Þjóðviljinn - 19.02.1988, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 19.02.1988, Blaðsíða 4
LEIÐARI Höfuðið bitið af skömminni Þorsteinn Pálsson hefur hingaötil ekki þótt hár í loftinu og var von samherja hans að hann mundi heldur aukast á langveginn viö aö öölast lyklavöld í tugthúsinu viö Lækjargötuna. Vísisritstjóranum fyrrverandi hefur hinsvegar tekist hið ótrúlega. Eftir aö Þorsteinn tók viö mestu áhrifastöðu í íslenskum stjórnmálum og varö forsætisráöherra hefur vöxtur hans og við- gangur allur veriö meö neikvæöu formerki. Opinberar ríkisstjórnardeilur síðustu daga um Moskvuför forsetans hafa ekki aukiö virð- ingu eða pólitískt vægi neins af þátttakendun- um, -og maöurinn í aðalhlutverkinu, Þorsteinn Pálsson, hefur beinlínis smækkað með af- skiptum sínum. Hvað stóö eiginlega í vegi þess aö boö Kremlverja yrði þegiö? Vissulega var tíminn skammur, en þó ekki skemmri en í fyrravor þeg- ar þáverandi forsætisráöherra þáöi boöiö. Ekk- ert hefur komiö fram sem bendir til þess aö tæknilegar ástæöur hindruðu Moskvuför hvaö varðar húsfreyjuna á Bessastöðum. Margt bendir hinsvegar til þess aö heimsókn forset- ans ásamt fylgdarliöi hefði verið heppileg ein- mitt nú. Þaö er líka furöuröksemd aö standa gegn ferðinni vegna þess að utanríkisráöherra mundi ekki komast austur. í fyrsta lagi gat hann verið meö á mikilvægasta kafla feröalagsins, í upp- hafi þess. í ööru lagi þarf ekki aö vera ófrávíkj- anlegt náttúrulögmál aö sá ráöherra fylgi með í forsetaferðum, enda er í Ijós komið aö innan stjórnarinnar var rætt um aö í staö utanríkisráð- herra færi viðskiptaráðherra, sjávarútvegsráð- herra eöa iönaöarráöherra. Þaö sem eftir stendur er einfaldlega hrepp- apólitík innan stjórnarliösins og milli ráöherr- anna, og einkum rígur núverandi og fyrrverandi forsætisráðherra. Þorsteinn og félagar þola þaö ekki aö Steingrími Hermannssyni gefist tæki- færi til að slá sér upp heima og erlendis, til dæmis meö árangri í viðskiptasamningum eða einhverskonar þátttöku í alþjóðlegri pólitík. Þessi fyrirframöfund í garð Steingríms er aö sönnu skiljanleg. Ráöherrann hefur, einsog DV orðar þaö í gær „leikið einleik í ríkisstjórninni sem einskonar landsfaöir í sumarfríi" og vísað frá sér ábyrgð af óvinsælum ráöstöfunum, - hversvegna þá aö gefa honum færi á aö frægja sig meö austrænum Ijóma? En þótt þessar til- finningar séu skiljanlegar eru þær ekki stór- mannlegar, og þær veröa beinlínis skaðlegar í þessu dæmi. Ekki einungis vegna þeirra sér- stöku og almennu íslensku hagsmuna sem viö sögu koma, heldur einnig vegna þess aö öfund- artilfinngarnar og hinn pólitíski skollaleikur varða hér sjálft forsetaembættiö. Deilurnar milli persóna og flokka í ríkisstjórninni eru farnar aö koma niðrá virðingu Bessastaöa. Þeir Þorsteinn Pálsson forsætisráöherra og Friðrik Sophusson iönaðarráöherra sameinast síöan í gær um að bíta höfuðið af skömminni. Þorsteinn grípurtil þess örþrifaráðs í Morgun- blaöinu aö blanda forseta íslands sjálfum inní þref þeirra Steingríms meö því að lýsa yfir aö forsetinn sé sammála sér um málsmeðferöina. Hann leyfir sér að túlka afstööu forsetans, - sem sjálfur hefur tekið þann eðlilega kost, í samræmi við stööu sína, að segja ekkert á opin- berum vettvangi um þessar deilur. Friðrik lýsir því hinsvegar yfir í samtali við Þjóðviljann í gær að forsetanum hafi ekki verið skýrt frá ágreiningnum í ríkisstjórninni um heimboðsmálið „og stóð hún því í þeirri trú aö ríkisstjórnin hefði orðið sammmála um þessa niöurstööu". Skýri iðnaðarráöherra rétt frá gangi mála hefur Þorsteinn Pálsson forsætis- ráöherra borið forseta íslands rangar upplýs- ingar um afstööu ríkisstjórnarinnar. Síöan leyfir forsætisráðherrann aö nota þær viöræöur sínar viö forsetann sjálfum sér til varn- ar. Og er málið þarmeð hætt aö snúast um Mos- kvu, ull, öfund, pólitískt pókerspil, Natófundi og landsfööur í sumarfríi. Nú hlýtur sú spurning aö vakna hvort forsæt- isráðherra sé orðinn of smár til að að gegna þeirri ábyrgðarstöðu í íslensku stjórnkerfi sem honum hefur veriö trúaö fyrir. -m KUPPT OG SKORIÐ George Bush eftir sigur í forkosningum Repúblikana í New Hampsl fjFregnir af andláti mínu hafa verið stóriesfa vktar“ Forkosninga- hasarinn mikli Maður veltir því oft fyrir sér hvort nokkurt skynsamlegt sam- hengi sé á milli fjölda og fyrir- ferðar frétta af tilteknum atburð- um og raunverulegs mikilvægis þeirra. Oftast nær kemst maður að þeirri niðurstöðu að svo sé ekki. Sú hugsun verður mjög áleitin nú síðustu daga, þegar sagðar eru ótrúlega margar fréttir af þeim skrýtna forkosningaleik sem nú stendur yfir í Bandaríkj- unum. Klippara er nær að halda, að meira púðri hafi verið varið í íslensku sjónvarpi til að sýna forkosningar í Iowafylki einu saman en nokkru sinni er eytt á alvörukosningar í Noregi - að ekki sé talað um Ítalíu eða Spán. Og er Iowa samt aðeins eitt af meira en fimmtíu ríkjum Banda- ríkjanna. Dýr mundi Hafliði all- ur. í öðru landi Hafliði hins bandaríska forset- aembættis er ekki bara dýr- hann er illskiljanlegur. Sem er ekki nema von - Bandaríkjamenn sjálfir hrista mjög hausinn yfir forkosningatöfrunum og eru ber- sýnilega eins og ringlaðir og das- aðir fyrirfram. Þetta á meira að segja við sjóaða menn eins og þá sem skrifa í bandaríska vikuritið Newsweek. í samantekt um fyrir- bærið komast þeir svo að orði á dögunum, að engu sé líkara en Bandaríkjamenn velji sér forset- aefni með því að reka þá til ann- ars lands og sjá svo til hver lifir þá útlegð af og kemst aftur til Bandaríkjanna „eins og við þekkjum þau“. Þetta land kalla þeir Njúsvíkingar Campaign- land, sem við getum kallað Fork- osningaland okkur til hægra verka. Þeir segja að það hafi sína eigin landafræði, tungumál og siði. Helsta einkenni þessa unda- rlega lands er þetta hér: „Forkosningaland er spéspeg- ilsútgáfa af Amríku, þar sem til- tölulega ómerkilegir hlutir verða stórir og stórir hlutir eru vart sýnilegir“. Og sé það næsta vafasamt að þeir sem best eru fallnir til að lifa af veðurfarið í þessu annarlega Iandi séu færir um að verða fors- etar í Bandaríkjunum sjálfum. Á við heilt ríki f Forkosningaiandi á heima, segja Njúsvíkingar, bræðralag pólitískra atvinnumanna og blað- amanna, sláttumanna (sem slá peninga í kosningasjóðina sí- þyrstu), sérhagsmunaerindreka já að ógleymdum siatta af kjós- endum sem einatt sýnast hafa verið ráðnir statistar í billegri sjónvarpsmynd. Land þetta er í vexti - þrettán forsetaefni sjá til þess að þjóðarframleiðsla Fork- osningalands er nú meiri en litils þróunarlands í Þriðja heiminum. Forsetaefnin hafa þegar sankað að sér hundrað miljónum dollara til að reka fyrir kosningabarátt- una og öryggisvarsla þeirra mun kosta skattþegna þrjátíu miljónir dollara í viðbót. í Iowa einu sam- an höfðu forsetaefnin meira en eitt þúsund manns á launum. Um leið hefur það gerst, að ódýrari sjónvarpstækni gefur jafnvel hverri lítilli svæðisbund- inni sjónvarpsstöð möguleika á að senda fréttaritara til Iowa eða New Hampshire. Um það bil tvö þúsund fréttamenn munu því elta frambjóðendur á röndum. Réttlætingar Forkosn- ingalands Njúsvíkingar eru sem fyrr segir eitthvað dasaðir á þessu kerfi. Þeir taka m.a. til meðferðar helstu réttlætingar þess og finnst litið til koma. Fyrsta réttlætingin er sú, að forsetaefnin hafi gott af að láta auðmýkja sig: það sé hollt fyrir siðferðisþrek væntanlegra forseta að hampa illa þefjandi grísum framan í kjósendur í land- búnaðarhéraði eða skríða á fjór- um fótum innan um tveggja ára krakka og sjónvarpsvélar til að sanna áhuga sinn á uppeldismál- um. Önnur röksemd er sú, að með því að forsetaefni verða að end- urtaka sömu romsuna tuttugu sinnum á dag, þá geti sú þjálfun leitt til þess áður en lýkur að þeir læri þá list að „skerpa“ boðskap sinn og „finna eigin rödd“. En - segir Newsweek, það er ekki sama að brýna boðskap og hníf- „ef maður hefur ekkert að segja þá munu hvorki tími né fyrirhöfn sem í það fer breyta nokkrum sköpuðum hlut“. Enn ein röksemd er höfð til að mæla með því að senda forseta- efni til Forkosningalands. Hún er „pyntingarkenningin" sem á ís- lensku mætti kalla „enginn verð- ur óbarinn biskup“. Samkvæmt þessari kenningu er það hollt að skoða hvernig forsetaefni, sem eru langkvalin af leiðinlegum og erfiðum ferðalögum á milli kjós- enda, bregðast við óvæntum upp- ákomum - læra að taka ákvarð- anir undir fargi. Njúsvíkingar eru ekki sáttir við þessa kenningu frekar en aðrar. Þeir spyrja: Er það venjulegt að forsetar taki á- kvarðanir sem varða líf og dauða eftir að hafa þeyst á milli staða dögum saman vansvefta og van- nærðir? ÁB þJÖÐVILJINN Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis og verkalýöshreyfingar Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans. Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppó. Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson. Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Ingibjörg Hinriksdóttir (íþr.), Hjörleifur Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ÓlafurGíslason, RagnarKarlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson(íþr.), Sævar Guðbjörnsson. Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir. Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson. Útiitsteiknorar: GarðarSigvaldason, MargrótMagnúsdóttir. FramkvæmdastjórhHallurPállJónsson. Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson. Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir. Auglý8lngastjóri:SigríðurHannaSigurbjörnsdóttir. Auglýsingar: UnnurÁgústsdóttir, Olga Clausen, GuðmundaKrist- insdóttir. Símavarsia: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir. Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson. Útbreiðsla: G. MargrótÓskarsdóttir. Afgroiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir. Innhoimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafurBjörnsson. Útkeyrsia, afgreiðsla, ritstjórn: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333. Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Blaðaprent hf. 'Verð f lausasölu: 55 kr. Helgarbiöð:65 kr. Áskrlftarverð ó mónuði: 600 kr. 4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. febrúar 1988

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.