Þjóðviljinn - 04.03.1988, Blaðsíða 2

FRETTIR
r-SPURNINGIN°-1
Mundir þú treysta þér til
að lifa af meðal forstjóra-
launum?
Sigurður Már Helgason,
sölumaður:
Já, já. Vel að merkja: Það
gleymist í allri umræðunni að lce-
land Seafood var að fara á haus-
inn þegar Guðjón tók við. Án for-
stjóra sem gerir hlutina gengur
ekkert.
Agnar Einarsson,
löggilt gamalmenni:
Þegar maður hefur 30 þúsund
krónur á mánuði gæti maður ekki
lifað af hinu. Maður vissi ekki
hvað maður ætti að gera við það.
Sigurður Hafsteinsson,
verslunarmaður:
Já, já, ég er nú hræddur um það.
Rósmundur Bernódusson,
sendibílstjóri:
Já, það væri prýðilegt að lifa af
því. En ég verð að viðurkenna að
ég mundi láta mér nægja
eitthvað minna.
Asgeir Sigurbergsson,
sendibílstjóri:
Já, ég gæti vel hugsað mér það.
Miðað við hversu há þau í raun-
inni eru ætti að vera tiltölulega
auðvelt að lifa af þeim.
Efnahagsráðstafanirnar
Málamiðlun
sem ekkert
leysir
Frystingin áfram rekin með tapi.
Skorið niður þarsem sístskyldi.
Raunvextir lœkka ekki. Viðskipta-
hallinn jafnvel enn meiri enl0,6
miljarðar. Jóhanna látin taka á sig
stœrsta skellinn
Þeim efnahagsráðstöfunum
sem ríkisstjórnin keyrir nú í
gegnum þingið hefur verið iíkt
við smáskammtaiækningar, því
að pissa í skóinn sinn eða við nýja
sprautu hjá fíkniefnasjúklingi.
Það virðist ekki skipta máli hvort
rætt er við frammámenn í at-
vinnulífinu, sveitarstjórnarmenn
eða aðra, dómurinn er allsstaðar
sá sami. Aðgerðirnar koma of
seint, ganga of skammt, slá lítið á
þensluna, sumir segja jafnvel að
þær muni auka þensluna og þrátt
fyrir þessar aðgerðir er frystingin
áfram rekin með tapi, að sögn
sjálfs forsætisráðherra þegar
hann kynnti ráðstafanirnar á Al-
þingi.
Ráðstafanirnar eru dæmigerð-
ar málamiðlunarráðstafanir.
Þessi málamiðlun var niðurstaða
stífrar fundasetu ráðherranefn-
dar, sem skipuð var tveimur ráð-
herrum úr hverjum flokki. Bæði
hjá íhaldi og framsókn voru það
formaður og varaformaður
flokksins sem sátu í nefndinni, en
svo var ekki hjá krötum, þar réðu
jónarnir ferðinni. Þetta vekur
einkum furðu þar sem ljóst var að
niðurskurðurinn myndi fyrst og
fremst beinast að félagsmála-
ráðuneytinu, þar sem ekki er í
fljótu bragði séð að hægt sé að
skera niður í ráðuneytum jón-
anna. Eðlilegast hefði því verið
að Jóhanna, sem varaformaður
flokksins og ráðherra félagsmála,
hefði verið í nefndinni ásamt for-
manni flokksins.
Johanna fær
slæma útreið
Ljóst er að flokkana greindi
mjög á um hversu langt skyldi
gengið í gengisfellingunni. Fram-
sókn heimtaði þar stærstu gengis-
fellinguna en kratar helst enga.
Sæst var á 6% gengisfellingu, sem
var mjög á nótum flokks forsætis-
ráðherra. Þá kom að niðurskurði
hjá ráðuneytunum og hélt þar
hver og einn fast við sitt. Lausast
reyndist samt tak kratajóna,
enda hefur Jón Baldvin lýst því
áður yfir að hann telji að helst
eigi að skrúfa strax fyrir iánslof-
orð frá Húsnæðisstofnun þar sem
þau auki á þensluna. Þá þykir
hann sjálfsagt eiga harma að
hefna gagnvart því hvernig
gengið hefur að fá verkaskiptingu
sveitarfélaganna í gegnum þing-
ið, en einsog kunnugt er hafa
ýmis sveitarfélög gagnrýnt mjög
hvernig ríkisstjórnin ætlaði að
standa að því.
Skorið er niður hjá ráðuneyt-
um allra flokka en sýnu mest hjá
félagsmálaráðuneytinu, enda
hefur Jóhanna Sigurðardóttir
neitað að gangast við króanum.
Framlög til vegamála eru skorin
niður um 125 miljónir og bókaði
siálfstæðisráðherrann Matthías
A. Mathiesen fyrirvara við þann
niðurskurð á ríkisstjórnarfundin-
um. Hjá Framsókn er skorið nið-
ur til heilbrigðismála, 30 miljónir
vegna lyfjakostnaðar og sérfræði-
þjónustu og 20 miljónir til K-
byggingarinnar, en Guðmundur
Bjarnason sá ekki ástæðu til að
mótmæla því.
Byggingarsjóðirnir
Niðurskurðurinn sem snýr að
félagsmálaráðuneytinu er tví-
þættur. Annarsvegar eru framlög
í byggingarsjóðina skorin niður
um 100 miljónir. Talað er um að
25 miljónir verði teknar af bygg-
ingarsjóði verkamanna og 75
miljónir af Byggingarsjóði ríkis-
ins.
Fulltrúar Húsnæðisstofnunar
lýstu því yfir á fundi fjárhags- og
viðskiptanefndar að niðurskurð-
urinn á framlögum til Byggingar-
sjóðs ríkisins komi sérstaklega
niður á framkvæmdalánum, sem
fyrst og fremst hafa farið til
sveitarfélaganna. þar sem þau
eru eini lánaflokkurinn „sem
ekki hefur verið tæmdur og meira
en það með lánsloforðum", eins-
og segir í nefndaráliti minnihluta
nefndarinnar, sem þeir Svavar
Gestsson og Júlíus Sólnes undir-
rita.
Raunvextir
lækka ekki
Nefndarálit þetta er byggt upp
á tilvitnunum í hina og þessa sem
kallaðir voru á fund nefndarinnar
og koma fram mikilsverðar upp-
lýsingar, sem annars hefðu ekki
legið á lausu og eiga þessar upp-
lýsingar það sammerkt að sýna
fram á hversu skammt þessar
efnahagsaðgerðir ná.
í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar
Þrátt fyrir efnahagsráðstafanirnar er frystingin rekin með um 4% halla, sem
mun þrýsta á kröfuna um nýja gengisfellingu síðar á árinu.
er talað um lækkun nafnvaxta
innlánsstofnana um 2% að með-
altali og að Seðlabankinn hafi
ákveðið að lækka vexti í við-
skiptum við innlánsstofnanir um
2%, auk þess sem forvextir ríkis-
víxla lækki um 1%.
Tómas Árnason, Seðlabanka-
stjóri lýsti því yfir á fundi nefnd-
arinnar að raunvextir muni ekki
breytast þrátt fyrir þessa
breytingu á nafnvöxtum.
Tvær Þjóð-
hagsstofnanir
Það vakti athygli að forsætis-
ráðherra og fjármálaráðherra
voru ekki sammála um það
hversu stór viðskiptahallinn yrði
þegar efnahagsráðstafanirnar
voru kynntar í þinginu. Forsætis-
ráðherra sagði að þrátt fyrir þess-
ar ráðstafanir spáði Þjóðhags-
stofnun því að hallinn yrði um
10,6 miljarðar króna. Jón Bald-
vin vitnaði hinsvegar í eigin
fjármálaspekinga, en hann hefur
verið að koma sér upp einkaþjóð-
hagsstofunum í fjármálaráðu-
neytinu, og spáir sú hagfræðinga-
deild því að viðskiptahallinn
verði um tveimur miljörðum
lægri, eða um 8,5 miljarðar.
Þórður Friðjónsson, þjóðhags-
stjóri, sagði á fundi nefndarinnar
að það væru tálvonir að gera ráð
fyrir minni viðskiptahalla en
Þjóðhagsstofnun spái. Taldi
hann líklegra að viðskiptahallinn
yrði enn meiri. Kemur þar tvennt
til. í fyrsta lagi eru
launahækkunaráhrif kjarasamn-
inga ætíð vanmetin og í öðru lagi
er útflutningsgreinunum sniðinn
mjög þröngur stakkur með
ákvörðunum stjórnvalda og gæti
það skapað vaxandi þrýsting á
gengið þegar líður á árið.
Ráðstafana-
ríkisstjórnin
Kristín Halldórsdóttir kallaði
ríkisstjómina ráðstafanaríkis-
stjórn þegar hún fjallaði um efna-
hagsráðstafanirnar. Benti hún á
að með þessum ráðstöfunum væri
t.d. verið að taka til baka sumar
af fyrri ráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar, einsog t.d., 1% launa-
skatt á útflutningsgreinarnar,
sem ákveðinn var í skattahasarn-
um um jólin, þrátt fyrir andstöðu
stjórnarandstöðunnar. Þá benti
hún á að ein af ráðstöfunum ríkis-
stjórnarinnar hefði verið að
hætta við að endurgreiða fisk-
vinnslunni uppsafnaðan sölu-
skatt, en nú hefur verið ákveðið
að endurgreiða hann.
Þriðja sem benda mætti á, og
erum við þá komin að því sem
Svavar Gestsson kallar ljótasta
þátt þessara ráðstafana, en það er
að ríkisstjórnin fellur frá því að
minnka skerðingu Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaganna um 260 miljónir
og hafa sveitarstjórnarmenn
mótmælt því harðlega, auk þess
sem félagsmálaráðherra bók-
færði mótmæli við því á ríkis-
stjórnarfundi.
Þetta ber að skoðast í því sam-
hengi að fyrir jól ákvað Jóhanna
að útsvarsprósentan yrði 6,7%
þrátt fyrir áköf mótmæli sveitar-
stjórnamanna, sem vildu að pró-
sentan yrði 7,5%. Þetta gerði Jó-
hanna að ósk formanns flokksins
og skapaði sér mikla reiði meðal
sveitarstjórnamanna, sem sögð-
ust ekki treysta gulli og grænum
skógum sem ríkisstjórnin boðaði
með staðgreiðslunni. Nú þarf Jó-
hanna svo aftur að taka á sig reiði
sveitarstjórnarmanna varðandi
skerðinguna á jöfnunarsjóðnum.
Að lokum er rétt að benda á
það að það eru fleiri flokksbræð-
ur Jóhönnu en kratajónarnir sem
standa að niðurskurðinum við
byggingarsjóðina og jöfnunar-
sjóð, því Eiður Guðnason, for-
maður þingflokksins skrifar upp
á álit meirihluta fjárhags- og við-
skiptanefndar efri deildar, sem
leggur til að frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um ráðstafanir í efna-
hagsmálum verði samþykkt og
verkalýðsleiðtogarnir Karl
Steinar Guðnason og Karvel
Pálmason munu hafa veitt því
brautargengi í atkvæðagreiðslu í
efri deild, enda hlutur þeirra í ný-
afstöðnum kjarasamningum stór.
-Sáf
Fjörugl hér á þinginu,
finnst þér ekki? ' .
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. mars 1988