Þjóðviljinn - 24.01.1988, Blaðsíða 16

HUGVEKJAUM HEIMFA
Um það leyti sem jólaundir-
búningur var að hefjast í
löndum kristinna manna bár-
ust þau tíðindi, að fanska her-
foringjanum Mafart hefði ver-
ið leyft að yfirgefa Kyrrahafs-
eyjuna, þar sem hann var í
e.k. útlegð, og snúa til París-
ar, og var skýrt frá því að það
leyfi hefði verið veitt af heilsu-
farsástæðum, þótt heimildum
bæri reyndar ekki saman um
það hvort herforinginn þjáðist
af magakvilla eða þunglyndi.
Mafart var einn af þeim leyni-
þjónustumönnum frönsku,
sem stóðu að sprengjutil-
ræðinu i höfninni f Auckland í
Nýja Sjálandi sumarið 1985,
þegar skipi Grænfriðunga
„Rainbow Warrior" varsökkt
og Ijósmyndari einn úrþeirra
hóp lót lífið, og var hann að því
leyti óheppnari en flestir
hinna, sem hurfu sporlaust úr
landi, að hann náðist og var
dæmdur (fangelsi í Nýja Sjá-
landi. Vegna mikils þrýstings
frá Frökkum féllust Nýsjá-
lendingar þó síðar á að leyfa
honum að fara úr landi gegn
því loforði, að hann yrði látinn
afplána hluta fangelsisdóms-
ins á lítilli Kyrrahafseyju, sem
Frakkar ráða yfir, og fengi
ekki að fara þaðan undir
neinu yfirskini.
Ekki verður sagt, að fregnin
um heimkomu Mafarts hafi vakið
mikla athygli f Frakklandi, enda
urðu franskir fjölmiðlar ekki
fyrstir til að skýra frá henni, en
annað kom þó af stað umræðum
og lagði undir sig dálkarými á
forsíðum blaða svo um munaði,
og það voru hin furðulegu við-
brögð Nýsjálendinga. Af ein-
hverjum óskiljanlegum ástæðum
brugðust þeir nefnilega ókvæða
við. David Lange forsætisráð-
herra kallaði í skyndingu saman
blaðamannafund í skrifstofu
sinni og sakaði Frakka um samn-
ingsrof: hefði það verið grund-
vallaratriði samnings þjóðanna,
að Mafart skyldi fá að dúsa á
eyjunni í ákveðinn tfma nema
Nýsjálendingar gæfu samþykki
sitt til að honum yrði sleppt, og
ekki væri hægt að bera við
neinum heilsufarsástæðum til að
breyta því nema nýsjálenskir
læknar fengju fyrst að kanna mál-
ið. Prátt fyrir þessi ákvæði hefðu
Frakkar þverneitað að nokkur
nýsjálenskur læknir fengi að lfta á
Mafart á eyjunni og ekki einu
sinni viljað gefa þeim landgöngu-
leyfi þar, heldur hefðu þeir
ákveðið upp á sitt eindæmi að
leyfa honum að fara til Parísar.
Því hefði m.a. verið borið við, að
heilsufar sprengjutilræðismanns-
ins hefði verið orðið svo bágbor-
ið, að hann hefði orðið að komast
samstundis undir hendur sér-
fræðinga á Signubökkum, en
samt hefði heimflutningurinn
dregist lengi, þannig að þessi
átylla virtist f meira lagi hæpin og
hefði verið nægur tími til að
senda heilt sjúkrahús frá Nýja
Sjálandi á vettvang. Nýsjálensk
dagblöð slógu þessari frétt upp á
forsfðum og réðust heiftarlega á
Frakka: töldu þeir að heilsufars-
ástæðurnar væru ekki annað en
aumleg átylla og væri bert að í
þessum málum virtu Frakkar alls
ekki gerða samninga og hefðu
aldrei ætlað að gera, - hygðust
þeir einungis smeygja Mafart
undan refsingu. Bresk blöð tóku f
sama streng og hömuðust gegn
nágrönnunum fyrir sunnan Erm-
arsund.
Frökkum sárnaði mjög þessi
mannúðarsnauða harka og skiln-
ingsleysi. Því er nokkuð til sem er
dapurlegra og nístir hjartað meir
en hryðjuverkamaöur sem liggur
upp í rúmi í fangelsi eða útlegð
með magann krambúleraðan af
of miklu kókoshnetu-áti og græt-
ur sárlega af heimþrá svona rétt
fyrir hátíð barnanna? Embættis-
menn í utanríkisráðuneytinu
vörpuðu fram þeirri spurningu í
áheyrn fréttamanna, hvort Ný-
sjálendingum fyndist nú ekki
kominn tfmi til að gleyma þessu
máli og draga fjöður yfir allt sam-
an, en blaðamönnum fannst eng-
in ástæða til þess í svona alvar-
legu máli að stilla orðum sfnum f
hóf. Birtu þeir flennistórar fyrir-
sagnir og harðyrtar forsíðugrein-
ar um „svívirðilegar árásir á
Frakkland“ og um Nýsjálend-
inga, sem „ofsæktu leyniþjón-
ustumanninn fársjúkan".
Ekki var annað að sjá en al-
menningur f Frakklandi væri
blaðamönnunum fyllilega sam-
mála og skyldi það ekki koma
neinum á óvart. Þegar frönsku
agentarnir komu sprengjunni
fyrir í skipi Grænfriðunga var það
á leiðinni inn á lokað tilrauna-
svæði við Kyrrahafseyjar til að
reyna að vekja athygli á þeim
kjarnorkutilraunum sem Frakkar
gera á þessum slóðum með eins
mikilli leynd og þeim frekast er
unnt, og til að trufla þær á ein-
hvern hátt ef kostur væri. Nú vill
svo til að í Frakklandi rfkir alger
Mafart:Magaveikur,„
og fullkomin þjóðareining um
þessar tilraunir með kjarnorku-
vopn í vísindaskyni, - svo mikil
að henni verður við fátt jafnað á
Vesturlöndum nema þá einna
helst við þjóðareiningu tslend-
inga um nauðsyn þess að murka
lífið úr hvölum í vísindaskyni á
norðurhöfum. Segja Frakkar
gjarnan að ekkert sé út á Græn-
friðunga að setja svo lengi sem
þeir berjast fyrir náttúruvernd og
reyni að koma í veg fyrir veiðar á
stórum sjávarspendýrum, sem
séu í útrýmingarhættu, en ef þeir
ætli að skipta sér af vísindaiðkun-
um Frakka við Kyrrahafseyjar,
fari þeir illyrmislega út fyrir það
hlutverk sem þeir hafi afmarkað
sér. Með því að ráðast þannig á
þjóðarhagsmuni Fransmanna
komi þeir eiginlega upp um sig,
því á bak við slíkar aðgerðir hljóti
að standa leyniþjónustur er-
lendra stórvelda, sem vilji með
öllum brögðum hindra viðleitni
Frakka til að ná fullu sjálfstæði í
kjarnorkuvopnavísindamálum.
Af þessum ástæðum hafi leyni-
þjónusta landsins haft fullan rétt
til að láta til skarar skríða gegn
þessum óeirðarseggjum Græn-
friðunga. Charles Hernu varnar-
málaráðherra, sem látinn var
bera pólitíska ábyrgð á spreng-
jutilræðinu í Auckland og varð að
segja af sér embætti, hlaut fyrir
þetta mál gífurlegar vinsældir í
Frakklandi, og stjórnarandstæð-
ingar gagnrýndu stjórnina einna
helst fyrir það að hún hefði ekki
sýnt Grænfriðungum og hand-
bendum þeirra Nýsjálendingum
nægilega mikla hörku. Þegar
Chirac tók við völdum, var það
eitt af markmiðum hans að ná
Mafart og kollega hans, herkon-
unni Prieur sem einnig hafði ver-
ið gómuð, sem fyrst úr nýsjálen-
skum fangelsum. Upplausn kom í
franska deild Grænfriðunga, því
menn vildu að vísu berjast gegn
hvaladrápum en ekki gegn hags-
munum síns eigin lands, og var
deildin lögð niður skömmu fyrir
jól.
Það er í rauninni dapurlegt, að
Frakkar skuli standa svo einir í
þessu máli sem raun ber vitni.
Þótt lítið hafi verið skrifað um
heimkomu Mafarts á íslandi,
16 S(ÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. janúar 1987