Þjóðviljinn - 29.04.1987, Page 4
LEKDARI
Kjaramál og kempur
Flestum er Ijóst, að kjaramálin urðu Alþýðubanda-
laginu verulega erfið í þeirri kosningabaráttu sem á
laugardaginn lauk með miklu tapi flokksins.
Þetta kom mjög berlega fram í viðhorfum forystu-
manna flokksins, sem Þjóðviljinn birti í gær, í tilefni
úrslitanna.
Þannig segir formaður flokksins að önnur aðal-
skýring á útkomu flokksins hafi verið sú, að kjara-
deilur opinberra starfsmanna í vetur, sem einkum
voru háðar af kvennastéttunum, hafi ýtt undir
„endurminningar um deilurnar milli ASÍ og BSRB
1984, og niðurstaðan varð andstaða við Alþýðu-
bandalagið í þessum hópum og stuðningur við
Kvennalistann, vegna þess að menn upplifðu Al-
þýðubandalagið að einhverju leyti sem Alþýðusam-
bandið".
Síðar í viðtalinu sagði Svavar jafnframt: „Og það
þarf... að ræða það mjög alvarlega í verkalýðshreyf-
ingunni hvernig fyrir henni er komið sem tæki til
kjarabaráttu og til jöfnuðar í þjóðfélaginu. Skipulag
verkalýðssamtakanna er afskaplega alvarlegt um-
hugsunarefni og fjarlægðin frá verkalýðsforystunni
til almennra vinnustaða er orðin æpandi í mörgum
tilvikum."
Margrét Frímannsdóttir, þingmaður flokksins á
Suðurlandi, segir að það hafi skort á að setja skýrar
fram, að „samningar Alþýðusambandsins voru ekki
gerðir af Alþýðubandalaginu".
[ svipaðan streng tók Kristinn H. Gunnarsson, efsti
maður G-listans á Vestfjörðum:„Eftir samningana
við opinbera, starfsmenn var Alþýðubandalaginu
kennt um ASÍ-samningana“.
Steingrímur J. Sigfússon benti á, að svo virtist
sem Alþýðubandalaginu væri „á vissan hátt refsað
fyrir þá láglaunastefnu sem hér hefur verið við lýði“.
Formaður framkvæmdastjórnar flokksins, Ólafur
Ragnar Grímsson, segir hreint út, að „Sósíalískur
flokkur getur ekki til lengdar gert þær málamiðlanir
sem verða í kjarasamningum að sinni stefnu - hann
verður skiiyrðislaust að standa með þeim sem harð-
ast sækja fram til bættra kjara."
íhaldið ub
í gær baðst forsætisráðherra lausnar fyrir ríkis-
stjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks.
Um það er vitaskuld engum blöðum að fletta, að
ein meginniðurstaða kosninganna er krafa þjóðar-
innar um að Sjálfstæðisflokkurinn víki nú úr lands-
stjórninni. Afhroð flokksins er á engan hátt hægt að
túlka öðru vísi.
Vegna úrslitanna er hins vegar Sjálfstæðisflokkn-
um aðild að ríkisstjórn einkar dýrmæt. Forystan er í
afar veikri stöðu gagnvart eigin flokksmönnum. Aðild
að ríkisstjórn myndi hins vegar gefa henni vissa
friðhelgi, - uppgjör getur aldrei farið fram með sæmi-
legum hætti við menn, sem jafnframt eru komnir í
trúnaðarstöður fyrir þjóðina. Þátttaka í stjórn myndi
því leysa hina veiku forystusveit Sjálfstæðisflokksins
úr glímunni við innri óánægju flokksins.
Sömuleiðis er Ijóst, að aðild að ríkisstjórn yrði
flokknum mikilvæg til að ná fyrri stöðu á hinum pólit-
íska vettvangi, og skjóta loku fyrir þann möguleika,
að tapið haldi beinlínis áfram.
Þetta er skýringin á því, að Sjálfstæðisflokkurinn
hyggst nú hundsa dóm þjóðarinnar og reynir allt
hvað af tekur til að halda áfram þátttöku í ríkisstjórn.
Það er hins vegar vert að undirstrika, að nú er upp
komin sú staða, að það er möguleiki á myndun
stjórnar, þar sem sjónarmið félagshyggju yrðu sett í
í þeirri hreinskilnu umræðu sem nú hlýtur að fara
fram um stöðu flokksins hljóta þessi atriði að vega
þungt. Það kann á stundum að vera sársaukafullt að
horfast í augu við sannleikann, - en hjá því verður
ekki komist.
n stjómar
öndvegi. Samanlagður þingstyrkur Framsóknar-
flokks, Alþýðuflokks, Kvennalista og Alþýðubanda-
lags, fjögurra flokka sem allir byggja á jöfnuði og
félagshyggju með einum hætti eða öðrum, er 37
þingsæti.
Þetta þýðir í raun, að meirihluti þjóðarinnar hefur
hafnað leiðinni til hægri.
Þetta þýðir líka, að það er hægt að mynda vel
starfhæfa ríkisstjórn án þátttöku Sjálfstæðisflokks-
ins.
Útkoma Alþýðubandalagsins í kosningunum er
hins vegar þess eðlis, að með engu móti er hægt að
segja, að flokkurinn eigi kröfu á aðild að ríkisstjóm.
Við núverandi aðstæðuryrði það jafnframt lítt hyggi-
legt fyrir hann. Sú leið er samt sem áður fyrir hendi,
að Alþýðubandalagið fallist á að veita hlutleysi og
verja falli ríkisstjórn hinna þriggja flokkanna sem til
voru nefndir, Framsóknar, Kvennalista og Alþýðu-
flokks.
Sé raunverulegur vilji til að framfylgja þeim dómi
sem þjóðin kvað upp í kosningunum, og halda Sjálf-
stæðisflokknum utan við ríkisstjórn, þá hlýtur þessi
leið að verða könnuð, áður en svokallaðir félags-
hyggjuflokkar gefa Sjálfstæðisflokknum kost á þátt-
töku í myndun ríkisstjórnar.
-ÖS
KUPPT OG SKORK)
Fylgishrunið
falið
Já fljótir erum vér að gleyma
vorum bestu vinum. Morgun-
blaðið kepptist við síðustu dag-
ana fyrir kosningar að hampa for-
ystumönnum Sjálfstæðisflokks-
ins bæði í lit og svart-hvítu á blað-
síðu eftir blaðsíðu þannig að les-
endur blaðsins vissu ekki á stund-
um hvort þeir voru að lesa frétta-
blað eða að blaða í myndaalbúmi
Sjálfstæðisflokksins. Öllu var
tjaldað sem til var svo einurðin og
stefnufestan og flokkurinn og
forystan og hvað þetta hét nú allt
saman, héldi velli í baráttunni.
í Morgunblaðinu í gær, fyrsta
tbl. eftir kosningar er hvergi að
sjá í þessu stærsta fréttablaði
landsins að þessi sami Sjálfstæð-
isflokkur og tröllreið öllum síð-
um blaðsins vikurnar fyrir kosn-
ingar, hafi orðið fyrir sínu stærsta
áfalli frá stofnun flokksins. Tap-
að 11.5% atkvæða á landsvísu og
aldrei mælst eins lítill áður.
Þess í stað slær Mogginn því
upp á forsíðu að sá sami Sjálf-
stæðisflokkur sé nú kominn á kaf
í nýjar stjórnarmyndunarvið-
ræður við krata og kvennalista,
og aðalfréttin á baksíðu er yfxrlýs-
ing formanns yfirkjörstjórnar í
Reykjavík um að herða verði
reglur um framvísun persónuskil-
ríkja á kjörstað. Losaralegar
reglur í þessum efnum skyldu þó
ekki vera orsökin fyrir höllu
gengi flokksins í kosningunum.
Eða hvernig ber að skilja þetta
fréttamat Morgunblaðsins?
Nei, hrun Sjálfstæðisflokksins
hefur ekkert með Morgunblaðið
að gera, enda Morgunblaðið ó-
pólitískt fréttablað að eigin sögn
og er því ekkert að slá upp pólit-
ískum fréttum, sérstaklega ef þær
eru óhagstæðar Sjálfstæðis-
flokknum. f>á er betra að fela
fréttirnar í 6 punkta letri í leiðara.
Jarðvegur
fyrir hendi
í umræddum leiðara Mbl. er
bent á ýmsa þætti aðra en stofnun
Borgaraflokksins sem leiddu til
þessa stórfellda fylgistaps Sjálf-
stæðisflokksins.
„Á hitt ber þó að líta, að Borg-
araflokkurinn hefði ekki náð svo
miklum árangri, sem raun ber
vitni ef ekki hefði verið jarðvegur
fyrir hendi fyrir þessari
stjórnmálahreyfingu. Niðurstaða
kosninganna sýnir, að Sjálfstæð-
isflokknum hefur af einhverjum
ástæðum mistekizt að halda utan
um fylgi sitt. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur ekki unnið myndar-
legan kosningasigur frá 1974. Það
hefur áður gerzt í sögu Sjálfstæð-
isflokksins að flokksbrot hafi
klofnað út úr honum, og boðið
fram í þingkosningum, en aldrei
með slíkum árangri sem nú. Þessi
kosningaúrslit kalla á róttækt
endurmat á stöðu Sjálfstæðis-
flokksins, stefnu hans og fram-
setningu hennar,“ segir leiðar-
ahöfundur Mbl.
Fleiri þurfa
í endurmat
En kosningaúrslitin hafa vissu-
lega kallað á viðbrögð í öðrum
flokkum og þá ekki síst Alþýðu-
bandalaginu sem varð fyrir miklu
áfalli í þessum kosningum. í
Þjóðviljanum í gær lögðu forystu-
menn og frambjóðendur flokks-
ins um allt land áherslu á upp-
stokkun í skipulagi, starfi og
stefnu flokksins. M.a. varð
mönnum tíðrætt um samskipti
flokksins við verkalýðshreyfing-
una og töldu flestir að hún hefði
ekki verið flokknum hagstæð
með tilliti til jólaföstusamning-
anna sem Álþýðubandalagið
hefði verið gert ábyrgt fyrir.
í leiðara Mbl. er vikið að þessu
að ætla að það hafi verið vegna
ábyrgrar launastefnu hans og
ASÍ, heldur þrátt fyrir hana - og
þá einkum vegna stefnuleysis Al-
þýðubandalagsins...“
Við annan tón kveður í frétt-
askýringu Ingólfs Margeirssonar
í Alþýðublaðinu í gær. Hann
segir skýringamar á slæmu gengi
Alþýðubandalagsins í kosning-
unum slappa stjórnarandstöðu
flokksins, draugagang í flokkn-
um eftir samstarfið við íhald og
Gunnars Thor-
oddsens og í þriðja lagi samteng-
ing flokksforystu Alþýðubanda-
lagsins og formanns Álþýðusam-
bandsins.
„Kjaramálin voru einfaldlega
ekki notuð í kosningabaráttu
flokksins vegna þess að Ásmund-
ur Stefánsson, höfundur 26000
kr. launanna sem Guðrún Agn-
arsdóttir grét út af í sjónvarpinu,
er aðalarkitektinn á bak við
kjaramálastefnu ríkisstjórnar-
innar. Alþýðubandalagið gat því
ekki keyrt á landsmálapólitíkinni
heldur varð að halda sig við mál-
efni kjördæma. Afleiðingin var
ómarkviss og óskýr stefna sem
kjósendur höfnuðu."
Samstaða
til vinstri
Eitt er víst að úrslit kosning-
anna sl. laugardag eru viðvörun
til Alþýðubandalagsins frá vinstri
sinnuðu fólki í landinu. Viðvörun
sem verður að taka alvarlega og
bregðast við á réttan hátt. Urslit-
in eru á sama hátt krafa um
breytta starfshætti, skýra stefnu-
mótun og nánara samstarf og
samvinnu við félagshyggjufólk.
Þrátt fyrir góðan sigur Kvenna-
listans og nokkra sókn Alþýðu-
flokks þá stendur félagshyggju-
fólk frammi fyrir því að vera
tvístrað í þrjá „smáflokka“ á
meðan almenningur í landinu
hefur hafnað frjálshyggju Sjálf-
stæðisflokksins og skorið fylgi
þess flokks loks niður í mörk sem
þau ættu að öllu eðlilegu að vera.
Vegna sundrungar á vinstri væng-
num njóta miðflokkur og stefnu-
laust nýjabrum ávaxtanna af
hruni íhaldsins. Kosningaúrslitin
eru því þörf lexía ekki aðeins fyrir
Alþýðubandalagið heldur allt
vinstra fólk í landinu. -lg-
máli og segir þar m.a.: „Mikla
athygli hefur vakið að Ásmundur
Stefánsson, forseti ASÍ, féll í
kosningunum, en ástæðulaust er . framsókn í stjórn
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphóðinsson.
Fróttastjóri: LúðvíkGeirsson.
Blaðamenn: Garöar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, StefánÁsgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta-og prófarkaleatur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljóamyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltsteiknarar: Sœvar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifatofuatjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfatofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýsingaatjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýalngar: Baldur Jónasson, OlgaClausen, GuðmundaKristins-
dóttir.
Símvarala: Katrín Anna Lund, SigrlðurKristjánsdóttir.
Húamóðlr: Soffía Björgúlfsdóttir.
Ðflatjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðalu- og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrela, afgrelðsla, ritatjórn:
Sfðumúla 6, Reykjavík, afmi 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, afmar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljanahf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 60 kr.
Áakrfftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SlÐA ÞJÓÐVILJINN Miðvlkudagur 29. apríl 1987