Þjóðviljinn - 03.01.1987, Blaðsíða 2

FLOSI
af ári áranna
Það sem nér dettur fyrst í hug á þessu spá-
nýja ári er það að enn hef ég ekki fengi að vita
hverju eða hverjum það skal helgað.
Þaö hefur nefnilega verið piagsiður á Islandi
um árabil að helga hvert ár einhverju vissu mál-
efni, eða einhverjum minni máttar.
Ég hef satt að segja ekki hugmynd um hvað-
an tilnefningin hefur komið, því stundum virðist
helgunin hafa orðið til hérna heima en stundum
í kompaníi við alheiminn.
Hvað um það. Takmarkið með þessari ár-
vissu „helgun" á ári virðist alltaf hafa verið það
sama, að bætafyrir, einhverskonar vanrækslu-
syndir gagnvart minnihlutahópum, sem eiga
um sárt að binda, en þó ef til vill öllu fremur að
leggja þeim lið sem alltaf virðast lenda undir í
lífinu.
Konan virðist þessum örlögum undirseld
frekar en nokkur annar minnihlutahópur og
þessvegna var riðið á vaðið með hina árlegu
„helgun“ fyrir rúmum áratug og „ár konunnar"
leit dagsins Ijós. Og ekki bara ár konunnar,
heldur hvorki meira né minna en „kvennaár-
atugurinn“, en honum lauk í fyrra, eða réttara-
sagt í hitteðfyrra.
I heilan áratug börðust konur, já og við sem
elskum konur, fyrir því með oddi og eggju að
bæta stöðu konunnar, þannig að hún lenti ekki
alltaf undir.
Engum blandast hugur um að kvennaáratug-
urinn bar ríkulegan ávöxt, þó það sé að vísu
margra mál að konur mættu vera meira einhuga
um það hverja stöðu þær kjósa sér bæði útávið
og innávið.
Hvert ár kvennaáratugarins var svo helgað
einhverju öðru en konum. Það helsta sem ég
man var „ár aldraðra - ár barnsins - ár lam-
aðra - ár tónlistarinnar - ár friðarins og ár
trésins".
Það hefur lengi verið mál manna að enginn
minnihlutahópur á ísiandi hafi þurft að búa við
krappari kjör en einmitt tréð, enda var þjóðin - á
ári trésins -, svo einhuga um að bæta kjör þess,
að um tíma virtist konan og staða hennar ætla
að gleymast.
Allir lögðust á eitt að auka veg trésins og
bæta fyrir það misrétti sem tréð hefur þurft að
búa við um aldaraðir. Þjóðin gerði sér far um að
hefja tréð til þeirrar virðingar, sem það hafði
glatað í aldanna rás.
Mestu tréhausar þjóðarinnar voru virkjaðir
og í tilefni ársins var þeim nú látin staða í „tré“,
en ekki í „té“. í utanríkisþjónustunni þótti það
tilheyra að menn væru „lurkum lamdir“ eftir
áríðandi embættisstörf, og „timburmenn“
urðu æskilegt ástand á ári trésins, að ekki sé nú
talað um „deleríum trémens".
Trésmiðatalið og Skógarmannasaga
komu út í viðhafnarútgáfum og efnt var til sam-
keppni um fegursta Ijóðið um tréð og tréhestur-
inn veittur í verðlaun.
Þá var Sinfóníuhljómsveit íslands stjórnað
allt þetta ár með herðatré, enda kjörorð ársins
að betra væri að veifa röngu tré en öngu.
Það merkilega var að á þessu ári áttu konur í
fullu tré við karla. Þá var til þess tekið að allt
gekk á tréfótum til lands og sjávar, sem og í
þjóðmálum íslendinga.
í árslok var svo verðlaunaljóðið birt:
Af trjáræktinni drögum dám
djöfull verður mikið sáð
svo sjáum við ekki trén fyrir trjám
takmarkinu verður náð.
Á ári barnsins var megináhersla lögð á að
reyna að koma í veg fyrir getnað með aukinni
kynfræðslu í skólum og þá voru lögin um fóstur-
eyðingu rýmkuð til að reyna að stemma stigu
við of mikilli barnanauð og yfirleitt þeim ófögn-
uði sem af börnum hlýst.
Þessi litla barnagæla var kjörin Ijóð ársins:
Sofðu nú svínið þitt
svartur í augum
farðu í fúlan pytt
fullan af draugum.
Satt að segja veit ég ekki hverjum árið sem
var að kveðja var helgað. Það er einsog allir séu
búnir að gleyma því, og raunar einsog enginn
viti hvaðan ákvarðanir koma um það hvaða
minnihlutahópi árið skuli helgað. Sumir segja
að það sé Áramálaráð sameinuðu þjóðanna.
Eitt er víst að Áramálaráð íslands er ekki í
símaskránni og þess vegna engin leið að fá
upplýsingar um það hverju síðasta ár var helg-
að og það sem meira er: Enginn virðist hafa
hugmynd um hverjum skal helga árið sem er að
hefjast.
Þetta setur mann óneitanlega í allmikinn
vanda, því illt er að hefja nýtt ár, án takmarks og
tilgangs.
Nú er það til að taka að drísildjöflar, púkar og
prakkarar hafa löngum í landi voru verið kallaðir
„árar“. Og á árinu sem var að líða voru prakkar-
ar og prettarar óvenju mikið á ferðinni með sitt
svindilbrask.
Svindlarar eru minnihlutahópur sem oft hefur
orðið illa fyrir barðinu bæði á fjölmiðlum og al-
menningsálitinu og hafa oft átt um sárt að binda
og þurft að sleikja kaunin vegna skilningsleysis
ærukærra manna og heiðarlegs fólks.
Stundum hefur þetta gengið svo langt að
braskarar hafa verið kallaðir „árar“ og fundir í
sumum óvirtustu fyrirtækjum þjóðarinnar kall-
aðir „áramót“.
Nú legg ég til að árið sem er að ganga í garð
verði helgað bröskurum þjóðarinnar.
Þá verður árið 1987 semsagt:
Ar áranna!
Veðurfar
Bæði gott
og slæmt
Unnur Ólafsdóttir,
veðurfræðingur
Unnur Ólafsdóttir, veðurfræð-
ingur, sagðist ekki treysta sér til
að spá í veðrið fyrir næsta ár. Það
eina sem hún gæti sagt með ein-
hverju öryggi væri að veðrið yrði
bæði gott og slæmt.
Hún sagði að veðurfræðingar
gerðu enga tilraun til að spá svo
langt fram í tímann. Allar slíkar
spár yrðu svo almenns eðlis að
þær jyjónuðu ekki neinum til-
gangi. Sagði hún að veðrið væri
það mikið skammtímamál að
ómögulegt væri að sjá langt fram í
tímann.
„Það eru bara þeir sem spá í
kindagarnir og hreindýramaga,
sem reyna að spá fyrir allt árið.
Það er svo annað mál að tveir
síðustu vetur voru mildir en vet-
urinn núna hefur verið öllu efn-
ismeiri það sem af er. Hvort
framhaldið verður í sama dúr er
hinsvegar ómögulegt að segja
neitt um.“
-Sáf
Erfitt að halda
í metárið
Porsteinn Gíslason,
fiskimálastjóri
Það er engin ástæða til annars
en að horfa bjórtum augum til
þessa árs, en við megum sannar-
lega spjara okkur vel ef við ætlum
að ná sömu verðmætum upp úr
sjó og á nýliðnu ári.
Það er athyglisvert að þrátt
fyrir sífellt stærri og fullkomnari
skip þá skiptir veðráttan höfuð-
máli um aflabrögð eins og sýndi
sig í upphafi síðustu vertíðar.
Þrátt fyrir það var sl. ár það
gjöfulasta í allri sögunni og raun-
virði sjávarafurða um 36 miljarð-
ar á móti 26 miljörðum á árinu
1985. Á sama tíma hefur hlut-
deild sjávarafla í heildarútflutn-
ingi aukist er nú nær 80% af
öllum útflutningi frá landinu.
Ég tel samt að það sé ekki
ástæða til að búast við miklum
afla framan af vertíðinni. Það er
mikið af smáþorski í sjónum og
hann kemur til með að skila sér
síðar og eins má segja um ástand
annarra fiskistofna sé viðunandi.
Það komu miklar verðhækkan-
ir á sl. ári bæði á ferskfiskmörk-
uðum, rækju og saltfiski en mjöl
og lýsi hefur fallið töluvert í
verði. Það er erfitt að spá um
framvinduna á ferskfiskmörkuð-
um, þar ræðst af hugsanlega
auknum veiðum í Barentshafi og
Norðursjó en ég held að menn
séu almennt nokkuð bjartsýnir,
sagði Þorsteinn Gíslason fiski-
málastjóri.
Bjarni Felixson
Á von á við-
burðaríku ári
„Það er mikil gróska í íþróttun-
um hér á landi og ég á von á að
árið 1987 verði viðburðaríkt. Það
verður ekki síst gaman að fylgjast
með hvernig íþróttafólkinu
gengur að ná þeim lágmörkum
sem sett hafa verið fyrir Ólympíu-
2 SlDA - ÞJÓÐVIUINN Laugardagur 3. janúar 1987