Þjóðviljinn - 03.01.1987, Blaðsíða 11

Hlín Agnarsdóttir leikstjóri:
Stöðugir
ferðalangar
Heldur sorglegt leikhúsár -
Pjóðleikhúsið að hrynja (Hlað-
varpinn líka), litlu leiichóparnir
enn á píslargöngu - húsnæðisleit
orðin þráhyggja. t*ó virðast vera
skemmur út um allan bæ - ef
leitað er rétt. (Þjóðleikhússtjóri
ætti að athuga það - vantar hann
ekki lager?) Ég sá ekki allt á ár-
inu, enda þarf ég víst ekki að hafa
áhyggjur af því, bíð eftir leikrita-
lagernum. En þó stendur ein sýn-
ing upp úr á mínum eigin hugar-
lager, nefnilega uppfærsla ís-
lenska dansflokksins á þremur
ballettum eftir hollendinginn Ed
Wubbe. Stöðugir ferðalangar hét
sú sýning, listviðburður ársins í
leikhúsinu finnst mér. Þar tókst
samvinna islenskra og erlendra
listamanna sem skilaði sér með
ágætum. íslenski dansflokkur-
inn, sem alla tíð hefur verið allt of
afskiptur í íslensku menningar-
lífi, sýndi hvað í honum býr.
Stöðugir ferðalangar var frumleg
og þróttmikil í einfaldleika sín-
um, geislaði af sköpunargleði og
listrænum metnaði. Islenski
dansflokkurinn nautsín bæði sem
hópur og einstaklingar og sýndi
okkur hversu mikilvægt leikhúsið
er, þegar það er lifandi.
Anna Th. Rögnvaldsdóttir:
Efling
Kvikmyndasjóðs
Á árinu voru frumsýndar tvær
leiknar bíómyndir, Eins og
skepnan deyr, eftir Hilmar Odds-
son og grínmyndin Stella í orlofi
sem gerð var eftir handriti Guð-
nýjar Halldórsdóttur og leikstýrð
af Þórhildi Þorleifsdóttur.
í sjónvarpi var frumsýnt sjón-
varpsleikrit Ágústs Guðmunds-
sonar, Ást í kjörbúð svo og smá-
barnamyndin Elías og örninn
sem sýnd var í fyrsta skipti síð-
astliðinn sunnudag. Jólamyndin í
ár, Líf til einhvers, sem Kristín
Jóhannesdóttir leikstýrði var
hinsvegar færð yfir á nýársdag.
Ef litið er til hræringa almennt í
hinum íslenska kvikmyndaheimi
þá var árið 1986 um margt merki-
legt og ýmis teikn á lofti um að
menningarpólitísk stefna sé tekin
að mótast í kvikmyndamálum.
Ber þar hæst þá ákvörðun ráða-
manna að fé það sem kvikmynda-
sjóði ber samkvæmt lögum skuli
renna óskipt til sjóðsins á næsta
ári, en það eru alls 54 milljónir og
jafnvirði söluskatts af seldum
bíómiðum í landinu. Sýnir
menntamálaráðherra þannig í
verki hve mikla áherslu hann
leggur á að kvikmyndagerð eflist
í landinu.
En til þess þarf fleira en eflingu
kvikmyndasjóðs. Bíómyndir eru
hákúfurinn á kvikmyndagerð í
landinu og eins og aðrar listgrein-
ar nærast þær á lággróðrinum.
Lággróðurinn á íslandi hefur
fyrir mestan part verið hinn létti
iðnaður sjónvarpsauglýsinga;
rokkvídeóa, og kynningar- og
áróðursmynda fyrir fyrirtæki og
stofnanir sem bolmagn hafa til
slíkrar framleiðslu. Óháðar kvik-
myndir, stuttmyndir, fræðslu- og
heimildarmyndir eiga ótrúlega
erfitt uppdráttar, ekki síst vegna
þess hve illmögulegt er að koma
þeim á framfæri.
Þar munar mestu um að ís-
lenska sjónvarpið hefur varla
borið það við að rækja uppeldis-
hlutverk sitt við kvikmyndagerð í
landinu og er áratugum á eftir
systurstofnunum sínum, ríkis-
sjónvarpsstöðvunum í Evrópu, í
því tilliti. Á þeim bæ hefur kot-
ungshugsunarhátturinn löngum
verið ríkjandi, ekki aðeins
gagnvart kvikmyndagerðar-
mönnum, heldur einnig sjón-
varpsáhorfendur í landinu sem
heimtingu eiga á meira og betra
sjónvarpsefni.
Það var því einhverra hræringa
að vænta þegar Hrafn Gunn-
laugsson tók við yfirstjórn inn-
lendrar dagskrárgerðar fyrir
réttu ári síðan. Ekki ætla ég að
fjölyrða um setu hans á deildar-
stjórastól, enda ekki hægt í stuttu
yfirliti sem þessu. Þar ber Euro-
vision keppnina einna hæst, svo
og það að Hrafn hefur staðið fyrir
því að nær öll hans verk hafa ver-
ið endursýnd. Með nytsamari
nýjungum er þó sú stefna hans að
bjóða út einstök sjónvarpsleikrit
í heild sinni og er slíkt fyrirkomu-
lag örvandi fyrir sjálfstæða kvik-
myndagerð. I raun hefur íslensk
dagskrárgerð fyrir sjónvarp tekið
nokkurn fjörkipp og munar þar
einnig um tilkorhu Stöðvar tvö
sem er að feta sig áfram með
þáttagerð.
Stöð tvö er að sjálfsögðu rekin
eingöngu út frá markaðssjónar-
miði og er nánast óbundin af
þeim menningarlegu skyldum
sem sjónvarpið á að rækja. Með
tilkomu hinna nýju útvarps- og
sjónvarpsstöðva hafa kannanir á
fjölmiðlavenjum landsmanna
orðið bráðnauðsynlegt baráttu^
tæki í stríðinu um auglýsingaféð.
Það er vafalítið að þessar kann-
anir hafa leitt ráðamönnum nýju
stöðvarinnar fyrir sjónir hversu
nauðsynlegt þeim er að auka ís-
lenskt efni ef hún á að hljóta náð
fyrir augum landsmanna.
Nokkrir tímamótaatburðir enn
frá árinu 1986 koma upp í hug-
ann: Þar ber fyrst að nefna að á
árinu var í fyrsta sinn hrundið af
stað skipulegu átaki í að kynna og
selja íslenskar myndir erlendis -
og er það fyrirtækið íslenskar
kvikmyndir hf. sem mun sérhæfa
sig í markaðsmálum í stað þess að
hver framleiðandi sé að stússast
fyrir sjálfan sig eins og venjan
hefur verið hingað til. Það er
Kvikmyndasjóður sem styrkir
þessar framkvæmdir.
En vindum okkur að lokum að
Leiklistarskóla ríkisins. Þar var í
fyrsta sinn í vor haldið námskeið
um kvikmyndir, að vísu örstutt,
M VERKAMANNABÚSTAÐIR í REYKJAVÍK
Hvað gerðist markverðast í íslenskum listum á árinu 1986?
Þjóðviljinn leitaði álits hjá 5 konum, sem hver um sig svarar fyrir sína listgrein
Guöný Guðmundsdóttir
konsertmeistari:
SUÐURLANDSBRAUT 30, 108 REYKJAVÍK SÍMI 681240
UMSÓKNIR
Stjórn verkamannabústaða í Reykjavík óskar eftir umsóknum um kaup á 94
tveggjatil fjögurra herbergja íbúðum, sem eru í byggingu í Grafarvogi í Reykjavík.
Ennfremur er óskað eftir umsóknum um u.þ.b. 100 eldri íbúðir sem koma til
endursölu síðari hluta árs 1987 og fyrri hluta árs 1988. Um ráðstöfun, verð og
greiðsluskilmála þessara íbúða gilda lög nr. 60/1984.
Umsóknareyðublöð verða afhent á skrifstofu V.B. Suðurlandsbraut 30, frá mánu-
deginum 15. desember 1986, og verða þar einnig veittar allar almennar upplýsing-
ar. Skrifstofan er opin mánudaga-föstudaga kl. 9-12 og 13-16. Umsóknum skal
skila eigi síðar en 16. janúar 1987.
Stjórn Verkamannabústaða í Reykjavík
USTIR Á LIÐNU ÁRI
og kenndi þar Kristín Jóhannes-
dóttir.
Það gefur auga leið að kvik-
myndavinna þarf að vera hluti af
námsefninu við Leikiistar-
skólann. Til er tíu ára gömul
reglugerð, sem ekki hefur verið
haft hátt um, en hún kveður svo á
um að sjónvarpinu beri skylda til
þess að standa að þjálfun leik-
listarnema (það sama gildir um
útvarpið). Sjónvarpið hefur, eins
og aliir vita, ekki talið sig geta
sinnt þessu. f raun ættu Leik-
listarskólinn og sjónvarpið að
standa fyrir því að hver árgangur
vinni að gerð lítillar kvikmyndar,
sem sýnd yrði í sjónvarpi. Eg held
að það væri sterkur leikur hjá
sjónvarpinu að hýsa þannig einn
anga Nemendaleikhússins.
Steinunn Þórarinsdóttir
myndhöggvari:
Munch í
Norrœna
húsinu
Á árinu sem nú var að líða höf-
um við átt þess kost að sjá margar
og fjölbreytilegar sýningar, sem
ber vitni um grósku í myndlist.
Þegar á heildina er litið er þó erf-
itt að draga út ákveðna atburði
eða sýningar, því af mörgu er að
taka. Auk þess sem það ber að
hafa í huga, að magn er annað en
gæði.
Listahátíðin í vor hafði heldur
lítið myndlistargildi nema ef vera
skyldi hin margumtalaða Picasso
sýning. Það leiðir hugann að því
að þáttur myndlistar er oft fyrir
borð borinn á listahátíðum hér,
þó þær séu góðra gjalda verðar.
Þegar ég lít til baka er þó einn
viðburður sem stendur upp úr í
mínum huga. Það var Munch sýn-
ingin í Norræna húsinu. Knappt
en beinskeytt val á myndunum
sem sýndar voru, kom þægilega á
óvart og útkoman var sterk og
áhrifamikil.
Hvað íslenska myndlistarmenn
og hagsmuni þeirra snertir bendir
ýmislegt nú til þess að
hagsmunabarátta þeirra sé kom-
in á meira skrið en áður, enda
löngu tímabært.
Hvað sjálfa mig snertir var það
mjög mikilvægt að vera á starfs-
launum Reykjavíkurborgar og
geta þannig unnið óskipt að
myndlist.
Einn skugga ber þó á viðburði
þessa árs, og það eru skemmdir
þær sem urðu á verkum fjöl-
margra myndhöggvara á Korp-
úlfsstöðum nú á haustmánuðum.
Það er mál sem er ekki til lykta
leitt en ljóst er að þar hefur orðið
skaði sem með einhverju móti
þarf að bæta.
Kveðjutónleikar
J.P. Jaquillat
Tónlistarlíf okkar íslendinga
verður fjölbreytilegra með
hverju árinu sem líður. Mikil
gróska er í tónleikahaldi á höfuð-
borgarsvæðinu, og er sú tíð löngu
liðin, að menn gátu fylgst með
öllu og heyrt allt. Við eigum
fjöldann allan af frábæru tónlist-
arfólki, en erum jafnframt svo
lánsöm að fá af og til heimsóknir
erlendis frá. Þeir sinfóníutón-
leikar sem eru mér minnisstæð-
astir á árinu eru tvímælalaust
lokatónleikar starfsársins 1985-
86, en þá stjórnaði Jean-Pierre
Jacquilat sínum kveðjutón-
leikum sem aðalstjórnandi
hljómsveitarinnar eftir sex ára
Vinningar í H.H.Í. 1987: 9 á kr. 2.000.000; 108 á kr. 1.000.000; 216 á kr. 100.000;
2.160 á kr. 20.000; 10.071 á kr. 10.000; 122.202 á kr. 5.000; 234 aukavinningar á kr. 20.000.
Samtals 135.000 vinningar á kr. 907.200.000.
HAPPDRÆTTI
HASKÓLA ÍSLAIMDS
Vœnlegast til vinnings
ARGUS/SlA
farsælt samstarf. Mikið var haft
við, hljómsveitin stækkuð og
helstu fyrirmenn þjóðarinnar á
áheyrendabekkjum. Nánasta
fjölskylda stjórnandans kom frá
Frakklandi til að vera viðstödd.
Það hvarflaði ekki að mönnum
að þetta yrðu kveðjutónleikar í
bókstaflegum skilningi, en Jacq-
uilat lést af slysförum síðastliðið
sumar.
Af erlendum listamönnum sem
sóttu okkur heim á árinu fannst
mér bera langhæst píanósnilling-
inn Claudio Arrau á listahátíð.
Af íslensku framtaki fannst mér
merkilegast flutningur II Trovat-
Hlín Agnarsdóttir
ore í beinni útsendingu í sjón-
varpi.
íslenskir flytjendur og tón-
skáld hafa staðið sig með prýði á
erlendri grund. Hafliði Hall-
grímsson hlaut verðlaun Norður-
landaráðs fyrir fiðlukonsert sinn,
Poemi, sem var frábærlega flutt-
ur á listahátíð af ungum fiðlu-
leikara, Sigrúnu Eðvaldsdóttur.
Þrjár íslenskar hljómplötur út-
gefnar af íslenskri tónverkamið-
stöð með íslenskri tónlist og flytj-
endum hlutu verðlaun frönsku
akademíunnar og Kristján Jó-
Anna Th. Rögnvaldsdóttir
hannsson lagði New York að fót-
um sér.
Silja Aðalsteinsdóttir
bókmenntafræðingur:
Grámosinn
glóir
Er ekki alltof klént að láta sér
nægja að nefna eitt bók-
menntaverk þegar svo stórt er
spurt? Árið var allgott og mætti
minnast á marga viðburði áður en
kemur að kjarnanum og hef ég þó
Guðný Guðmundsdóttir
Bókmenntaviðburður ársins er
þó - eins og sviðið blasir við núna
- ný skáldsaga eftir Thor Vil-
hjálmsson: Grámosinn glóir.
Þetta er söguleg skáldsaga þar
sem höfundur leiðir lesanda sinn
gegnum tíma, inn í drauma, yfir
holt og hæðir, hægt og hægt að
miklum atburði, fundi tveggja
sögufrægra persóna. Báðar verða
þær ógleymanlegar manneskjur í
bókinni, eins og Thor kemur
þeim til skila til okkar, umhverfi
þeirra, eðlisþáttum, mótandi
atvikum og aðstæðum í ævi
Silja Aðalsteinsdóttir
þeirra. Uns þær hittast eina ögur-
stund og ekkert er lengur eins og
áður.
Þó að þessar tvær persónur séu
manni minnisstæðastar að sögu
lokinni er ekki minna um vert
hvernig sagt er frá þeim, hvernig
lýst er landinu sem ferðast er um
og lifað er í, stíl og frásagnarhátt.
Fáir núlifandi menn ráða jafnvel
við íslenska tungu og Thor Vil-
hjálmsson og í þessari bók sýnir
hann betur en áður, nema ef til
vill í Foldu, að hann getur gert
kraftaverk á henni.
Steinunn Þórarinsdóttir
ekki lesið nærri allt. Til dæmis
kom út bók með eftirlátnu efni
eftir þá óviðjafnanlegu skáld-
konu Málfríði Einarsdóttur.
Böðvar Guðmundsson gaf út
ljóðabók eftir fimmtán ára hlé,
ljóðin eru nærgöngul og snurtu
mig djúpt. Sigurður A. Magnús-
son lauk uppvaxtarsögu Jakobs
Jóhannessonar sem hófst Undir
kalstjörnu, sællar minningar.
Steinunn Sigurðardóttir gaf út
fyrstu skáldsögu sína sem ber þó
með sér sem betur fer að hún hef-
ur ekki snúið baki við ljóðagerð.