sem töluvert hefur verið veitt í
gildrur hér í Flóanum fyrir
veitingahús. Hér eru ýmsir
möguleikar í boði. Það er hægt að
flytja krabbann lifandi á erlendan
markað. Trjónukrabbinn er ótrú-
lega lífseigur en við raka og rétt
hitastig getur hann lifað á þurru
landi svo dögum skiptir. Það er
því alls ekki útilokað að flytja
krabbann lifandi með skipum á
erlendan markað. Þá er hægt að
heilfrysta krabbann, taka sér-
staklega lappirnar þar sem að-
almaturinn er og vinna þær til út-
flutnings sem svokallaðar „kokt-
eillappir“, sem eru víst mjög vin-
sæl matvara. Á nokkrum stöðum
hafa verið gerðar tilraunir með
að skelfletta krabbann og það
hefur gefið góða raun. Nýtingin
hefur verið frá 16-24% sem er
viðunandi. Hjá Oraverksmiðj-
unni í Kópavogi hafa verið gerðar
tilraunir með að vinna kraft úr
skelinni og sjóða niður krabba-
súpu.
Um 400 tonn
í utanverðum
Hvalfirði
Það er ekki hægt að segja ann-
að en að það sé mikill áhugi fyrir
þessum veiðum en spurningin er
auðvitað hvaða verð kemur til
með að fást fyrir krabbann, en ég
tel að hér sé um virkilega raun-
hæfan möguleika að ræða.
Við vitum alls ekki nógu mikið
um krabbastofninn en eftir að
hafa skoðað neðansjávarmyndir
sem við tókum í Hvalfirðinum
höfum við áætlað að í utanverð- {
um firðinum hafi verið um 300
tonn af trjónukrabba þegar
myndirnar voru teknar. Þetta er
áætluð stofnstærð á rnörkuðu
svæði. Krabbinn er hins vegar!
frekar hægvaxta og meðan við
vitum ekki meira um stofninn þá j
er skynsamlegt að fara rólega af
stað og taka mið af veiðum á,
skyldri tegund eins og humarn-j
um, sem við þekkjum mikið bet-
ur til. Helsta hættan í þessu eins
og öðru er auðvitað sú að allt of
margir fari út í þessar veiðar og
því verður frá upphafi að hafa
einhverja stjórn á þeim.
í öllum
flóum og fjörðum
Trjónukrabbinn sem er ein
tegund svokallaðra kóngurlóar-
Ótrúlega mikið
afónýttum
skelfisk- og
krabbategund-
um við strendur
landsins. Eftirsótt
matvara og
víða góðir
markaðir.
Áhuginnerað
vakna.
Stórmöguleikar
íatvinnu-
uppbyggingu
umalltland.
krabba, er mikið veiddur af ná-
grannaþjóðum okkar einkum
Frökkum. Allar tölur eru nokkuð
á reiki en talið er að Frakkar veiði
um 10-15 þúsund tonn af kóngu-
lóarkröbbum á ári hverju. Það
hljómar því alls ekki óraunhæft
að gera ráð fyrir nokkur þúsund
tonna ársafla hér, en ég held að
það sé óráðlegt að fara uppí tug-
þúsund til að byrja með. Qkkar
athuganir sýna að krabþinn er á'v-
öllum flóum og fjörðum um-
hverfis landið og veiðist alls stað-
ar í tiltölulega sama magni. Það
ætti því að vera hægt að stunda
þessar veiðar víðast hvar um
landið en stærstu miðin eru lík-
legast í Faxaflóa, á Breiðafirði, í
ísafjarðardjúpí og á Húnaflóa.
Tröllakrabbi
ó flœkingi
Jú það er rétt, hér finnast fleiri
krabbategundir en trjónukrabbi.
Trölla
krabbi
Flækingurvið
suðurströndina.
Heldursigdjúpt, á
800-1200 mdýpi.
Hefuraðallega
fundistúti fyrirS-
Austurlandi.frá
Háfadjúpi að
Lónsdjúpi.Tog-
bátar, einkum
humarbátar, hafa
fengið 20-30 stk. í
togi.Tröilakrabb-
inneraðjafnaði 1-
2kgáþyngd.
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN