Þjóðviljinn - 03.01.1987, Qupperneq 13

Brunabótafélag íslands 70 ára
Arðinum af rekstrinum er skilað til
tryggingartakanna og samfélagsins
Ingi R. Helgason: Á markaðinum er það aðalatriðið að vera vakandi og koma með nýjungar og markaðssetja þær með
þeim hætti að koma með þá næstu, þegar keppinautarnir hafa tekið upp þá siðustu.
Rætt við
IngaR. Helgason
forstjóra
Brunabótafélagsins
Hinn 1. janúar árið 1917 tók
Brunabótafélag íslands til starfa
og á því sjötíu ára starfsafmæli
núna um áramótin, en félagið var
stofnað með lögum nr. 54 frá
1915. Af þessu tilefni fékk Þjóð-
viljinn Inga R. Helgason forstjóra
Brunabótafélagsis í viðtal.
„Það er enginn eigandi, enginn
hluthafi úti í bæ,“ sagði Ingi,
„sem hirðir arð af rekstri Bruna-
bótafélagsins. Allur afgangur af
rekstrinum, þegar búið er að
leggja eðlilega fjármuni til upp-
byggingar bótasjóðanna, gengur
beint til samfélagsins aftur, ann-
aðhvort í lækkuðum iðgjöídum,
eða ágóðahlut til eflingar bruna-
varna. Með þessum hætti hefur
félaginu tekist að verða það þjón-
ustufyrirtæki, sem til var stofnað í
öndverðu. Og með þessum hætti
tók félagið í bókstaflegum skiln-
ingi upp þráðinn aftur frá þjóð-
veldisöld, þegar landnámsmenn
fengu hreppunum það verkefni í
hendur að vátryggja hús og kvik-
fénað manna með lögum, sem
hvergi eiga sér hliðstæður á þeim
tíma í menningarsamfélögunum í
kringum okkur.“
„Hvernig er arðinum skilað
aftur til samfélagsins?“
„Það er einfalt að útskýra það.
Tökum fyrst tvö dæmi af iðgjöld-
unum. Fyrsta: Þegar félagið fékk
heimildir í lögum til að vátryggja
lausafé eins og fasteignir lækkaði
félagið iðgjöldin árið 1948 í
lausafjártryggingum í landinu um
25%. Annað: A verðbólgutím-
abilinu 1973 til 1985 hefurfélagið
lækkað fasteignaiðgjöldin að
raungildi um 72%, og ég þori að
fullyrða, að sú verðlagsþróun er
einstök um aðrar vörur eða þjón-
ustu.
Nú er iðgjaldið 0.014% af
brunabótamati íbúðarhúss á hita-
veitusvæði, en það er tæpast
þriðjungurinn af sams konar ið-
gjaldi á Norðurlöndum og í Bret-
landi. Með lækkuðum iðgjöldum
höfum við skilað hinum tryggða
arðinum af rekstri félagsins. Við
eigum enga hagsmuni aðra en
hagsmuni þeirra, sem tryggja hjá
félaginu.
Um að skila arðinum til sam-
félagsins í heild má einkum
benda á það, að síðan 1955 hefur
félagið greitt öllum kaupstöðum
landsins ágóðahlut af rekstri
brunatrygginganna á hverjum
stað fyrir sig og hefur ágóðahlut-
urinn gengið til eflingar bruna-
varna á staðnum. Þetta er orðin
allmikil fúlga á þessu 30 ára tíma-
bili, eða um 200 milljónir króna
framreiknaðar í dag, og er sú tala
jafnstór höfuðstól félagsins, eins
og hann er nú. Þetta þýðir, að
nettó eign félagsins væri nú orðin
um 400 milljónir króna, ef þess-
um fjármunum hefði ekki verið
varið til sameiginlegra þarfa.“
„Þú minntist á brunatryg-
gingar á þjóðveldisöld - er
Brunabótafélagið elsta vátryg-
gingarfélagið sem hér starfar?“
„Já, það er elsta félagið meðal
þeirra, sem nú sinna alhliða vá-
tryggingarstarfsami hérlendis.
Það er hins vegar ekki fyrsta vá-
tryggingarfélagið. Vagga ís-
lenskra nútímavátrygginga stóð á
ísafirði, og það voru útgerðar-
menn þar, sem árið 1854 stofn-
uðu með sér bátaábyrgðarfélag.
Það starfaði þó ekki lengi. Bátaá-
byrgðarfélag Vestmannaeyja er
elsta starfandi vátryggingarfé-
lagið á íslandi, en það hefur starf-
að óslitið á sínu sérsviði í rúm 120
ár, eða frá 1862.“
„En svo við snúum okkur að
nútímanum. Hvað viltu segja um
Brunabótafélagið í dag og um
framtíðarhorfur?
„Ég er ákaflega ánægður með
stöðu félagsins í dag og starfsemi
þess, þótt alltaf standi hlutirnir til
bóta í stórum rekstri. Félagið hef-
ur einvalaliði á að skipa, fastir
starfsmenn eru rúmlega 60 talsins
og umboðsmenn um allt land eru
187. f sumum bæjarfélögum (t.d.
í Garðabæ) er Brunabótafélagið
eina vátryggingarfélagið, sem
hefur opna skrifstofu. Sumir um-
boðsmenn félagins eru máttar-
stólpar sinna byggðarlaga og hafa
verið umboðsmenn félagsins í
áratugi.“
„Hvernig gengur rekstur
Brunabótafélagsins? Fara um-
svifin vaxandi?“
„Já, heldur betur. Markaðs-
sókn félagsins hefur byggst á nýj-
ungum, sem okkur hefur tekist
að koma fram með, og þær hafa
vakið athygli, einkum fyrir það,
að jafnframt víðfeðmari og ör-
uggari vátryggingarvernd, sem
þær hafa boðið upp á, hefur fram-
kvæmdin orðið einfaldari og hag-
kvæmari.
Árangurinn má sjá í tölum eins
og þeim, að heildariðgjöld
Brunabótafélagsins jukust um
34.3% nettó þegar búið er að
leiðrétta fyrri verðbólgu á
tveggja ára tímabili, 1983 og
1984. Og samkvæmt reikningum
vátryggingarfélaganna fyrir árið
1985 er Brunabótafélagið komið í
annað sæti hvað iðgjaldamagn
áhrærir.
Einnig má sjá markaðssókn
félagsins í þeim tölum, að í dag
eru brunaiðgjöldin af fasteignum
aðeins um 18% af heildariðgjöld-
um félagsins, en í gamla daga
voru engin önnur iðgjöld. Og
þessi 18% koma frá gífurlegri
markaðshlutdeild í fasteigna-
tryggingum, þar sem um 90%
allra húsa utan Reykjavíkur eru
brunatryggð hjá félaginu.
Nýjungarnar felast fyrst og
fremst í hinum svokölluðu trygg-
ingapökkum. Við sáum það strax
1981, að vátryggingamarkaður-
inn á íslandi var 20 til 30 árum á
eftir í þjónustulegu tilliti
gagnvart hinum tryggða miðað
við Norðurlönd og Bretland.
Tryggingarpakki er skraddara-
saumuð vátryggingarvernd. Fyrst
er skoðað hvaða áhættur þú tekur
í lífi þínu og starfi. Síðan er
skoðað hvaða eigin áhættu þú vilt
taka, og fyrir hvaða áhættum þú
vilt tryggja þig. Þegarþetta ervit-
að þá er vátryggingarverndin
hönnuð og sniðin eftir þínum
vilja og allt sett á eitt skírteini.
Árangurinn er sá, að fram-
kvæmdin er einfaldari, og ódýr-
ari, sem leiðir til iðgjaldalækkun-
ar.
Við bjuggum til trygginga-
pakka, sem voru sérstaklega
sniðnir fyrir sveitarfélög, versl-
unarfyrirtæki og iðnfyrirtæki. Og
pakkarnir seldust eins og heitar
lummur.
En það eru ekki aðeins pakk-
arnir sjálfir, sem eru nýjung,
heldur fjölmörg nýmæli sem urðu
svo hlutar af pökkunum. Ég vil
nefna hér aðeins tvennt: Slysa-
tryggingar skólabarna, sem taka
til allra slysa á börnum við skóla
og í, hvernig svo sem slysið vill til
og hver svo sem á sök á því. Og
brottfall tilkynningarskyldu í
sveitarstjórnarpakka, sem er í því
fólgið, að kaupir þú nýjan hlut á
tryggingarárinu, er hann af sjálfu
sér tryggður þótt þú tilkynnir
hann ekki og greiðir ekki af hon-
um iðgjald. Iðgjaldið greiðir þú
við næstu endurnýjun. Þetta er
gert til að þú standir ekki í þeim
sporum eftir tjón að þurfa að
segja: Og ég sem gleymdi að
tryggja-
Á markaðnum er það aðalat-
riði að vera vakandi og koma
með nýjungar og markaðssetja
þær með þeim hætti aö koma með
þá næstu, þegar keppinautarnir
hafa tekið upp þá síðustu."
„Samkeppni tryggingarfélag-
anna hefur greinilega farið vax-
andi upp á síðkastið. Eru félögin
of mörg?“
„Það má til sanns vegar færa,
að félögin sé of mörg og eflaust
verður þróun markaðarins sú,
eins og í löndunum í kringum
okkur, að félögunum fækkar um
leið og þau stækka. Það ætti að
verða hinum tryggða til góðs, því
að tilkostnaðurinn ætti að
minnka og það síðan að leiða til
iðgjaldalækkunar. Erfitt er hins
vegar að sjá, hvernig þessi þróun
verður hér á landi. Sums staðar
erlendis hefur samkeppnin
harðnað svo, að félögin hafa orð-
ið gjaldþrota og hætt, en á öðrum
stöðum hefur orðið um samruna
félaganna að ræða. Hvorttveggja
gæti gerst hér. Mjög mikilvægt er
að tryggingarfélög séu fjárhags-
lega traust og fær um að greiða
bætur refjalaust. Meginhlutverk
Tryggingareftirlits ríkisins er að
sjá um að félögin séu rekin á fjár-
hagslega traustum grunni svo að
þau geti staðiö við skuldbinding-
ar sínar. f því er neytendaþjón-
usta tryggingareftirlitsins fólgin.
Ég sagði áðan, að Brunabótafé-
lag íslands væri komið í annað
sætið (1985) hvað iðgjaldamagn
áhrærir, en félagið er í fyrsta sæti
allra félaganna, hvað snertir
nettóeign (höfuðstól) og það er
mælistika, sem vert er að gefa
gaum þegar vátryggingarfélög
eru skoðuð.“
„Voru það ekki mikil viðbrigði
fyrir þig að hætta áratugalöngum
lögfræðipraxis og setjast í for-
stjórastól í ríkisfyrirtæki?“
„Hér verð ég að leiðrétta þig
strax, því að Brunabótafélag ís-
lands er ekki ríkisfyrirtæki, þótt
margir haldi, að svo sé. Ríkið á
ekkert í félaginu. Það veitti fé-
laginu hins vegar ábyrgð í upp-
hafi og lánaði því starfsfé í byrj-
un, en starfsféð var fljótlega
endurgreitt með vöxtum og
ábyrgðin felld niður, þannig að
engin fjárhagsleg tengsl eru milli
Brunabótafélagsins og ríkissjóðs.
Þeir sem að stofnun félagsins
stóðu á Alþingi á sínum tíma fyrir
70 árum, höfðu ekki í hyggju að
stofna ríkisfyrirtæki.
Þeir stofnuðu með lögum
gagnkvæmt ábyrgðarfélag vá-
tryggjenda, og það er félagið enn
þann dag í dag. Hins vegar er það
sérstakt að starfsheimildir sínar
og skipulag hefur félagið fengið
frá Álþingi með sérstökum
lögum og það af sögulegum
ástæðum vegna þess hlutverks,
sem félaginu var ætlað. Af þess-
um sökum var í upphafi ákveðið
að ráðherra skipi félaginu for-
stjóra, sem stýri félaginu. Það
hefur haldist óbreytt í 70 ár.
Ég var því eins og allir hinir sjö
forstjórarnir skipaður af pólitísk-
um ráðherra, og satt er það, að
margir sögðu þá sem svo, að
þetta yrði enn einn bitlingurinn
handa mér. Ég lýsti því hins vegar
yfir í upphafi, að það vissi ráð-
herra, að ég mundi losa mig úr
öðrum störfum fyrir flokk og
stjórnvöld og helga alla starfs-
krafta mína þessu félagi. Enda
hefur sú orðið raunin á. I dag hef
ég engin pólitísk störf með hönd-
um, hef hætt í Seðlabanka, Iðn-
lánasjóði, Iðnþróunarsjóði,
Blaðaprenti o.s.frv. og stend nú
með fangið fullt af verkefnum
fyrir Brunabótafélagið eitt.
Það voru að sönnu viðbrigði að
hætta lögmannsstörfum og taka
við þessu starfi, en reynsla mín úr
lögmannsstarfinu hefur komið
mér að góðum notum í forstjór-
astarfinu. Mjög ánægjulegt var
að koma að Brunabótafélaginu
og starfa þar. Ekki síst fyrir þá
sök, hversu góð samvinna hefur
tekist með mér og starfsfólki öllu
og stjórnarmönnum, svo að mað-
ur tali nú ekki um þá Hilmar Páls-
son og Þórð H. Jónsson, sem
áður voru þarna deildarstjórar
með áratugareynslu, sem vá-
tryggingarmenn. Þeir voru gerðir
að aðstoðarforstjórum 1981, og
er það sannast mála, að velgengni
og framsókn félagsins síðan er
ekki síst því að þakka, hversu góð
og náin samvinna okkar þriggja
er í öllum málum, er snerta fé-
lagið."
Borgarspítalinn
Lausar stöður
Meinatæknar
Deildarmeinatæknar og almennir meinatæknar
óskast til starfa á Borgarspítalanum.
Nánari upplýsingar veita yfirlæknir og yfirmeina-
tæknir rannsóknadeildar í síma 696600.
Frá Flensborgarskóla
öldungadeild
Innritun í öldungadeild fyrir vorönn 1987 fer fram
á skrifstofu skólans dagana 5.-7. janúar kl. 14-
18.
Innritunargjald er kr. 3.600. Aldurstakmark 20 ár.
Kennsla hefst samkvæmt stundaskrá mánudag-
inn 12. janúar.
Skólameistari
Laugardagur 3. janúar 1987 ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 13