Þjóðviljinn - 14.12.1986, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 14.12.1986, Blaðsíða 9
Allt hripar niður jafnóðum Kaflar úr rœðu Geirs Gunnars- sonar við umrœðu fjárlaga Þráttfyrirgóðæri, áreftirárog vaxandi þjóðartekjur á mann á hverju ári frá og með 1984 vegna bættra ytri aðstæðna, er nú ráðgert að afgreiðafjár- lög með verulegum halla þriðjaáriðíröð. Árið 1985 voru fjárlög greidd meðáætluðum 743 millj. kr. halla en sá halli varð í raun 2.371 millj. kr. og í fyrra voru fjarlög afgreidd með áætluðum 163 millj. kr. rekstrarafgangi en horfur eru á því, að niðurstaðan verði í raun um eða yfir 2.000 millj. kr. rekstrarhalli ríkissjóðs. Þegar þetta er haft í huga gefur fjárlaga- frumvarp með áætluðum nær 1600 millj. kr. rekstrarhalla ríkis- sjóðs á árinu 1987 ekki fyrirheit um niðurstöðu sem verði talin viðunandi þegar byggt er á þjóð- hagsáætlun um eitthvert mesta góðæri sem þjóðin hefir lifað varðandi ytri aðstæður í þjóðar- búskapnum. Nú í árslokin er áætlað, að af- borgun af erlendum lánum opin- berra aðila nemi 2.700 millj. kr. en ný erlend lán tekin á árinu 1986 næmu 5.158 millj. kr., þ.e. 2,458 millj. kr. ný erlend nettó skuldasöfnun opinberra aðila. Ekki stafar þessi ráðsmennska af því að harðindin neyði stjórnend- ur til þess að hlaða upp erlendum skuldum. Þvert á móti er aukning þjóðartekna á þessu ári meiri en áður hefir þekkst vegna góðæris, eða um 7.0% á mann. Nettó- aukning erlendra lána opinberra aðila nemur á þessu gósenári um 50 þús. kr. á hverja 5 manna fjöl- skyldu í landinu. Að viðbættum skuldbreytingum skammtíma- lána, 542 millj. kr. eru nlyjar lán- tökur 111% hærri en afborgan- irnar. Það er ill meðferð á öðru höfuðmarkmiði hæstvirtrar rikis- stjórnar í efnahagsmálum. 12 Hafskips- gjaldþrot Hæstvirt ríkisstjórn stefnir með fjárlagafrumvarpi sínu að því að reka ríkissjóð með veru- legum halla þriðja árið í röð. Samanlagður halli þessara ára 1985, 1986 og 1987 nemur um 6.000 millj. kr. og jafngildir því 12 Hafskipsgjaldþrotum. Á erfiðleikaárunum 1982 og 1983 varð ríkissjóður fyrir áföll- um vegna samdráttar í þjóðar- framleiðslu, en það fer á hinn bóginn saman að þessi þrjú halla- ár ríkissjóðs, þegar eytt er 6.000 millj. kr. umfram tekjur, þá hefir þjóðin búið við mjög mikinn efnahagsbata vegna ytri að- stæðna. Landsframleiðslan hefir aukist á sérhverju þessara ára. Samanlagt gæti aukning vergrar landsframleiðslu þessi 3 ár numið um 16 milljörðum króna á verð- lagi 1986. Áfþvítekurríkissjóður um 4 milljarða króna umfram það sem hann hefði fengið, ef landsframleiðsla hefði einungis hætt að minnka eftir 1984 og stað- ið í stað síðan. En samhliða og þrátt fyrir þessa 4.000 millj. kr. tekju- aukningu hefir ríkissjóður verið rekinn með halla, sem með þessu fjárlagafrumvarpi varðandi árið 1987 er stefnt að, að nemi samtals um 6.000 millj. kr. á 3 árum á verðlagi 1986. Aukning landsframleiðslu vegna hagstæðra ytri aðstæðna þýðir að ríkissjóður fær á 3 árum 4.000 millj. kr. tekjuaukningu til þess að standa undir útgjalda- aukningu, og hagstæð þróun lánskjara bætir hag ríkissjóðs. Þrátt fyrir þetta er öllum mark- miðum um jöfnuð í rekstri ríkis- sjóðs kastað fyrir róða. Hvers konar efnahagsástand, hvers konar ytri aðstæður þurfa að vera fyrir hendi til þess að stjórnar- flokkarnir geti farið með mál rík- issjóðs án þess að hlaða upp milljarðaskuldum með þeim víta- hring vaxtaútgjalda, sem af því leiðir? Árangri stefnt í hœttu Ríkisstjórnin hefir komið sér undan því að leysa það verkefni sem hún tók að sér. Hún velti vandanum á undan sér eftir fe- brúarsamningana, og hún virðist enn ætla að hafa sama háttinn á varðandi nýgerða kjarasamn- inga. Stjórnarflokkarnir velta vandanum á undan sér með 2000 millj. kr. hallarekstri á ríkissjóði í ár og fjárlagafrumvarpi, þar sem gert er ráð fyrir 1600 millj. kr. fjárlagahalla á næsta ári. Þegar þannig er staðið að mál- „Stjórnarflokkamir ættu ekki að láta sér til hugar koma að standa að slíkri sérstakri aðför að fötluðum og öryrkjum á sama tíma og þeir leggja til við afgreiðslu fjárlaga að hækka framlag til aðalskrifStofu ráðherranna umfram eðlilegar verðlags- hækkanir um upphæð sem er hærri en sú skerðing sem þeir hafa fyrirhugað á Framkvæmdasjóði fatlaðra." um á tímum þenslu í atvinnu- og viðskiptamálum, þá er þeim ár- angri, sem verkalýðshreyfingin beitir sér fyrir að náist í verð- lagsmálum stefnt í ótvíræða hættu. Það er ekki aðeins svo, að hæstv. ríkisstjórn hafi í engu tekið á því verkefni sem hún tók að sér í samningum við verka- lýðshreyfinguna og atvinnurek- endur sl. vor, þar sem því hefir í engu verið sinnt að greiða í raun þátt ríkisins í þeirri lausn sem samkomulag var gert um, heldur hefir hún bætt um betur með óráðsíu í útgjöldum á ýmsum sviðum. Minna en ekkert verður eftir Hvernig sem stjórnin eys inn tekjum af stóraukinni þjóðar- framleiðslu hripar allt niður og ekkert er eftir í kassanum. í tvö ár hefir þetta gengiz svona, og ríkisstjórnin ætlar ótrauð að halda þessu striti áfram þriðja árið í röð, og er búin að gera sér ljóst að minna en ekkert verður eftir, líka á næsta ári. Það er sagt að svipað hafi hent landsfræga bræður frá Bakka. Þeir júsu í kerald og allt hripaði niður jafnóðum. Þeir voru þó ekki búnir að stunda þennan austur lengi, og áreiðanlega ekki í 3 ár, þegar þeir litu upp, huguðu að orsökinni og fundu hana: Ekki er kyn þótt keraldið leki. Botninn er suður í Borgarfirði. Þeir Bakkabræður fundu or- sökina fyrir því að þeirra austur var tilgangslaus. Þeir vissu hvar botninn var. Það er meira en sagt verður um hæstvirta ríkisstjórn. Ráðist að fötluðum Það segir sannarlega mikið um stjórnarstefnuna og stjórnar- flokkanna, að tímabil stóraukinnar framleiðslu þjóðar- innar vegna bættra ytri aðstæðna skuli ekki nýtast til samfélagslegs átaks varðandi brýnustu þjón- ustu við almenning hvarvetna í landinu, heldur skuli slíkar fram-^ kvæmdir þess í stað skornar mjög verulega niður. Og til þess að bæta gráu ofan á svart varðandi niðurskurð á framlögum til framkvæmda sem þjóna öllum landsmönnum, þá elta stjórnarflokkarnir uppi sér- stakan sjóð til framkvæmda í þágu þeirra sem minnst mega sín í þjóðfélaginu og skera lögbundið framlag til hans niður um helm- ing eða um 50 millj. kr. skv. þrengstu skilgreiningu, auk þess að hirða og gera upptækar í ríkis- sjóð um 30 millj. kr. af mörk- uðum tekjum frá árinu 1985 á einhverju mesta gósenári sem þjóðin hefur lifað. En í ár fær ríkissjóður í sinn hlut einungis vegna aukinnar landsframleiðslu á þessu ári um 2 milljarða kr. í brúttótekjur. Ég held að háttvirt Alþingi ætti að sjá sóma sinn í því að falla frá þessum sérstaka niðurskurði og einkum ættu stjómarflokkarnir ekki að láta sér til hugar koma að standa að slíkri sérstakri aðför að fötluðum og öryrkjum á sama tíma og þeir leggja til við af- greiðslu fjárlaga að hækka fram- lag til aðalskrifstofu ráðherranna umfram eðlilegar verðlagshækk- anir um upphæð, sem er hærri en sú skerðing sem þeir hafa fyrir- hugað á Framkvæmdasjóði fatl- aðra. Óbreytt stefna hœttuleg Allar aðstæður í þjóðfélaginu, uppsveifla í efnahagskerfinu vegna stórbættra ytri aðstæðna og nýgerðir kjarasamningar, kalla á aðra stefnu í ríkisfjármál- um en þann hallarekstur og skuldasöfnun sem einkennt hefir feril núverandi stjórnarflokka. Á miklu veltur hvernig að endanlegri afgreiðslu fjárlaga- frumvarps og lánsfjáráætlunar verður staðið. Sú afgreiðsla, og þar með stefnan í ríkisfjármálum næsta ár, hlýtur að ráða miklu um hvort unnt verður að tryggja þann árangur, sem verkalýðsfé- lögin hafa stefnt markvisst að með kjarasamningunum í febrú- arsl. ognýgerðum kjarasamning- um. Ýmislegt óviðráðanlegt varð- andi ytri aðstæður kann að steðja að og stofna í hættu árangri af baráttu verkalýðssamtakanna fyrir stöðugu verðlagi og auknum kaupmætti launa. En ljóst er, að af áframhaldandi óbreyttri stefnu stjórnarflokkanna í málefnum ríkissjóðs stafar ein mesta hætt- an. í alþingiskosningunum næsta vor gefst launþegum tækifæri til þess að bægja þeirri hættu frá. Stjórnmál á sunnudegi Geir Gunnarsson skrifar LEGASTA BÓKIN í ÁR

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.