Þjóðviljinn - 20.01.1988, Blaðsíða 11

Umsjón:
Magnús H.
Gíslason
Eyvindur Erlendsson
Um jöfnun at kvæðisréttar
Útvörður ncfnist rit, sem
Samtök um jafnrétti milli lands-
hluta gefa út. Grunur minn er sá,
að mikill minnihluti landsmanna
sjái þetta rit. Er það miður farið
því þær greinar, sem birtast í rit-
inu, eru yfirleitt allrar athvgli
verðar.
í því tbl. Útvarðar, sem síðast
bar fyrir mín augu, ritar Eyvindur
Erlendsson „tvo stutta kafla um
jafnrétti“, - og talar þar engri
tæpitungu. Hér verður annar
þeirra tekinn traustataki, hinn
e.t.v. síðar. Eyvindur nefnir
þennan kafla: „Um jöfnun at-
kvæðisréttar, tré og steingeitur".
Óvenjuleg nafngift er þó engan
veginn út í hött, eins og á daginn
kemur. Eyvindur segir:
- Ýmsir jafnréttissinnaðir
menn hafa krafist jöfnunar at-
kvæðisréttar. „Einn maður, eitt
atkvæði‘% hvar sem hann býr á
landinu. Með því móti yrðu þing-
menn t.d. ekki fulltrúar byggðar-
laga og landsvæða heldur ákveð-
ins fjölda einstaklinga. Þetta var
það, sem átök urðu um á for-
mannaráðstefnu Verkamanna-
sambandsins, þegar Karl Steinar
brá á það ráð að knésetja lands-
byggðarfulltrúana með afli þess
fjölda atkvæða, sem hann taldi
vera að baki sér og sínum við
Faxaflóann.
Þetta sama mál var mjög uppi í
Ameríku fyrir nokkrum árum.
Þar hefur höfuðborgin, Washing-
ton, engan fulltrúa á þingi, vegna
þess að þegar lög voru sett þar um
töldu menn að hin góða vígstaða
höfuðborgarbúa gerði meira en
vega upp fulltrúaleysið á þinginu.
En nú höfðu uppvakist þeir
„jafnréttissinnar“ sem sögðu:
„Hversvegna ættu að vera svo og
svo margir fulltrúar frá Iowa og
Colorado þar sem stór hluti
landsins er engum byggður nema
trjám, kaktusum og steingeitum,
en svo fáir frá New York og eng-
inn frá Washington, þar sem býr
þúsund sinnum fleira fólk? Þing-
menn eru fulltrúar fólks en ekki
trjáa, steingeita og kaktusa,"
sögðu þessir menn.
að hægt væri að beita nautum á
landið og selja ríkum þjóðum
rándýrt kjöt með gróða á meðan
fólk í Brasilíu sveltur miljónum
saman. Enn alvarlegra er þó, að
regnskógarnir framleiða mikinn
hluta þess súrefnis, sem
mannkynið lifir á, ríkir jafnt sem
fátækir.
Að flœkjast í
eigin neti
En vilji menn samt sem áður
láta Selvogsbúann og Reykvík-
inginn hafa jafnt vægi atkvæða,
lenda þeir fyrr eða síðar í klóm
sinna eigin röksemda, ef þeir ætla
að vera sjálfum sér samkvæmir,
ef þeirra málflutningur er í nafni
réttlætis en ekki græðgi. Eða
leiðir ekki af sjálfu sér, að ef Sel-
vogur á að hafa fjögur þúsund
sinnum færri fulltrúa á Alþingi ís-
lendinga en Reykjavík, sam-
kvæmt höfðatölureglunni, þá
eiga íslendingar einnig að hafa
sex þúsund sinnum færri fulltrúa
á alþjóðaþingum en Kínverjar?
Á sínum tíma var samþykkt að á
þingi Sameinuðu þjóðanna skyldi
sitja einn fulltrúi fyrir hvert ríki,
smátt sem stórt. Þetta var rökrétt
vegna þess, að ef hefði átt að
beita höfðatölureglunni, þ.e.
meirihluta ofbeldi, þá hefðu hin-
ar smærri þjóðir ekki talið sig
eiga nokkurt erindi inn á þing
hinna Sameinuðu þjóða. Svo ein-
falt er nú það. Eða hvað á einn
íslenskur fulltrúi að gera inn á
þing, þar sem saman eru komnir
sex þúsund Kínverjar, hver með
sitt atkvæði?
Og má ekki ganga enn lengra
og heimta þetta nýja „réttlæti" í
alla milliríkjasamninga, þannig
að í nefndum, sem fjalla um við-
skipti Bandaríkjanna og íslands
(um uppbyggingu herstöðva á ís-
landi t.d.), skuli sitja þúsund
Bandaríkjamenn á móti hverjum
íslendingi? Og nokkurnveginn
tre og steingeitur
, ' '■ //íV?
;
4/" ...........

Strandarkirkja í Selvogi. Þótt Selvogsbúar sóu nú fáir orðnir eiga þeir sinn rétt til jafns við aðra landsmenn.
sama hlutfall ætti að gilda í við-
skiptasamningum okkar við Sov-
étríkin.
Kenningin um jafnt vægi at-
kvæða kann að eiga rétt á sér
innan ákveðinna félagsheilda,
borgarhverfa, frjálsra félagasam-
taka o.s.frv. Hún kann að styrkja
jafnvægi milli einstaklinga þar en
hún eflir ekki jafnrétti milli þjóða
og ekki jafnrétti milli landshluta.
Hún verður til þess að þrengja
enn meir kosti þeirra, sem þegar
eru í hallri stöðu.
Helstefna auð-
hyggjunnar
f Kanada er nú mikil ásókn í að
virkja fljótin, sem falla í norður-
átt. Þar búa indjánar, sem hvíti
maðurinn hrakti af veiðilendum
prerianna á sinni tíð og hafa einir
varið landsrétt sinn þar í aldir, á
stöðum sem enginn annar treysti
sér til að búa. Nú þykir íbúum
borganna, Toronto, Winnipeg og
Montreal, sjálfsagt mál að hrekja
þá burt með þeim rökum einum
að þeir séu svo fáir og hinir
mörgu í borgunum þurfi vatn
þessa kalda landshluta til þess að
auka hitann hjá sér. Borgarbúar
vilja jafna vægi atkvæða til þess
að geta svo hirt landið af indján-
um með afli atkvæða. Þetta er
glöggt dæmi um stjórnlausa borg-
arútþenslu, blint meirihlutaof-
beldi og óhindraðan hernað gegn
landinu.
Og þetta er hernaðurinn, sem
rekinn er gegn fiskimönnum
norðursins, gegn hreindýrabænd-
um, selveiðimönnum hvort held-
ur eru indjánar Norður-Kanada
eða bændur og fiskimenn á
Austfjörðum. Þetta er jafnframt
hernaðurinn, sem nútíma tækni-
brjálæði og viðskiptavélar reka
gegn gróðri, dýralífi, vötnum og
loftslagi hinna strjálbyggðari
svæða, gegn trjám, kaktusum og
steingeitum. Hver fer með at-
kvæði þeirra?
- mhg
(Millifyrirsagnir eru blaðsins.)
Hestamenn
Fjömb'u ára
farsælt starf
Dreyri á Akranesi töltir inn á fimmta tuginn

Jón Albertsson með síðustu reiðhesta sína. Gæðingurinn Glói, 32 vetra, er
lengst til v. Þá Strákur og Stelpa.
Dœmið frá
Brasilíu
Einföldum mönnum finnst
þetta vera sjálfsögð rök. En er
það svo? Eru ekki kjósendur
alltaf að kjósa fyrir land sitt líka
og alla þá hina ómálga, sem þar
búa? Fyrir börn sín, fyrir þá
sinnulausu, þá hömluðu, já, og
reyndar einnig fyrir allt hið lif-
anda Iíf, dýr, gróður og jörð. Og
enda þótt fólki í Selvogi hafi nú
fækkað niður í nokkrar- fjöl-
skyldur, (þar var áður ein mesta
útgerðarstöð á Suðurlandi), þá
má leiða að því rök, að Selvogs-
búar haldi enn fullum rétti til að
verja þessa sveit sína og ráða
högum hennar og við myndum
ekki viðurkenna t.d. rétt
Keflvíkinga til að hirða af þeim
landkostina í skjóli meirihluta-
valds. Menn geta jafnvel spurt:
Er það eitthvert Guðs lögmál að
tré hafi ekki atkvæðisrétt? Hver
hefur sannað það? Og hvernig
hefur farið í Brasilíu, á regnskóg-
asvæðunum, þar sem þessi „rétt-
ur trjánna“ hefur verið fótumt-
roðinn? Reyndar voru indjánar,
sem í skógunum bjuggu, ekki
spurðir heldur. Þeir voru skotnir
og eru enn. Enda í óskaplegum
minnihluta og höfðu ekkert vit á
hagvextinum. Og skógarnir voru
og eru hiklaust brenndir til þess
„Það er 1. maí 1947. Nokkrir
hestamenn á Akranesi koma sam-
an og stofna með sér félag. Ekki
er auðvelt og raunar ekki sæm-
andi að geta sér til uin framtíðar-
sýn þessara manna sem her riðu á
vaðið, en það er freistandi að ætla
að árangurinn, eða sem sagt stað-
an í dag, sé glæsilegri en þá hafí
grunað. Hinsvegar er fullvíst, að
þeir voru með það á hreinu, að
hcsturinn átti sér framtíðarhlu-
tverk í þessu landi þó að hlutverki
því, sem hann hafði gegnt um
aldir, eða þarfasti þjónninn, væri
að mestu lokið - góðu heilli“.
Þannig hljóða upphafsorð á-
grips af 40 ára sögu Hestamanna-
félagsins Dreyra á Akranesi, sem
Hannes Á. Hjartarson ritar í af-
mælisblað félagsins sem út kom
nú nokkru fyrir síðustu jól. Á
umræddum fundi mættu 8 menn
og gerðust stofnfélagar. Fyrstu
stjórnina skipuðu þeir Halldór
Magnússon formaður, Sigurður
Ásgrímsson ritari og Guðmundur
Ólafsson gjaldkeri. Þeir eru nú
allir látnir.
Þetta afmælisrit Dreyra er allt
hið myndarlegasta að efni og frá-
gangi og prýtt hartnær 100 mynd-
um. Það hefst á ávarpi formanns
Dreyra, Kristjáns Heiðars Bald-
urssonar, afmæliskveðju í ljóðum
frá fjölskyldunni í Tungu og
ávarpi ritnefndar en hana
skipuðu Gylfi Magnússon, Hann-
es Á. Hjartarson og Ragnheiður
Þorgrímsdóttir. Síðan rekur
Hannes Á. Hjartarson nokkra
meginþætti í sögu félagsins.
„Grundvallaratriðið er að fara
vel með hestinn" nefnist viðtal,
sem Ragnheiður Þorgrímsdóttir
á við Gunnar Guðmundsson á
Steinsstöðum, einn af stofnend-
um félagsins. Ragnheiður segir
einnig frá sérstæðri og skemmti-
legri þátttöku félagsins í þjóðhá-
tíðarhaldi á Akranesi 1974, þar
sem sýnd var hin margháttaða
þjónusta hestsins við þjóðina í
1100 ár. Sagt er frá hesta-
mannafélaginu Spretti, sem upp-
haflega var ungliðahreyfing en
sameinaðist síðar Dreyra. Björn
Jónsson rekur sögu hrossakyn-
bóta sunnanheiðarmanna. Hann-
es Á. Hjartarson greinir frá
„dögum hestsins" á Akranesi
1985. Við fylgjumst með Ragnari
Gunnarssyni á ferðum hans og
frásögn Þorgríms Jónssonar af
Brún, sem var síðasti reiðhestur
föður hans Jóns Auðunssonar.
Og auðvitað er ferskeytlan dygg-
ur förunautur hestamanna á
Akranesi sem annarsstaðar, eins
og sjá má á vísnaþætti Hannesar
A. Hjartarsonar og öðru bundnu
máli, sem birt er í afmælisblað-
inu. Þá er sagt frá þátttöku
Dreyra í fjölmörgum hesta-
mannamótum og birt nöfn allra
þeirra sem setið hafa í stjórn fé-
lagsins frá upphafi.
Núverandi stjórn Dreyra
skipa: Kristján H. Baldursson
formaður, Samúel Ólafsson vara-
formaður, Ragnheiður Þorgríms-
dóttir ritari, Stefán Ármannsson
gjaldfceri og Jón Guðjónsson
meðstjórnandi. - mhg

Mlðvlkudagur 20. janúar 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11