Þjóðviljinn - 28.05.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Hin daglega hemaðanítþensla
Fulltrúar Kvennalistans í stjórnarmyndunar-
viöræöunum síöustu daga hafa kvartað undan
því aö illa gangi aö fá upplýsingar um stöðu
hernaöarframkvæmda hérlendis og áætlanir
um umsvif á næstunni. Svokölluö varnarmála-
skrifstofa utanríkisráðuneytisins sé afar fámál
um þau efni og lítt markvert þaöan að hafa.
Yfirlýstur tilgangur meö stofnun þessarar
skrifstofu í hittifyrra var með orðum núverandi
utanríkisráöherra „að á vegum utanríkisráðu-
neytisins veröi til staðar fullnægjandi sérfræöi-
leg þekking til eflingar íslensku frumkvæöi í
öryggis- og varnarmálum“. Eðli skrifstofunnar
viröist hinsvegar ekki hafa breyst frá því hún hét
deild og gegndi því hlutverki aö framfylgja ósk-
um herforingja á Keflavíkurvelli gegnum ís-
lenskt stjórnkerfi. Enda á skrifstofan sér fyrsta
apríl að stofndegi.
Skýrsla utanríkisráðherra til alþingis í vetur er
enn helsta heimild um hernaðarframkvæmdir á
landinu í ár, en í þeirri skýrslu er einmitt sá ágæti
brandari aö skrifstofan fáist við „herfræðileg og
hertæknileg málefni er lúta að upplýsingaöflun
og rannsóknum þannig að hægt sé hverju sinni
að leggja hlutlægt íslenskt mat á hernaðarstöðu
landsins, varnarþörfina og fyrirkomulag varn-
anna“. í núverandi stöðu er það hinsvegar hlut-
lægt mat skrifstofunnar að einn íslenskan þing-
flokk varði lítt um herfræðileg og hertæknileg
málefni þótt yfir standi viðræður um ríkisstjórn í
Reykjavík.
Sumir hlutar af skýrslu utanríkisráðherra til
þingsins eru ritaðir afar knapporðum stíl og í
alþingistíðindum tekur kaflinn um herinn aðeins
hálfa þriðju síðu. Af þeim texta má þó gera sér
ofurlitla grein fyrir umsvifum hersins.
Þar kemur fram að í fyrra námu heildarfram-
kvæmdir hermangsfyrirtækisins íslenskra aðal-
verktaka rúmum 54 milljónum dollara eða 2,2
milljörðum íslenskra króna. Fyrir þetta fé voru
lagðar flugbrautir, flughlað og vegur við flug-
stöðina, haldið áfram við höfnina í Helguvík,
stækkuð vararafstöð á Keflavíkurflugvelli,
byggð íbúðarhús, lagðir vegir í ratsjárfjöllunum
tveimur og hafnar byrjunaarframkvæmdir við
ratsjárstöðvarnar og byggð fjögur flugskýli.
Á fundi í bandarísku herstöðinni í Norfolk í
október síðastliðnum var svo ákveðið að til
nýrra hernaðarframkvæmda hérlendis á þessu
ári skyldi varið um 59 milljónum dollara, eða
rúmum 2,3 milljörðum, fyrir utan viðhaldsverk-
efni uppá 20 milljónir dollara.
Nýframkvæmdirnar eru meðal annars ný hús
fyrir fjármála- og bókhaldsdeild hersins og fyrir
húsnæðisskrifstofu hans, tvær vararafstöðvar
við byggingu kafbátaleitareftirlits, flugskýlis-
verkstæði, nýtt félagsheimili og nýtt íbúðar-
hverfi með 250 íbúðum. Auk þess verður haldið
áfram þegar höfnum framkvæmdum, þar á
meðal í Helguvík og við væntanlegar ratsjár-
stöðvar á Gunnólfsvíkurfjalli og Stigahlíðarfjalli,
en hershöfðingjarnir stefna að því að ratsjár-
stöðvarnar þar komist í gagnið síðla næsta árs.
í skýrslunni er hinsvegar ekkert getið um
sprengjuhelda stjórnstöð sem herinn hefur
áhuga á að koma sér upp á Vellinum og heldur
ekki minnst á varaflugvöll sem nokkrir (slend-
ingar hafa áhuga á að gera að hernaðar-
mannvirki til að geta sníkt til hans fé.
Af hinni lítilsigldu upptalningu í skýrslu ráð-
herrans er Ijóst að hernaðaruppbygging og út-
þensla á að halda hér áfram af fullum krafti á
þessu ári og hinum næstu. Alvarlegast er
auðvitað að herliðið teygir sig sífellt lengra um
landið, gerir þarmeð æ fleiri byggðir að ná-
grönnum sínum, og breiðir enn víðar út það
hernám hugarfarsins sem er öðru hernámi
hættulegra.
Þrátt fyrir friðar- og afvopnunarumræðu síð-
ustu ára ber við að menn vilja gleyma þessari
stórfelldu hernaðaruppbyggingu á íslandi, telji
vonlítið að spyrna á móti eftir áratuga hersetu á
landinu.
Þetta er ekki rétt. Það afl sem hingaðtil hefur
hamlað gegndarlausri hervæðingu á íslandi er
víðtæk andstaða meðal þjóðarinnar við herset-
una, og fyrir því afli bera herstjórarnir á Keflavík-
urflugvelli, í Norfolk og í Pentagon mikla virð-
ingu. Um hvítasunnuhelgina höfum við tækifæri
til að sýna andstöðu okkar á borði í Keflavíkur-
göngu, þeirri sem ekki lýkur fyrren ísland er
bæði friðlýst og herlaust.
-m
KUPPT OG SKORHE)
Fýla
í sólskini
Nú er dagblöðunum svo illa
komið að þau eru farin að deila
um það, hvort komin sé agúrkut-
íð með öllu sínu tilþrifaleysi eða
ekki. Við eigum, satt best að
segja, erfitt með að vfsa þeirri
hugsun frá, sérstaklega þegar
Tíminn birtir í gær þriðju rit-
stjórnargreinina um þá ljúfu tað-
lykt sem kannski leggur af Fram-
sóknarmaddömunni og kannski
ekki.
Og við getum hæglega tilfært
annað dæmi frá því í gær: Stak-
steinar Morgunblaðsins voru
helgaðir því, að sérstök athugun
á fyrirsögnum í Þjóðviljanum
sýni að blaðið hafi allt á hornum
sér og kunni ekki að meta sól-
skin, gróanda né heldur aðrar
guðs gjafir. Og síðan hefur Morg-
unblaðið allt á hornum sér út af
því að Þjóðviljinn hafi allan
heiminn á hornum sér. Eru þó
hinar meintu neikvæðu nöldurs-
fréttir blaðsins ekki um skelfi-
Iegri hluti en meinlausan jarð-
skjálfta („Hristist allt og skalf“)
eða hugmyndir um öryggismál
við akstur („Svartan kassa í hvern
bíl“). Svo að dæmi séu tekin af
Þjóðviljafyrirsögnum sem Stak-
steinum þykja sanna með ótví-
ræðum hætti illt innræti okkar
Þjóðviljamanna.
Er Esjan Ijót?
Þetta er allt nokkuð gott. Þessi
Klippari hér man ekki eftir fjör-
legri leit að umræðuefnum á
sumartíma síðan hér fyrir margt
löngu, að Tíminn hélt fram þeirri
ósvinnu að Esjan væri ljót! Og
Morgunblaðið jós og prjónaði
dögum saman yfir slíkri móðgun
við Reykvíkinga og meirihlutann
í borgarstjórn
Og samt er sagt að Sjálfstæðis-
flokkurinn sé að reyna að mynda
ríkisstjórn. En það er kannski
misskilningur. Kannski er hann
bara í sólbaði í innilegum sam-
fögnuði við náttúru landsins?
Píslarvottur
Nató
Um síðustu helgi birtist í DV
viðtal við Magnús Þórðarson og
er tilefnið það, að fyrir tuttugu og
einu ári tók hann við starfi upp-
lýsingafulltrúa Nato á íslandi.
Hann lítur yfir farinn veg með
stolti og söknuði víkings sem hef-
ur marga hildi háð við hernáms-
andstæðinga og annað illþýði,
sem eitt sinn í miðju þorskastríði
gerðist svo frekt að leggja undir
sig skrifstofu hans vegna þess að
þetta lið fann sér ekkert þarfara
að gera „í iðjuleysi og fíflaskap".
Og blaðamaðurinn dregur ekki
úr garpskap Magnúsar, hann
„stóð í fylkingarbrjósti þeirra
sem á fundum og í fjölmiðlum
vörðu aðildina að Atlantshafs-
bandalaginu. Hann tók líka á
móti skömmum og svívirðingum
og var sakaður um svik við Iand
og þjóð“.
En Magnús Þórðarson lét þetta
ekki á sig fá. Hann taldi að „fyrir
málstaðinn mætti færa tölverðar
fórnir“. Hann gerðist eini píslar-
vottur Nató, hann „hikaði ekki
við að sækja um“ starf upplýsing-
afulltrúans. Hann mætti semsagt
markleysu lífsins með markvissri
athöfn, eins og þeir sögðu í exíst-
ensíalismanum og „ekki sér hann
eftir neinu“.
Hinn trúi þjónn
Magnús Þórðarson stígur og
fram í þessu viðtali sem sá maður
sem er sæll í sinni æskutrú og ætl-
ar sér að vera það. Til dæmis
-hirðir hann aldrei um hvort Gor-
batsjof karlinn segir eða gerir
fleira eða færra austur í Sovét-
ríkjum samtímans - það mun
engu breyta að hans dómi. Magn-
ús segir:
„Baráttan stóð og stendur að
verulegu leyti enn um gott og illt.
Ég segi það fullum fetum að So-
vétríkin eru heimsveldi hins illa.
Þau geta breytt ásjónu sinni en
eðli sósíalismans verður alltaf
það sama. Ég hefi heyrt og séð
nógu mikið til að átta mig á því,
að við núverandi kerfi er ömögu-
legt að nokkurt raunverulegt
frelsi fái þrifist. Sósíalisminn
leyfir ekki frelsi, annars væri
hann ekki lengur sósíalismi".
Það er alltaf munur að eiga
menn sem hægt er að treysta.
Þegar Reagan forseti er heldur á
flótta undan ummælum sínum
um „heimsveldi hins illa“ (þaðan
og úr bíómyndinni Star Wars er
orðalagið), þá heldur Mangi fast
við sinn keip. Að vísu gengur
hann ekki svo langt að halda því
fram, að umbótaviðleitni Gor-
batsjofs sé ekki annað en
kænskubragð, sem í rauninni geri
Sovétríkin enn hættulegri en þau
áður voru. En slíkir menn eru til,
og það nokkuð margir meðal
háttsettra manna í Washington
og það er ekki laust við að þeir
skjóti stundum upp kolli á Morg-
unblaðinu okkar hér heima.
Því verra, segja þessir menn,
þeim mun betra. Kannski eru
þeir hinir einu sönnu byltingar-
menn - og heimsslitamenn -
samtímans?
-áb
þlÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Ámi Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Bla&amenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karisson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrimsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita-og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljósmy ndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjömsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdaatjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifatofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Augiý8inga8tjórl: Sigríður Hanna Sigurbjömsdóttir.
Auglýsingar: Ðaldur Jónasson, Olga Clausen, Guðmunda Kristins-
dóttir.
Sfmvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Soffía Björgúlfsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelftslu- og afgrelðslustjóri: HörðurOddfriðarson.
Afgrelftsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiftsla, ritstjórn:
Sfftumúla 6, Reykjavík, sfml 681333.
AuglýsinganSfftumúla 6, afmar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmlftja Þjóftviljans hf.
Prentun: Blaftaprent hf.
Verft f lausasölu: 55 kr.
Helgarblóð:60kr.
Áskrfftarverft á mánufti: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 28. maí 1987