Þjóðviljinn - 24.02.1988, Page 8

MENNING
Sásemergóður mun
Herranótt
Góða sálin i Sesuan
eftir Bertolt Brecht
Þýðandi: Þorsteinn Þorsteinsson
Þýðing á söngvum og
eftirmála: Bríet Héðinsdóttir
Leikstjóri: Þórhallur Sigurðsson
Leikmynd: Grétar Reynisson
Símon ivarsson.
Tónleikar
Einleikur
og dúett
T veir gítarleikarar í Is-
lensku Óperunni
(kvöld kl. 20:30 haldatveir
gítarleikarar, íslendingurinn
Símon ívarsson og Svíinn
Torvald Nilsson, tónleika í
íslensku Óperunni. Tónleikarnir
eru aðrir í röðinni af tónleikum
höldnum á vegum Styrktarfélags
íslensku Óperunnar.
Þeir Símon og Torvald sem eru
báðir af góðu kunnir sem ein-
leikarar og tónlistarkennarar,
leika ýmist einleik eða dúett á
tónleikunum. Á efnisskránni eru
verk eftir spænsk, ítölsk, þýsk og
ensk tónskáld, meðal annars Ro-
binson, Vivaldi, Albeniz, Grana-
dos og Speight.
Miðinn kostar 500 krónur,
styrktarfélagar Óperunnar fá
20% afslátt af miðaverði.
LG
Maður hefur verið að lesa það
hér og þar nú um hríð að mikil
skelfing sé Bertolt Brecht úrelt
leikskáld. Hann setti traust sitt á
skynsemina og boðskapinn og
það geti ekki gengið nú til dags
þegar menn helst vilja mæra
Drauminn eða hvolfa sér ofan í
hin Myrku djúp. Ef þeir vilja þá
nokkuð.
Því er það tvöföld dirfska hjá
aðstandendum Herrranætur að
taka til sýningar Góðu sálina í
Sesúan. Þeir ganga gegn þeirri
tísku sem áðan var nefnd (kann-
ski er hún í rénum, hver veit?) og
þeir leggja þungar byrðar á ó-
reynda áhugaleikara í mennta-
skóla. Enginn verður óbarinn
biskup. Tökum ofan fyrir því.
Góða sálin kom á svið í Þjóð-
leikhúsinu 1975 og er hér notuð
sú ágæta þýðing sem þá var gerð,
nema hvað verkið er talsvert
stytt. Sú sýning var nokkuð svo
„kínversk" en hér eru Austur-
lönd látin lönd og leið - fólkið í
þessari dæmisögu gæti verið
hvaðan sem er, nema nöfnin eru
enn kfnversk. Þetta er skynsam-
legt hjá Þórhalli Sigurðssyni leik-
stjóra eins og fleira. Til dæmis
það, að leikmyndin reynir ekkert
að lfkja eftir þekkjanlegri borg,
veggjum hennar eða því sem á
gólfum stendur. Óhrjáleiki leik-
myndar sem „umhverfis" er blátt
áfram tengdur því hve gjörsam-
lega hún er laus við að vera
augnayndi. Aftur á móti ber hver
persóna með sér sína stétt og
stöðu með einföldu og skýru
táknmáli búninganna.
Manneskjan er ekki nógu slæm
fyrir þennan heim, sagði Brecht á
pað, að
þessu
einum stað og meinti
byltingar væri þörf.
leikriti er farið með það tilbrigði
þessa stefs að góðri manneskju sé
ólíft í heiminum eins og hann er-
svo mjög hafi aðstæður spillt rík-
um sem öreigum. Og því verður
Sén Te, vændiskonan góða, að
kljúfa sig í tvennt til að falla ekki
á góðverkum sínum - búa til þann
harðskeytta frænda Sjúi Ta, sem
snýr heiminn niður á hrútshorn-
unum hvenær sem hann gerir sig
líklegan til að koma sálinni góðu
á vonarvöl.
Hljómar þetta erindi með hæfi-
legum styrk á þessari Herranótt?
Reyndar ekki og er ekki nema
von - ekki man ég betur en
atvinnufólk í Þjóðleikhúsi ætti í
miklu basli við verkefnið fyrir
meira en áratug. Hitt er svo víst,
að einlægni leikendanna dró þá
tölvert á leið. Það má reyndar
segja sem svo um heildarsvip
frumsýningarinnar í Tjarnarbíói
á sunnudagskvöldið, að hún bæri
einmitt merki þessa hér: „að vera
á leiðinni". Það var eins og sýn-
ingin væri að verða til, kannski
var það frumsýningarskrekkur-
inn illræmdi sem brá á leik. Svo
mikið er víst, að sýningin átti í
erfiðleikum með að koma sér af
stað, en sótti sig eftir því sem á
ÁRNI
BERGMANN
EKTA LEIKLIST
Lelkhópurlnn Frú Emilía sýnir
KONTRABASSANN
eftlr Patrick Suskind
Leikstjóri: Guðjón Pedersen
Lelkmynd: Guðný B. Richards
Þýðing: Hafliði Arngrímsson,
Kjartan Óskarsson
Á heldur nöturlegu lofti í bak-
húsi við Laugaveginn hefur Frú
Emilía tekið sér tímabundna
bólfestu. Það er einkenni á
leikhúslífi borgarinnar um þessar
mundir að meðan stóru og vel
búnu leikhúsin sýna uppblásnar
skrautsýningar og innantóma
skrumleika mestan part, þá eru
fjárvana unnendur Talíu að
streitast við að þjóna þeirri gyðju
af alvöru í kjöllurum og á háaloft-
um af peningalegum vanefnum
en þeim mun meiri ást á listinni.
Haidi þessi þróun áfram stefnir í
alvarlegan klofning og djúpstæð-
an milli stóru leikhúsanna sem
einbeita kröftum sínum að við-
amiklum íburðarsýningum og svo
litlu og fátæku leikhópanna sem
reyna að fást við alvöruleiklist af
hugsjón.
Kontrabassinn eftir Patrick
Suskind (þann er frægastur er
fyrir Ilminn) er verulega hagan-
lega samið verk og hugkvæmt,
texti sem alls staðar leiftrar af
andríki, fyndni og tilfinningum.
Þetta er eintal kontrabassa-
leikara sem um áraraðir hefur
leikið á sinn bassa í fastri stöðu
við gamalgróna hjómsveit. Hann
byrjar á því að flytja áhorfendum
dýrðaróð um kontrabassann,
undirstöðu allrar sinfónískrar
tónlistar, en þegar á líður kemur í
ljós að samband hans við kontra-
bassann er ástarhaturseðlis, bas-
sinn er erfiður, tónn hans ljótur,
hann stendur ástarlífi bassaleika-
rans fyrir þrifum. Bassaleikarinn
lýsir einnig stöðu sinni innan
hljómsveitarinnar sem endur-
speglar stöðu hans í þjóðfé-
laginu: hann býr við öryggi en
ekkert frelsi, hann býr við svo
mikið öryggi að hann þorir varla
út á götu. Bassaleikarinn elskar

V'
f
V
sópransöngkonu - en aðeins úr
fjarlægð því að það eru ekki til
nema tvö verk fyrir kontrabassa
og sópran og þau eru eftir öldu-
ngis óþekkt tónskáld. Textinn er
reyndar mjög skemmtilega
kryddaður tónlistarsögulegum
gullkornum og ýmsum hugl-
eiðingum um tónlist.
Hlutverk bassaleikarans gefur
tilefni til býsna fjöibreytilegrar
og djúprar persónusköpunar en
það er auðvitað vandi að halda
utan um það einn á sviðinu með
bassanum í rúman klukkutíma.
Árni Pétur Guðjónsson
nær
furðu góðum tökum á hlutverk-
inu, skapar mjög trúverðuga per-
sónu, sannfærandi í útliti og lát-
bragði. Þegar hann er kominn í
kjólfötin getum við séð hann ljós-
lifandi fyrir okkur bak við bas-
sann uppi á pallinum. Árni Pétur
nær sterku og góðu sambandi við
áhorfendur, m.a. með því að
ganga beint að nokkrum einstök-
um þeirra og ávarpa þá persónu-
lega, án þess þó að þessu bragði
sé ofbeitt. Það sem hins vegar
háir Árna Pétri er raddbeiting og
framsögn. í löngum og flóknum
ræðum bassaleikarans skortir
hann þá tækni sem þarf til þess að
hvert orð leiftri. Hann flytur þær
af réttri tilfinningu og þær komast
til skila - en það vantar þann
tæknilega herslumun sem gerir
flytjandann að virtúós.
En það er verulega gaman að
fylgjast með hvernig Arni Pétur
byggir persónuna upp smám sam-
an þangað til hún stendur kjól-
klædd og alsköpuð á sviðinu. Hér
hefur hann notið góðs stuðnings
Guðjóns Pedersens. Mest fannst
mér til um leik hans undir lokin
þegar hann slakaði á og leyfði
tærri tilfinningu að streyma fram.
Þá snart hann viðkvæma og sanna
strengi.
Umgerð sýningarinnar þótti
mér alltof fátækleg og tætingsleg
til að hæfa þessari persónu - en
ber líklega órækt vitni um lausa-
fjárstöðu leihópsins. Þýðingin
var að mörgu leyti vandað verk
en frummálið heyrðist stundum
óþægilega mikið.
Allir hlutaðeigendur eiga
þakkir skilið fyrir skemmtilega
kvöldstund þar sem raunveruleg
leiklist var á boðstólum.
Sverrir Hólmarsson
leið. Þetta kom t.d. fram í hóp-
senum, sem voru fyrst helst til
taugaóstyrkar, en urðu markviss-
ari miklu eftir hlé - t.d. þegar
lýðurinn í Sesúan ákærir Sjui Ta
og í réttarhaldinu yfir honum.
Það fer varla hjá því að ýmsir
veikir hlekkir eru í fjölmennri
áhugamannasýningu, en þegar á
heildina er litið hefur Þórhallur
leikstjóri haldið dável á þeim
spilum sem á hendi voru. Ymis-
legt nýttist miður en skildi - til
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 24. febrúar 1988
Tónleikar
Corelli, Giuliani og
Fiðla og gítar á tvennum tónleikum í No
Fiöluleikarinn Zdenek Gola
og gítarleikarinn Torvald Nils-
son koma fram á Háskólatón-
leikum I dag, og átónleikum
annað kvöld í Norræna hús-
inu.
Zdenek Gola er fæddur íTékk-
óslóvakíu, og tók Iokapróf frá
Konservatorium og Janaceks
Músíkakademíunni í Brno. Hann
starfaði við Slóvakfsku Fflharm-
óníuhljómsveitina í Bratislava og
Böhmisku Fílharmóníusveitina
sem fiðluleikari og hljómsveitar-
stjóri, og var einnig lektor við
Palackysháskólann í Olomovc og
aðalprófessor við Músíkkonser-
vatoríið í Ostrava. Hann flutti til
Svíþjóðar árið 1968, þar sem
hann starfar sem konsertmeistari
og fiðlukennari.
Torvald Nilsson lauk gítarein-
leikaraprófi frá Tónlistarháskól-
anum í Malmö. Hann er starfandi
gítarkennari bæði í Helsingborg
og Malmö, auk þess sem hann er
einleikari og hefur leikið kam-
mertónlist með ýmsum hljóðfær-
aleikurum. Þeir Gola og Nilsson
Zdenek Gola og Torvald Nilsson.
hafa undanfarið haldið námskeið
fyrir gftar og fiðlunemendur hér á
landi.
Á Háskólatónleikunum kl.
12:30 í dag í Norræna húsinu
flytja þeir meðal annars verk eftir
Corelli, Giuliani og Paganini.