Þjóðviljinn - 04.04.1987, Blaðsíða 17

_____________HEIMURINN______________________
Portúgal
Vantraustið samþykkt
Soares á tvo kosti illa: kosningar eða stjórn Eanesar með
stuðningi kommúnista
V. -Þýskaland
Súkkulaði
ogsmokkar
I Frankfurt í Vestur-
Þýskalandi eru starfandi bar-
áttusamtök gegn eyðni og
hafa félagar þeirra getið sér
gott orð fyrir hugkvæmni í
glímunni við vágestinn.
Nú hafa þeir bætt enn einni
skrautfjöður í hatt sinn. Þeir
festu kaup á eitt þúsund páska-
eggjum og fylltu þau með smokk-
um í stað sælgætis og leiðinlegra
málshátta.
Varan hefur selst einsog heitar
lummur enda súkkulaðið fyrsta
flokks og smokkarnir viðurkennd
gæðavara frá rótgrónu fyrirtæki.
-ks.
Vantrauststillaga á minni-
hlutastjórn Sósíaldemókrata-
flokks Cavaco Silva forsætis-
ráðherra var samþykkt í gær á
Lissabonþingi með atkvæðum
Sósíalistaflokksins, Kommún-
istaflokksins og Lýðræðis-
legra nýsköpunarflokksins
PRD.
Stjóm Cavaco Silva hefur setið
i rúmt eitt og hálft ár en hefur nú
að tillögu PRD-manna verið
komið frá fyrir vanhæfni í efna-
hagsmálum og stirfni í sam-
skiptum við þingið.
Sósíalistar og PRD-menn hafa
lýst sig reiðubúna til stjórnar-
myndunar. Slík stjórn yrði þá að
reiða sig á stuðning Kommúnist-
aflokksins á þinginu, en Cunha
og féiögum hefur verið haldið
skipulega frá pólitískum áhrifum
í landinu undanfarinn áratug.
Úrskurðarvald liggur nú í
höndum Marios Soares forseta
landsins sem kemur heim frá
Brasilíu á sunnudag, og getur
hann einn ákveðið hvort ný
stjórn verður mynduð eða boðað
til kosninga. Soares er fyrrver-
andi forsætisráðherra og Sósíal-
istaflokksformaður, en þótti í
hægriarmi þess flokks, og hefur
einkum átt sér tvenna höfuðand-
stæðinga í portúgalskri pólitík,
annarsvegar kommúnista, hins-
vegar Antonio Ramalho Eanes
fyrrverandi forseta og nú leiðtoga
PRD, og virðast Soaresi því gerð-
ir tveir kostir og hvortveggi illur.
-m
Chile
Páfi kemur víða við
Jóhannes Pállll. lœtur hendur standafram úrermum íferð sinni um Chile.
Allt logar ímótmœlum gegn herforingjaklíkunni
Jóhannes Páll II. páfi kom að
kvöldi miðvikudags í opinbera
heimsókn til Chile.
Hann lét það verða sitt fyrsta
verk að taka á móti sendinefnd
mannréttindasamtaka ka-
þólsku kirkjunnar sem oft og
iðuiega hefur gert Pinochet
forseta gramt í geði með harð-
orðri gagnrýni á ástand mann-
réttindamála í landinu og sam-
stöðu með andstæðingum
herforingjaklíkunnar.
„Þetta er mjög mikilvægur
fundur, ég þakka ykkur fyrir að
sýna samstöðu því samstaðan er
til marks um náungakærleika og
ást ykkar á nauðstöddum
bræðrum vorum,“ sagði páfi.
Það er mál manna að engin til-
viljun sé að kirkjuleiðtoginn láti
það verða forgangsverkefni að
efna til fundar með baráttu-
mönnum fyrir auknum lýðrétt-
indum og leggja blessun sína yfir
starf þeirra. Mannréttindi og
réttlæti séu augljóslega mál mál-
anna í Chile að mati páfa.
Humberto Lagos, einn af lög-
fræðingum mannréttindasamtak-
anna, hafði þetta að segja um
heimsókn páfa: „Ummæli páfa
um mannréttindi eru skýr og
skorinorð. Koma hans til Chile er
ennfremur ábending til andófs-
manna um að þeir skuli hvergi
hvika frá þeim ásetningi sínum að
binda endi á stjórnarferil villi-
mannanna.
Páfi hafði á blaðamannafundi
skömmu fyrir komu sína til Chile
viðhaft þau ummæli að stjóm
Pinochets væri „einræðisstjóm“
og hann teldi að hún myndi hvað
úr hverju líða undir lok.
Að morgni fimmtudags átti
hann síðan fund með „einræðis-
herranum" sem stóð í fjörutíu og
þrjár mínútur og lyktaði með því
að hann baðst fyrir skamma
stund með Pinochethjónunum.
Ekki er vitað hvað fór þeim í
milli.
Páfi fór skömmu síðar í ferð um
fátækrahverfi höfuðborgarinnar
Santíagó og tók tali berfætlinga
sem þar eiga illa ævi. Hann sagði
að kirkjunni rynni til rifja
„...skorturinn, örbirgðin, at-
vinnuleysið...og skeytingarleysi
þeirra sem bæri að rétta hlut
J>essa fólks en létu það undir
höfuð leggjast.“
Knattspymuleikvangurinn í
Santíagó er frægur að eindæmum
því þangað lét herforingjaklíkan
flytja tugþúsundir vinstrimanna á
haustdögum ársins 1973 þegar
Allende var steypt af stóli. Þar
vom framin einhver viðurstyggil-
egustumúgmorð seinni ára.
Þangað stefndi páfi æskulýð
höfuðborgarinnar til fundar við
sig. Níutíu þúsund raddir hróp-
uðu einum munni „frelsi! frelsi! “
og „Pinochet er morðingi!" Fagn-
aðarlátum ætlaði aldrei að linna
þegar páfi skoraði á ungmennin
að vinna að framgangi „réttlætis í
þjóðfélaginu“ og bætti við:
„...það er ætíð nauðsynlegt að
menn taki upp hanskann fýrir
saklausa, kúgaða og fátæka.“
Almenningur í Chile lætur
einskis ófreistað til að vekja at-
hygli páfa á andstöðu sinni við
harðstjórn herforingjanna. Að
minnsta kosti þrisvar hefur alvar-
lega skorist í odda með mótmæl-
endum og slagsmálalögreglu frá
komu páfa.
Sovétríkin/Ísrael
Finnland
Sorsa frá
Kalvei Sorsa forsætisráð-
herra baðst í gær lausnar fyrir
sig og ráðuneyti sitt, en var
beðinn að sitja áfram til bráða-
birgða.
Enn er óljóst hversu fer um
næstu stjórn, en fastlega er búist
við að í henni verði hægrimenn úr
Sambandsflokknum, sem vann
nokkuð á í kosningunum um
miðjan mars, og Miðflokksmenn
undir forystu Váyrynen, væntan-
legs forsætisráðherra. Til greina
kemur að Jafnaðarmannaflokkur
Sorsa taki þátt, en Sorsa sjálfur
hefur sagt að flokkur sinn hefði
gott af stjórnarandstöðu, og látið
að því liggja að auki að hann
hætti bráðum sjálfur í pólitík.
Það gæti gerst á flokksþingi í júní.
Sorsa stendur ýmislegt til boða,
og eru uppi sögur um að hann
verði næsti framkvæmdastjóri
Unesco.
Formaður Sambandsflokksins,
Ilkka Suominen, hefur verið kos-
inn forseti nýhafins þings í Hels-
Noregur
Veiða færri hvali
Tilkynnt hefur verið í Ósló að
á vertíðinni í sumar verði
veiddir samtals 375 hvalir, 25
færri en áður var ætlað.
Þessi ákvörðun hefur vakið
reiði forsvarsmanna í norskum
hvalveiðum sem telja að stjórnin
sé að láta undan þrýstingi hval-
vemdarmanna.
Norðmenn era formlega hættir
hvalveiðum en stunda þær í hlið-
stæðu „vísindaskyni" og hér.
Samskipti ríkjanna á batavegi
ísraelsmenn segja stjórnmálasamband ríkjanna skilyrði þess
að Kremlverjar komi nœrrifriðarráðstefnu um Miðausturlönd
- m
Grikkland
Kirkjan
missir lönd
Svo virðist sem Sovétmenn
séu áfram um að bæta sam-
skipti sín við ísrael verulega
og taka jafnvel upp stjórn-
málasamband að nýju við gyð-
ingaríkið en því slitu
Kremlverjar árið 1967 er sex
daga stríðið svonefnda stóð
sem hæst.
ísraelsmenn hafa þvertekið
fyrir að Sovétstjómin fái að taka
þátt í hugsanlegri friðarráðstefnu
um Miðausturlönd á þessu ári
nema samband ríkjanna verði
komið í samt lag aftur áður en
hún verður haldin. Ennfremur
setja þeir gerskum ráðamönnum
það skilyrði fyrir þátttöku að þeir
veiti þeim sovéskum gyðingum er
þess óska heimild til að flytja bú-
ferlum til landsins helga.
Blöð í ísrael hafa að undan-
fömu birt fjölda frétta og frá-
sagna um það sem þau nefna
„dramatíska kúvendingu" Mika-
els Gorbatsjofs leiðtoga Sovét-
ríkjanna í málefnum gyðinga.
Leiðtogar bandarískra gyðinga
sögðust hafa það eftir sovéskum
embættismönnum að allt að tólf
þúsund gyðingar fengju brott-
flutningsleyfi í Sovétríkjunum
fyrir árslok.
Þessa frétt hafa Kremlverjar
borið til baka og sagði Gennady
Gerasimof, blaðafulltrúi utan-
ríkisráðuneytisins, að ekki væm
uppi nein áform um að breyta
reglum um afgreiðslu brottflutn-
ingsleyfa né að taka upp stórvirkt
kvótakerfi í þeim efnum.
Það kann engu að síður að vera
að Sovétmenn séu það áfjáðir í að
auka áhrif sín fyrir botni Miðjað-
arhafs með, auk annars, þáttöku í
margumræddri friðarstefnu að
þeir séu reiðubúnir að taka upp
stjórnmálasamband við ísrael og
liðka eitthvað til fyrir gyðingum
sem flytjast búferlum frá Sovétr-
íkjunum. En þeir hlaupa ekki að
neinu og vita sem er að alger
óvissa ríkir um það hvort af ráð-
stefnuhaldinu verður í ár vegna
deilna í ísraelsstjórn.
Yitzhak Shamir, forsætisráð-
herra og leiðtogi hins hægri sinn-
aða Likudbandalags, hefur ekki
vilja ljá máls á neinu fundarhaldi
um frið í þessum heimshluta og
segir að ísraelsmönnum yrði stillt
upp við vegg á slíkri samkomu og
þeim gert að skila aftur svæðum
sem þeir hertóku árið 1967.
Utanríkisráðherrann og for-
maður Verkamannaflokksins,
Shimon Peres, er á öndverðum
meiði og bendir á að arabaþjóð-
irnar vilji því aðeins ræða friðar-
mál að það sé gert á ráðstefnu
sem þessari. Ennfremur hefur sá
ráðherra ríkisstjómarinnar sem
hefur málefni innflytjenda á sinni
könnu, Yaakov Tsur úr Verka-
mannaflokki, bent á að ráðstefn-
an, og þátttaka Sovétmanna og
ísraelsmanna í henni, geti ráðið
úrslitum um örlög tugþúsunda
sovéskra gyðinga sem vilja flytja
úr landi.
Háttsettur stjómmálaráðgjafi
Peresar, Nimrod Novick, bætir
um betur og segir mjög æskilegt
að Kremlverjar hafi hönd í bagga
með friðarsamkomulagi.
„Sovétríkin em mikilvægur ná-
búi Miðausturlanda og gætu unn-
ið mikilvægt starf til að stuðla að
friði í heimshlutanum vegna ná-
inna samskipta við róttækar ríkis-
stjómir í arabaheiminum.“ _ks.
Gríska þingið samþykkti í
gær umdeilt stjórnarfrumvarp
um þjóðnýtingu gríðarmikilla
landeigna rétttrúnaðarkirkj-
unnar grísku en leiðtogar kirkj-
unnar hafa sagt að þeir muni
áfram berjast gegn eignar-
náminu sem þeir líta á sem
þjófnað.
Mitsotakis, leiðtogi grískra
íhaldsmanna, hefur heitið kirkj-
unni stuðningi sínum og segist
munu nema lögin úr gildi komist
hann til valda í næstu kosningum.
Rétttrúnaðarkirkjan hefur
sterk ítök í Grikklandi og þykir
Papandreou forsætisráðherra
fara að nokkuð djarflega, en
hann vinnur með þesu tvennt:
land til nauðsynlegra umbóta í
landbúnaði og eitthvað af þeim
vinstristuðningi sem plokkast
hefur af honum við efnahags-
deilur og verkföll að undanfömu.
- m
Laugardagur 4. apríl 1987 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 17