Þjóðviljinn - 03.03.1988, Blaðsíða 11
Skák
Timman langefstur
Jóhann Hjartarson gaf
skákina gegn Chandler án þess
að tefla frekar
Jóhann Hjartarson gaf í gær
hiðskákina gegn Bretanum
Murray Chandler án frekari tafl-
mennsku. í gær var „frídagur“
skákmeistaranna sem taka þátt í
stórmeistaramótinu á Linares á
Spáni, en sökum aragrúa bið-
skáka fengu fæstir frí.
Timman þurfti þó ekki að setj-
ast niður gegnt Beljavskij á nýjan
ieik því Sovétmaðurinn fór að
dæmi Jóhanns og gafst upp án
frekari taflmennsku. Yfirburðir
Hollendingsins eru með ólíkind-
um á jafn firnasterku skákmóti.
Eftir sjö umferðir hefur hann tvo
vinninga umfram næsta mann
eða sex og hálfan. Timman er
þriðji stigahæsti skákmaður
heims um þessar mundir en átti
þó í miklum erfiðleikum með So-
vétmanninn Salov í St.John fyrir
skemmstu. Sköpunargáfan virð-
ist nú fyrst hafa losnað úr læðingi.
Beljavskii hefur hreppt fjóra
og hálfan. I 3.-6. sæti er breski
stærðfræðingurinn John Nunn,
Chandler, sovéski björninn Art-
úr Jusupov og Júgóslavinn Lju-
bomir Ljubojevic. Ungverski
stórmeistarinn Lajos Portisch og
heimamaðurinn Raoul Ilescas
hafa hlotið þrjá og hálfan og sitja
í 7.-8. sæti. Jóhann og Búlgarinn
Kiril Georgiev eru númer 9 og 10
með þrjá vinninga. Júgóslavinn
Pedrac Nicolic hefur einn og hálf-
an, en á botninum liggur
heimsmeistari kvenna, Grúsíu-
daman Maja Tsjíbúrdanídze,
með einn vinning. Reuter/-ks.
ERLENDAR FRETTIR
NATÓ fundur
Enn er vá fyrir dynim
NATÓ leiðtogar við sama heygarðshornið; „Rússarnir
gœtu þá og þegar ráðist á okkuru
Leiðtogar aðildarríkja NATÓ
lýstu þvl yflr einum rómi í gær
að hin ógnvænlega hernaðar-
maskína Sovétmanna varpaði
skugga yflr hið blómlega og frið-
sama mannlíf Vestur-Evrópu.
Væru hersveitir Kremlverja í við-
bragðsstöðu og gætu þá og þegar
komið sér og sínum i opna skjöldu
með leifturárás. Við þessu fári
væri aðeins eitt meðal: Varsjár-
bandalagsríkin yrðu að eyði-
leggja lungann úr vopnabúrum
sínum.
Einsog spáð hafði verið lögðu
leiðtogarnir 16 öll ágreiningsmál
til hliðar í trausti þess að þeim
tækist að blekkja almenning og
telja honum trú um að ást og ein-
drægni ríktu í þessu „hræðslu-
bandalagi“ um vopnaskak og
völd auðstéttarinnar.
í þessu augnamiði var rykið
blásið af klisjusafni NATÓ.
Hræðilegar skriðdrekasveitir,
fótgöngu- og stórskotalið gætu á
hverri stundu haldið vestur á bóg-
inn til þess að koma heilagri
þrenningu frelsis, lýðræðis og
markaðar fyrir kattarnef.
í yfirlýsingu félaganna 16
Ronald Reagan lætur ekki smávægilegt kvef aftra sér frá því að heita íbúum Vestur-Evrópu áframhaldandi fulltingi í
baráttunni vio kommúnisma.
standa meðal annars þessi
gullvægu orð: „Gífurlegir yfir-
burðir Sovétmanna í hefðbundn-
um vígbúnaði og nærvera þeirra í
Noregur
Brandtland bannar launahækkanir
Verkalýðsforingjar saka hana um trúnaðarbrot og boða verkföll
Utlit er fyrir að brátt skerist í
odda með „aðilum vinnu-
markaðarins“ I Noregi eftir að
minnihlutastjórn Verkamanna-
flokksins, undir forsæti Gro Har-
lems Brundtlands, ákvað að
banna launahækkanir. Norð-
menn eiga við nokkurn efnahags-
vanda að etja og að vanda er grip-
ið til þess þjóðráðs að skerða kjör
alþýðu manna.
Forsætisráðherrann sagði í
fyrradag að hún hefði tryggt sér
fylgi meirihluta þingheims þann-
ig að ekkert ætti að verða því til
fýrirstöðu að frumvarp hennar
um „launafrystingu“ verði sam-
þykkt. Sá hængur er þó á þessu
„bjargráði" hennar að hún leitaði
ekki álits verkalýðshreyfingar-
innar á því einsog hefð er fyrir að
ráðamenn geri í norsku samfélagi
þegar um kjaramál er að ræða.
Því kom það ekki á óvart í gær
þegar forystumenn launafólks
settu ofaní við forsætisráðherr-
ann og báru henni á brýn að hún
gengi gegn áralöngum hefðum
um samráð og samvinnu rikis-
valds og verkalýðshreyfingar,
hefðum sem tryggt hefðu vinnu-
frið í Noregi um árabil.
Einn þeirra, hvítflibbaforing-
inn Harry Svaboe, fann ríkis-
stjórninni flest til foráttu í gær.
„Hún hefur svipt okkur grund-
vallarrétti, sjálfum samningsrétt-
inum. Við ætlum að boða til verk-
falls og ég er hræddur um að fleiri
feti í fótspor okkar.“
Reuter/-ks.
öðrum ríkjum Áustur-Evrópu
hafa ekki síður pólitíska þýðingu
en hernaðariega. Þeir skyggja á
Evrópu einsog hún leggur sig.“
Af valdsherrunum 16 er Ron-
ald Reagan sem fyrr fremstur
meðal jafningja. Hann lék við
hvem sinn fingur í gær og fór
mörgum orðum og fögrum um
einlæga vináttu aðildarríkja
NATÓ. Hásum rómi (vegna
kvefs) sagði hann í gær:
„Hin mikla eining í röðum
NATÓ birtist skýrast í yfirlýsing-
unni um að Sovétmenn hafi yfir
fleiri hefðbundnum vopnum að
ráða en við. Plaggið vitnar því um
stórstígar framfarir í banda-
laginu.“
Reagan sýndi það enn og sann-
aði að hann er drengur góður
þegar hann mælti: „Hersveitir
okkar Bandaríkjamanna munu
verða um kyrrt í Evrópu á meðan
þeirra er þörf til þess að slá
skjaldborg um hinn demókrat-
íska lífsmáta.“
Fleiri forystumenn létu í sér
heyra og bar allt að sama brunni:
Varsjárbandalagið væri miklu
öflugra og hættulegra bandalag
en Atlantshafsbandalagið og því
yrðu leiðtogar þess að eyðileggja
miklu meira af vígtólum en þeir
sjálfir til þess að „jafnvægi" næð-
ist í álfunni. Reuter/-ks.
Afganistanmálið
Pakistanir
lúffa
Fulltrúar valdhafa í ís-
lamabad virðast œtla að
draga til baka kröfu sína
um tafarlausa myndun
bráðabirgðastjórnar í
Kabúl
Bandaríkin
Þeir fátæku verða fátækari...
...og þeir ríku ríkari
Hópur unglinga í Harlemhverfi New York borgar. Örbirgðin er meiri nú en árið
1968.
Blökkumenn í stórborgum
Bandaríkjanna eru upp til
hópa fátækari nú en þeir voru
fyrir tuttugu árum þegar nefnd á
vegum Johnsons forseta komst að
þeirri niðurstöðu að örbirgð
þeldökkra væri í hrópandi mót-
sögn við velmegun alls þorra
hvítra manna.
Kernernefndin svonefnda var
skipuð í kjölfar mikillla óeirða og
uppþota blökkumanna í fátækra-
hverfum stórborga árið 1968.
Hún komst að þessari niður-
stöðu: „Bandarískt þjóðfélag er
að klofna í tvennt, aðskilin
samfélög vel stæðra hvítra manna
og fátækra svertingja.“
í fyrradag kom út skýrsla
bandarískra mannréttindasam-
taka sem ber heitið „Tuttugu
árum eftir Kerner skýrsluna."
Þar er staðhæft að „fátækt sé
meiri nú en fyrir tuttugu árum“
meðal svartra í Bandaríkjunum.
Skýrsluhöfundar segja bilið milli
hvítra og hörundsdökkra, sem
Kerner og félagar vöruðu John-
son við, hafa breikkað á sumum
sviðum. Einkum hvað snerti af-
komu fólks.
Nokkur árangur hefði orðið af
réttindabaráttu blökkumanna á
áttunda áratugnum en hann hefði
verið gerður að engu á valdatíma
Ronalds Reagans sem skorið
hefði framkvæmdir í félagsmál-
um niður við trog til að hafa
meira aflögu fyrir herinn og víg-
búnaðarframleiðsluna.
„í Bandaríkjunum eru tvö að-
skilin samfélög... stór lágstétt
blökkumanna og fólks af spænsk-
um uppruna sem vex ört og held-
ur til í miðhverfum stórborga.
Þessir hópar eru fátækari nú og
fjær því að vera í tengslum við
þjóðfélag hvítra en nokkru sinni
fyrr,“ segir í skýrslunni.
Höfundarnir bæta því við að
örvænting og hatur undirokaðra
blökkumanna renni um aðra
farvegi nú en fyrir tuttugu árum.
Fjöldagöngur og átök við
óeirðalögreglu séu úr sögunni en
hinsvegar hafi allavega glæpir
færst gífurlega í vöxt.
En höfundar greina frá því að
þótt örbirgð þorra blökkumanna
hafi aukist hafi allstór hópur
þeirra komist í álnir og feit emb-
ætti. í skýrslunni segir að þrátt
fyrir allt hafi „svörtu millistétt-
inni“ aukist ásmegin á tveim ára-
tugum. Bæði að auðlegð og áhrif-
um. Einkum er á það bent að
fleiri þeldökkir gegni feitum
embættum en áður. Þetta séu
hinsvegar einu áþreifanlegu
ávinningar réttindabaráttunnar.
Reuter/-ks.
Valdahafar í Pakistan virðast
vera að guggna á því að halda til
streitu kröfu sinni um að bráða-
birgðastjórn verði mynduð í Af-
ganistan áður en sovéska herliðið
verður kallað heim.
Stjórnin í íslamabad virtist um
tíma ætla að halda fast við þetta
skilyrði sitt fyrir samþykkt ein-
hverskonar samnings grannríkj-
anna tveggja um lausn borgara-
stríðsins í Afganistan. Sem kunn-
ugt er bauðst Gorbatsjov sovétl-
eiðtogi til þess fyrir skemmstu að
hefja heimkvaðningu dáta sinna
frá Afganistan tveim mánuðum
eftir að samkomulag tækist með
fulltrúum stjórna Pakistans og
Afganistans. Þeir sitja nú á rök-
stólum í Genf.
Utanríkisráðherra Pakistans
var að því spurður í gær hvort
stjórn sín hefði látið undan þrýst-
ingi bandarískra ráðamanna og
fallið frá kröfunni um að bráða-
birgðastjórn stríðandi fylkinga
yrði mynduð í Kabúl til að hafa
yfirumsjón með brottflutningi
sovéskra hersveita. Svar hans var
í véfréttarstíl en þótti gefa til
kynna að svo væri: „Við munu
fara yfir þá brú þegar við komum
að henni.“
Forystumenn afganskra upp-
reisnarmanna hafa hinsvegar
ekki í hyggju að friðmælast við
Kabúlstjórnina þótt sovéskir her-
menn verði á brott. Þeir lýstu því
yfir í gær að þeir myndu ekki
unna sér hvíldar fyrr en Najibull-
ah og hyski hans hefðu hrökklast
frá völdum. Reuter/-ks.
Fimmtudagur 3. mars 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11