Þjóðviljinn - 24.01.1988, Blaðsíða 5

bKammdegispunglyndi. Tréskurðar-
mynd eftir Edvard Munch.
annars að sjúkdómurinn virðist
fjórum sinnum algengari á meðal
kvenna en karla, og er enginn
þekktur geðsjúkdómur sem er
svo kynskiptur sem þessi. Og
meðal þessara kvenna kemur
einnig í ljós að truflanir vegna
tíðahringsins verða einnig þung-
bærari yfir veturinn. Þá hefur at-
hugun leitt (ljós að konur hald-
nar þessum sjúkdómi eiga lang-
flest börn í maí en fæst á tímabi-
linu ágúst-september, sem bend-
ir til þess að birtan hafi áhrif á
frjósemi þeirra. Athuganir hafa
bent til þess að skammdegissjúk-
lingar hafi jafnframt meira af
hormóninu prólactín í blóðinu,
og kunni það að tengjast frjóse-
minni, en prólactín ræður fengit-
íma og litaskiptum hjá lægri
spendýrum.
Þá hefur rannsókn ( Norður-
Noregi leitt í ljós að 23% íbúa þar
þjást af svefndrunga og
minnkaðri vinnugetu í skamm-
deginu, og segja höfundar
greinarinnar í American Journal
of Public Health að athuganir
bendi til að að minnsta kosti
fimmti hver maður verði fyrir
meiri eða minni truflunum af
skammdeginu og að tíðni þung-
lyndiseinkenna fari vaxandi eftir
því sem lengra dregur frá mið-
baug.
Högni Óskarsson geðlæknir
sagði okkur hins vegar að könnun
sem hann hefði gert á tíðni þung-
lyndis eftir árstíðum hér á landi
hefði ekki bent til þess að þung-
lyndistilfelli væru áberandi fleiri í
skammdeginu en á öðrum árstím-
um, en hins vegar væri skamm-
degisþunglyndið viðurkenndur
sjúkdómur þótt vægi hans virtist
ekki mikið ef tekið er mið af öðr-
um geðrænum truflunum. Tals-
vert vantaði þó á að þetta væri
fullrannsakað enn.
Þessa dagana er rannsókna-
stofa Geðdeildar Landspítalans
einmitt að hefja rannsókn á tíðni
sjúkdómsins hér á landi, og mun
Andrés Magnússon læknir veita
henni forstöðu.
Hitt er hins vegar ljóst að
aukinn skilningur manna á áhrif-
um birtunnar á geðheilsu okkar
hefur jafnframt beint athygli
manna að áhrifum dagsbirtu og
raflýsingar í skammdeginu á vel-
líðan og heilsu þeirra sem teljast
vera heilbrigðir, og á því sviði
virðast menn nú vera að hallast æ
meir að því, að taka eigi upp raf-
lýsingu með dagsbirtuljósi í ríka-
ra mæli á vinnustöðum og heimil-
um, til varnar þeim drunga sem
skammdegið færir okkur flestum
(einhverjum mæli. -ólg
Helmildir: Amerlcan Journal of Pu-
bllc Health, jan. 1987. Sclence Tlm-
es, vísindasérrlt The New York
Tlmes frá 26.06.81. Sama blað frá
19.12.85. Photoblology and Phot-
ochemistry, 1983. Högni Óskars-
son geðlæknlr, Hope Knútsson
iðjuþjálfi, Andrés Magnússon
læknir og Arngrfmur Baldursson
sölumaður (Natura Casa.
Arngrlmur Baldursson setur upp dagsbirtuljósplpu hjá Natura Casa.
Bylting f
innanhúss-
lýsingu
segir
Arngrímur
Baldursson hjá
Natura Casa
Dagsbirtuljóspípurnar eru
að valda byltingu í innanhúss-
lýsingu, segir Amgrímur Bald-
ursson hjá versluninni Natura
Casa, en verslun þessi er
með umboð fyrir dagsbirtu-
Ijóspípur af gerðinni T rue-Lite
frá bandaríska fyrirtækinu
Duro-Test International.
Ljóspípur þessar eru sniðnar
að litrófi dagsbirtunnar og
hafa verið viðurkenndar sem
lækningatæki gegn skamm-
degisþunglyndi.
Við höfum haft þessar pípur í
sölu hér síðan í september í hitt-
eðfyrra og æ fleiri fyrirtæki kaupa
nú þessar pípur sem vinnulýsingu
í stað hinna venjulegu flúorljósa.
Ástæða þess að farið var að
framleiða ljós af þessari gerð var
fyrst og fremst sú að kvartanir
hafa orðið æ algengari um
augnþreytu og höfuðverk á
vinnustöðum þar sem venjuleg
flúorlýsing er algengust. Við höf-
um líka fengið skjalfest svör við-
skiptavina okkar um að þessi
nýja lýsing hafi skilað sér í betri
vinnuafköstum og betri líðan
starfsfólks. Þetta hefur líka verið
staðfest með rannsóknum er-
lendis, þar sem tilraun við
Cornell-háskólann gaf meðal
annars til kynna að þessi lýsing
skilaði sér í betri einbeitingu og
betri námsárangri nemenda.
Ein venjuleg ljóspípa af þessari
gerð hjá Natura Casa kostar 987
krónur, sem er nálægt helmingi
meira en venjulegar pípur. Sá
mismunur á að skila sér, sagði
Arngrímur, í betri líðan og betri
afköstum starfsfólks, auk þess
sem pípan á að endast 24000
ljóstíma og henni fylgir 2 ára
ábyrgð.
—61g
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5