Þjóðviljinn - 15.01.1988, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 15.01.1988, Blaðsíða 9
HEIMURINN p Takmörkun vígbúnaðar Viðræður Eystrasaltssamningar Nýting hafsvæðisins næst á dagskrá Svíar og Sovétmenn ánœgðir með samningana. Ryzhkov fær daufar undirtektir sænskra bísnissmanna Samningar þeir sem Svíar og Sovétmenn undirrituðu í vik- unni þykja benda til þess að nú bregði til betri tíðar um samskipti ríkjanna, en þau hafa verið í stirðara íagi upp á það síðasta. Þrír samningar voru undirrit- aöir í Stokkhólmi á miðvikudag- inn var, og þykir sá þeirra er lýtur að efnahagssamvinnu um Eystra- salt sæta mestum tíðindum. Með gerð hans lýkur hátt í tveggja ára- tuga deilum ríkjanna, enda voru samningamennirnir kampakátir að verkinu loknu, en þá skáluðu Ingvar Carlsson forsætisráðherra Svíþjóðar og hinn sovéski starfsbróðir hans, Nikolai Ryz- hkov, í kampavíni í beinni sjón- varpsútsendingu. Hinir samningarnir tveir lúta að nýjum reglum um vegabréfs- Nítján ára argaþrasi Svía og Sovétmanna um Eystrasalt loks lokið með undirrit- un samnings í Stokkhólmi. Forsætisráðherrarnir, Carlsson og Ryzhkov, .ánægðir með málalyktir. áritanir og upplýsingaskyldu um ýmis kj arnorkumálefni. Kveikjan að hinum síðar- nefnda er kjarnorkuslysið í Tsjernóbfl í hittifyrra, en sam- kvæmt samningum ber hvoru ríki um sig að gera viðvart um kjarn- orkuslys í framtíðinni, og eins ef geislavirk efni sleppa út í and- rúmsloftið. Eins og kunnugt er urðu Svíar hvað verst fyrir barð- inu á afleiðingum Tsjernóbfl- slyssins... Svíar eru mjög ánægðir með að Eystrasaltsdeilan sé nú loks til lykta leidd eftir nítján ára arga- þras, og telja að hér sé um að ræða hagstæðasta samning sem smáríki hafi nokkru sinni komist að í skiptum við risaveldi. Deilan hefur snúist um yfirráð- aréttinn yfir 13,500 ferkflómetr- um innhafsins, og fá Svíar 75% í sinn hlut, en Sovétmenn 25%. Mikil fiskisæld er á svæði þessu, og eins er talið líklegt að þar sé olíu að finna. Rannsóknir í þá veru eru þó af afar skornum skammti, enda ekki verið hægt um vik meðan deilt var um svæð- ið. Gildandi reglur um vegabréfs- áritanir milli landanna hafa verið flóknar og þvældar, en samnings- gerðin á að tryggja einföldun, og að auki eiga þessir hlutir nú að ganga mun fljótar fyrir sig en ver- ið hefur. Þá sætir það tilboð Sovét- manna tíðindum að Norðurlönd megi fylgjast með heræfingum flota þeirra á norðurslóðum á þessu ári. Ryzhkov hefur lýst yfir ánægju sinni með viðræðurnar við sæn- ska stjórnmálamenn og samninga þá sem fylgdu í kjölfarið, en er sparari á lofið þar sem bísniss- menn eiga í hlut; segist hann hafa fengið daufar undirtektir úr þeirri átt er hann viðraði áhuga sinn á auknum efnahagssam- skiptum ríkjanna tveggja: „Á þessu sviði er hægt að vinna mikið starf, en það ber að harma að fulltrúar sænsks atvinnulífs virðast tregir til stórræðanna," sagði hann. Reuter/HS ..og hvað með hin 92 prósentin?" Viðbrögð í þýsku dagblaði eftir undirritun samningsins um meðaldrægar flaugar í Washington. hefjast í Genf Markmið að Reagan og Gorbatsjov geti undirritað samning í Moskvuímaí. LeiðtogafundurNATO-ríkjafyrirhugaðurá nœstunni Fulltrúar bandarísku og sov- ésku stjórnarinnar hófu í gær viðræður í Genf um takmörkun langdrægra kjarnorkuvopna. Markmið viðræðnanna er að ná samkomuiagi um eyðingu helm- ings af hinu gífurlega vopnabúri stórveldanna á þessu sviði, og eiga samningamennirnir að hafa lokið þessum samningum fyrir fyrirhugaðan fund þeirra Reag- ans og Gorbatsjovs í Moskvu í maí eða júní. Leiðtogar stórveldanna náðu í grundvallaratriðum samkomu- lagi um það á fundi sínum í Was- hington í desember að fækka þessum vopnum um helming, niður í 6000 sprengjuodda og 1.600 burðareldflaugar hjá hvor- um aðila, hvort sem um er að ræða langdræg vopn á sjó eða landi. Langdræg vopn mynda meginhluta kjarnorkuvopnabún- aðar stórveldanna, og þau miðast við eldflaugar sem geta farið meira en 5.500 kflómetra á innan við 30 mínútum. Ein meginhindrunin í vegi þess að stórveldin næðu samkomulagi um takmörkun þessara vopna hefur verið stjörnustríðsáætlun Bandaríkjamanna, sem enn er í fullum undirbúningi. Samkvæmt henni verja Bandaríkjamenn nú miljörðum dollara í að finna upp kerfi sem á að geta gert langdræg- ar kjarnorkueldflaugar ónýtar sem árásarvopn. Flestir sérfræðingar telja að slíkt varnarkerfi í himingeimnum sé óframkvæmanlegt, en að slík tækni gæti hins vegar komið að gagni í árásarstríði. Stjörnust- ríðsáætlunin hefur aukið mjög á fjárlagahalla Bandaríkjanna, og þar með haft óbein áhrif á styrk- leika dollarans, og er ekki talið ólíklegt að Bandaríkjamenn sjái brátt þann kost fýsilegan að draga úr fjárveitingum til þessa rannsóknarverkefnis. Að minnsta kosti virtist áætlunin ekki óyfirstíganleg hindrun eftir leiðtogafundinn í Washington. Fulltrúar stórveldanna í samn- ingaviðræðunum í Genf eru þeir Max Kampelman frá Bandaríkj- unum og Álexei Obukhov frá So- vétríkjunum, og sagði Obukhov við fréttamenn í Genf í gær að góður áfangi fyrir þessa samninga hefði náðst í Washington, og yrði nú byggt á þeim grunni. Það var tilkynnt í höfuðstöðv- um NATO í Bruxelles í gær að bandalagið hygðist efna til leiðtogafundar aðildarríkjanna 16 í mars eða aprfl næstkomandi til þess að efla samstöðu aðildar- ríkjanna í kjölfar samningsins um eyðingu meðaldrægra kjarnorku- vopna sem undirritaður var í Washington í desember. Fundur- inn verður jafnframt liður í þeirri viðleitni bandalagsins að byggja upp langtímastefnu um vígbún- aðareftirlit í ljósi breyttra að- stæðna. Haft var eftir NATO- erindrekum í Bruxelles í gær að á leiðtogafundinum yrðu Evrópu- þjóðirnar fullvissaðar um að samningurinn um útrýmingu meðaldrægu flauganna (INF- samningurinn), væri ekki til þess ætlaður að svipta Evrópu öllum kjarnorkuvopnum, en sam- kvæmt samningnum verða allar sovéskar og bandarískar eld- flaugar sem hafa flugþolið 500- 5.500 kflómetrar eyðilagðar. Einstök Evrópuríki hafa látið í ljós ótta vegna þessa samnings og þeirrar staðreyndar að Varsjár- bandalagsríkin eigi mun meiri birgðir hefðbundinna vopna en fyrir eru í vesturálfunni. Sömu aðilar hafa látið í ljós ótta um að INF-samningurinn svipti Evrópu þeirri „kjarnorkuregnhlíf" sem Bandaríkin hafi veitt henni. Hin nýja stefna NATO í vígbúnaðar- eftirliti í ljósi breyttra aðstæðna mun því fela í sér að um leið og samið verður um takmörkun langdrægra vopna verði einnig felld inn í slíka samninga eða tengd þeim ákvæði um meira jafnvægi í hefðbundnum vopn- um, bann við efnavopnum og hugsanleg takmörkun skamm- drægra eldflauga. Síðasti leiðtogafundur NATO- ríkja var haldinn í nóvember 1985 eftir fund þeirra Reagans og Gor- batsjovs í Genf. -ólg/Reuter Föstudagur 15. janúar 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.