Þjóðviljinn - 14.02.1988, Blaðsíða 12

Helgarfefð
20 mínútna útvarpserindi
Washington. Það var tími
kominn til að skreppa suður til
Washington og skoða höfuðborg
Bandaríkjanna og allt það sem
hún hefur upp á að bjóða í mat og
drykk, söfnum og minnismerkj-
um. Það andaði köldu í kringum
Lincoln-Center þegar við hjónin
að konserti loknum stigum upp í
volgan Continental sem sam-
ferðafólk okkar hafði tekið til
helgarleigu. Rúmgóð bifreiðfyrir
fimm farþega með jafnmörgum
öryggisbeltum og fjórum hátölu-
rum. Talaðist okkur strax til að
hefja förina þá þegar um kvöldið
þó áliðið væri, enda búið að bóka
herbergi á hinu einkennilega
Hótel Harrington sem er í skot-
færi frá sjálfu Hvíta húsinu sem
fólk kannast e.t.v. við úr fréttun-
um.
En á leið okkar niður í
Holland-Tunnel, sem eru bíla-
göng undir Hudson-fljótið sem
umgirðir Manhattan-eyju, varð
okkur til happs að bindast í um-
ferðarhnút beint fyrir framan
Majestic-leikhúsið á Broadway
þar sem einmitt þá var að ljúka
frumsýningu á nýjasta verki
söngleikjasmiðarins mikla And-
rews Lloyds Webbers: „The
Phantom of the Opera“ (Fantur-
inn í óperunni) og hefur hlotið
vægar undirtektir gagnrýnenda
hér vestra. En út streymdu þó
frumsýningargestirnir og þar á
meðal hinn sorrýverði sonur Len-
nons sáluga, Julian, og vinkaði
hann vingjarnlega til okkar í bíln-
um og töldum við það til gæfu-
merkis, bítilserfinginn hafði
blessað bflinn með brosi sínu. Fór
það enda eftir, ferðin varð hin
heppnaðasta og allir komu heilir
heim.
Aksturínn suður tekur á kort-
inu um 5 tíma og reyndist sú mæl-
ing nokkuð rétt, í sæng vorum við
komin á Harrington rétt upp úr
fjögur þá um nóttina. Ferðin var
tíðindalítil og lítt frásagnarverð
utan undrafögur verksmiðju-
hverfin í Jersey og tignarlegar
brúarslaufur við Baltimore. Auk
þess sem við áttum saman snarl á
Roy-Rogers-stað með 700 kfló-
um af svörtu holdi skiptu í
þrennt. Það voru þrír trökk-
drævers á leið til Karólínu. Hjá
þeim fregnuðum við forvitin úr-
slitin í hnefaleik kvöldsins, hinn
ungi Tyson hafði léttilega haldið
titli sínum og rotað Holmes í
fjórðu lotu. „I knew it all the
time, Larry never had a chance"
og þessir, nú, kunningjar okkar,
urðu ekki undir í neinu veðmáli í
sambandi við þennan „fight“.
Þeirra maður vann. Okkar mað-
ur þetta kvöld var hinsvegar bflst-
jórinn og var það einnig mat okk-
ar í aftursætinu að hann hafi vel
um stýrið haldið, enda maðurinn
alvanur leigubílstjóri úr Reykja-
vík. (B.S.R.) Nú, herbergi okkar
var á áttundu hæð að yfirlögðu
ráði með von um nokkra útsýn,
sem reyndist tálsýn ein í næsta
vegg, en annars býsna skemmti-
legt með tveimur tvíbreiðum
rúmum og einu fyrir þann staka.
Hæst bar þó málverkin yfir sitt
hvoru breiðrúminu sem voru al-
veg eins, geysi-skýr eftirprentun
af okkur-brúnni
hauststemmningu í oflaufguðum
skógi. Rúmteppin voru einnig í
þessum Kópovogs-brúna lit, en
við reynum að láta það hafa sem
minnst áhrif á okkur og allir voru
sofnaði laust fyrir fimm.
Á ferðalögum er þ2Ö engin
elsku amma, eins og þeir sögðu á
Fram-æfingunum í gamla daga,
og símvörðurinn rak upp sína
rösku morgunhringingu á slaginu
tíu, var enda morgunverðurinn
okícar innifalinn í hinu hagstæða
verði og iyki honum þá klukku-
tíma síðar eða kl. 11. Fór hann
fram í Kitscheteríunni á jarðhæð
þessa nú enn umdeilanlega hót-
els. Borðnautar okkar voru
nefnilega að mestu leyti heimilis-
lausir allsleysingjar á ódýrum
fóðrum hér á þessum billega stað
sem lyktaði af kakkalakkaspreii
(Þetta fann konan með sínu
næma nefi) og plastpokum full-
um af dagblöðum frá því um jól.
Þetta staðfesti ég sjálfur þegar ég
í grandaleysi bað um að fá að
kíkja í sunnudagsblað New York
Times með skíðahetjunni Pirmin
Zurbriggen á forsíðu, sem kom
þá á daginn að hafði gegnt því
hlutverki að vera koddi eiganda
síns. Vildi ég ómögulega lesa frá
honum rúmfötin og bauðst til að
skila honum, þessum gamla blue-
grass-grána, blaðinu með det
samme, en það vildi sá ekki sjá né
heyra en bauð mér ólmur fleiri
mublur sínar til lestrar, „Be my
guest anytime." Sannaðist hér að
sá er lítið hefur, mest gefur.
Að breakfast loknum var
skotið á skjótráðum hvernig deg-
inum skyldi nú eytt og tókst fljót-
lega á með okkur að halda þegar
eins og ekkert í skærist í þjóðar-
galleríið, National-Gallery,
Austurvæng, sem er flenni-ný
viðbygging við gamla „voltið"
sem ég kalla svo, og hýsir einkum
nútímadeild heimslistarinnar.
Sjálf er byggingin ósköp athygli-
sverð og fellur ágætlega inn í þá
miklu heildarmynd sem Was-
hington óneitanlega er í sínu
oxul-þunga skipulagi og hæðar-
takmörkunum. En eins og títt er
um fleiri monthýsi, sem ég kalla
svo, fer hér meira pláss í umbúðir
en innihald og furðulítið sýnirými
fæst úr þessum trapissulagaða
hlunki en meira fer í anddyri og
stigapalla auk hins opna svæðis í
miðju hans. Það er reyndar ekki
einleikið hve starfandi arkitektar
hér um slóðir eru miklir lobbýist-
ar, allt þeirra púður fer í anddyr-
ið, innkomuna, en hún er auðvit-
að einnig mikilvæg, eins og
leikarar þekkja.
Það reyndist sem sagt lítið vera
að hafa í þessu milljónadæmi,
stolti amerískra menningarvita.
Þó var hér uppi yfirlitssýning á
nútímaskúlptúr, en þar var
skiljanlega lítið spennandi á ferð,
aðeins misjafnlega leiðinlegt
brons. Þó var konan hrifin af
Capricorninum eftir Max Ernst,
en mest þó vegna þess að hún
hafði ekki séð hann áður. Ham-
arsmaður Borofskys tróndi þarna
líka og var svo sem sæmandi. Þá
stendur Henry gamli Moore
alltaf fyrir sínu. Þarna var einnig
yfirlitssýning á verkum banda-
rísku listakonunnar Georgia
O’Keefe, en bæði var að talsverð
biðröð var þar við dyrnar og auk
þess gat hún aldrei neitt, þannig
að við létum hana eiga sig. I
permanent collection eiga þeir
ýmislegt, en mest ber þó á þeirra
mönnum, abstrakt-
expressjónistunum, eins og þeir
hétu til foma, og popp-
köllunum. En maður eyðir ekki
löngum og erfiðum safnatíma sín-
um við ruslið hans Rauschen-
bergs eða æluna og pissið úr Poll-
ock. Svo ekki sé minnst á klínurn-
ar eftir Kline eða dellurnar hans
Stella. Nei, þetta eru því miður
allt ólystugar leifar módernis-
mans, frá þeirri geimöld þegar
menn héldu að þeir væru svo allt
öðru vísi en fyrirrennarar þeirra
og þess vegna hlyti list þeirra
alltaf að verða ný og nýrri, fmm-
legri og óvenjulegri. En
óbreyttur almúgamaður dagsins í
dag rápar í óráði sínu inn á söfnin
sem eiga að hýsa listina og sér allt
í einu hve blekkingin var stór,
hve för keisarans vom ný, sér að
allt er þar fullt af msli en ekki list.
Almenningurinn hefur aftur rétt
fyrir sér.
Sorglegasta dæmið er að ganga
alla leið upp í turn þessa húss þar
sem allar „eftirstöðvar krossins"
eru saman komnar, ein 14
meistaraverk eftir manns gamla
goð táningsáranna, Barnett New-
man. Svartar lóðréttar línur á
tómum fleti, trekk í trekk, með
smáum varíöntum. Og fólk leikur
sig dolfallið frammi fyrir þessu
blöffi, vel upp alið úr „listasögu"-
kúrsunum í Cleveland og San
José. En nei, og aftur nei, maður
sér þetta allt í einu eins og þetta
er, hjálpardekkin detta af manni,
og maður sér að þetta er náttúr-
lega ekki neitt neitt. Tíminn hef-
ur greyið tönnum nagað.
Nú, nú, ekki má gleyma sér í
póstmódernískum flengingum
eða svokölluðum „eftirmóði",
sem er ein besta þýðingin á þessu
vandræðaorði og verð ég að eigna
hana Djúpmaríninum og
gullpennanum, Ólafi kollega
mínum Engilbertssyni frá Tyrð-
ilmýri en nú á Helgarpóstinum.
Áfram skal haldið og það yfir í
aðalútibú þjóðminjasafns
Bandaríkjanna, þar sem hin
raunverulega list á heima. Ég
gleymdi reyndar að minnast á eitt
lítið herbergi í tuttugustu-aldar-
álmunni en það var Iíka fyllt af
Píkassóum og þarf auðvitað ekki
að fara mörgum orðum um þann
mikla þumalfingur sem hann var.
Nú, en hinum megin voru þeir
allir, Lenni, Raffi og Mikki, en
hæst bar þó portrettið af Saskíu
konu Rembrandts, sem er ein-
mitt eftir hann. Þá uppgötvaði ég
leyndan amerískan Kitsch-
snilling sem málaði ógnarróm-
antískar „iífsmyndir" á miðri nítj-
ándu öld, Thomas Cole að nafni.
Munið eftir honum næst þegar
einhver ræðst á ykkir af vellesinni
illgirni á Mokka-Café.
Síðan var haldið yfir í speis-
safnið mikla handan grundarinn-
ar sem nær allra Ieið frá Capitól-
inu háa til Kleópötrunálarinnar
(ef ég lærði rétt) sem hér er notuð
til að minna á fyrsta forsetann,
sjálfan Washington. Að baki
henni er svo stóra hofið yfir stytt-
unni af Lincoln og enn fjær minn-
isvarðinn um Jefferson Starship.
En kaffiterían í geimminjasafn-
inu stelur þó senunni um stund og
er skemmtilega speisuð. Þar
vinnum við á submarine-
samlokum og slökum á innan um
ofur-vinalega meðal-kana sem
vilja ólmir heyra íslensku. Margt
forvitnilegt er að sjá í þessari
merku byggingu, allt frá fyrstu
arm-vængjunum til appolló-
geimfaranna. En maður er ekki
mikill loftbógur og er snöggur að
lauma sér út á rúntinn á meðan
tæknisinnaðir samferðamenn
okkar athuga sín stjörnukort.
Að löngum skoðunardegi
loknum er úrval að slaka á
gengnum beinum og flötum í
mjúkum rúmum Hótels Harring-
ton og njóta litasjónvarpsins sem
skrúfað er í vegginn á móti. Við
rennum í gegnum allar rásir áður
en ákveðið er að hlýða á hinn
vikulega skemmtiþátt sveitas-
öngkonunnar Dollýar Parton
sem alltaf stendur vel fyrir sínu og
12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 14. febrúar 1988
J 1 ^ 4'/*- (4>4; »j aíLJ • . .
til höfuðl
er ákveðið kikk þó svo að um
þessar mundir sé hún óheyrilega
grönn, mittið svo þröngt að
manni óar við. Kristjáni Arasyni
yrði t.d. vart úr lófa lagið að
góma hana miðja. En brjóstin
eru enn vel á sínum stað og væri
bandarískum nútímalista-
mönnum nær að vera þar á fóðr-
um en drekka þetta þunna teor-
íska terugl úr munnum akademí-
skra uppfræðandi geldsauða
sinna.
Já, Dollý er kjarnabrauð mikið
og hefur alltaf svör á breiðum
vörum. Úr salnum er spurt hvort
hún leggi að marki stund á lyft-
ingar og hún svarar af karlrembu
sinni: „Nei, ekki nema þegar ég
rís á fætur."
nú, þegar þætti hennar er lokið
er okkur hugsað til magans sem
gólar nú á sitt neðan úr myrkvið-
um mannslíkamans og úr hinum
ýmsu ferðabæklingum hefjum
við að panta borð á kreólskum
veitingastað í diplómataklassa.
Reyndar verður manni óvönum
það á að spyrja hvort staðurinn sé
nokkuð svo langt frá Hvíta hús-
inu sem er eina viðmiðið hér í
miðborginni, en veldur skiljan-
legum misskilningi þegar við
fimmmenningarnir birtumst á
þjóðbúningum okkar 30 mínút-
um síðar og segjumst hafa átt
pantað borð. En maturinn var
indæll, hnetusilungur að hætti
suður-ríkjamanna með krabba-
kjötsúpu að forrétti. Sessí bon,
eins og sagt er.
Undir borðum áttum við fjör-
legar umræður um stöðu nútímal-
istarinnar og máttu mörg nöfnin
þá þola skjóta afgreiðslu, eins og
t.d. Rothko, sá gamli þokulúður:
„Hann helgaði líf sitt einni hug-
mynd sem Píkassó hefði orðið
leiður á strax fyrír hádegi." Já,
það má með sanni segja að lítt
hafi um vettlingatökin verið um
hníf og gaffal á veitingastaðnum
við Hótel Hampshire þetta kul-
vísa Washington-kvöld.
Að máltíð lokinni var okkur
mjög í mun að reyna fyrir okkur
úti á lífi þessarar bovgar, en begar
til kastanna kom urðum við að
viðurkenna fyrir sjálfum okkur
eigin þreytu og diskóleiða. Það
var því haldið sem leið lá uppá
herbergi og lúllað.
Annar, dagur í höfuðborginni
hófst sem hinn fyrri, með upp-
vakningu kl. 10 og fjölbragða-
glímu kvenna í sjónvarpinu í
bland við okkar eigið kapphlaup
við morgunverðinn. Mátti þar
mjóu muna og sjálfur átti ég t.d.
fótum fjör að launa og náði á síð-
ustu stund að fórna mér eins og
hver annar Þorgils Óttar í átt að
kassanum með miðann í hægri
hönd. Stóð þar á tæpu að ég
mætti punga út einum fjórum
dölum að auki og óþarfa, allt
vegna minnar eigin leti. En allt
fór semsagt vel og beikon, egg og
ristabrauð komust heil á áfang-
astað sinn með heitu kaffi.
Og síðan hófst hinn síðari
skoðunartúr. Það var fagurt
veður þegar út kom, sólin sendi
langdræga geisla sína af eintómri
gæsku niður á þessa ísköldu borg.
Grátmúrinn til minnis um
Víetnam-stríðið var enda orðinn
funheitur og tárin sem þar runnu
á svörtum slípuðum steini þorn-
uðu fljótt, áður en þau runnu yfir
þau nöfn sem komu þeim af stað.
Þetta V-laga mónument er hæfi-
leg hönnun jafnt sem áminning
um hörmungar stríðs og virkar
vel.
Hirsch-horn safnið er hinsveg-
ar ekkert annað en hringlaga
eftiröpun á Guggenheim-