Þjóðviljinn - 05.03.1988, Síða 8

MENNING
S
I
Lagaflokkar Schuberts
Vestur-þýski bariton-söngvarinn Andreas Schmidt.
Ljóðasöngur er sú tónlist sem
er auðugust af tilfinningalegu
innihaidi. Hann er ekki aðeins
söngur, tónlist, heldur líka ljóð-
list. bókmenntir. Upphafning
þessara listforma í enn meitlaðri,
mildari og kyrrlátari heild þar
sem lífsreynsla, listhæfni, tilfinn-
ingalegur þroski, vitsmunalegur
skilningur og andlegt jafnvægi
söngvarans er þungamiðjan þeg-
ar allt kemur til alis. Ljóðasöngv-
ari skírskotar til næmustu og fín-
ustu kennda áheyrenda, þeirra
eiginieika sem nefna mætti and-
Iega menntun og sálarlegan
þroska. Það er því ekki að furða
þótt margar frægar söngstjörnur
hrapi þegar þær syngja ljóðalög.
Þá kemur vanþroski þeirra og
ónógt listfengi í ljós. Reyndar eru
áheyrendur undir sömu sök seld-
ir. Tiltölulega fáar sálir una sér
við ljóðasöng. Ríki hans er í lýr-
ískasta og mystískasta hluta
mannshugans. I raun og veru er
ljóðasöngurinn aðeins eign
þeirra sem hafa almennilega sál.
Þeirra sem sjá og heyra bak við
það sem séð er og heyrt. Þeirra
sem hiusta á djúp iífsins. En þetta
á nú aldeilis ekki upp á pallborðið
á okkar dögum. Við höfum eng-
an áhuga á dýrð sálarinnar en
erum öil upp á hasar líkamans.
Samanber þessa íþrótta- og lík-
amsdýrkun sem snúið hefur
spakmælinu góða, fögur sál í
fögrum líkama, upp í þetta: Eng-
in sál í stæltum líkama. En það
var þó mesta furða hve áheyrend-
ur tóku við sér fyrir nokkrum
dögum er snillingur söng alla
ljóðaflokka Schuberts í Gamla
bíói. Þetta var Andreas Schmidt
og með honum píanóleikarinn
Thomas Palm.
Schubert er auðvitað eitthvert
mesta tónskáld heimsins og á
engan sinn líka í samningu söng-
laga. En hann var líka svo yndis-
Iegur maður. Það er kannski hin
fagra sál Schuberts sem heillar
okkur ásamt snilidinni. Hann er
fyrirmynd mannkynsins um sak-
leysi og yndisleik. Slíkir menn
eru sem betur fer til þótt enginn
hafi verið jafn mikill snillingur og
Schubert. Þess vegna er hann ein-
mitt svona dýrmætur. Hann var
aðeins 26 ára er hann samdi lag-
aflokkinn við Malarastúlkuna
fögru við ljóð eftir Wilhelm
Muller. Ljóð hans búa yfir ein-
faldleika og náttúrurómantík,
sem heillaði Schubert, en Muller
var í rauninni ekki mikið skáld.
Hann orti líka Vetrarferðina,
sem Schubert gerði við lög árið
1827, þegar hann var þrítugur.
Báðir flokkarnir segja frá ungum
mönnum er rata í ástarraunir. í
Malarastúlkunni fögru koma
einnig við sögu stúlkan, veiði-
maðurinn sem stelur henni frá
malarasveininum og malarinn,
en í Vetrarferðinni er aðeins einn
maður á sviðinu. En það er sorg-
in, þjáningin, sem er aðalefni
beggja þessara Iagaflokka og
reyndar einnig Schwanengesang.
Fólk er alltaf að verða ástfangið
og sífellt að ienda í ástarsorgum.
Ástarharmur er sú kvöl sem allir
þekkja og flestum er sárust. En
oft blandast sá harmur sælu og
unaðsleika. Þetta er eins og
mannlífið í hnotskurn. Dálítill
unaður og sólskin, síðan vonlaus
þjáning, söknuður, myrkur og
dauði. Og snilld Schuberts og
skyggnigáfa fjallar þannig um
þessa lífsreynslu allra manna, að
það er sem gervöll sæla og sorg
mannkynsins sé þar samandreg-
in. Þessi furðulegi maður bar
þjáningu heimsins á herðum sér.
Þó var hann allra manna lengst
frá því að vera hetja. Hetjur finna
ekki til. En Schubert fann til fyrir
alla menn. Svo dó hann rétt um
það bil er hann var að blómstra til
fulls þroska. Ævi Schuberts og
list er undur forlaganna til að
minna mannkynið á hverfulleika
lífsins og ástarinnar. Svo stutt,
svo sælt, svo undursárt. Lag eins
og Linditréð! Hvílík ótrúleg
snilld! Mér finnst Leifur Þórar-
insson hafa orðað hana betur en
mér yrði auðið: „Hver taktur,
hver hljómur, hver einasta tón-
hending er fullkomin og rétt“.
Um flutning Andreasar
Schmidt og Thomasar Palm á
lagaflokkum Schuberts og nokkr-
um völdum lögum þarf ekki að
hafa mörg orð. Hann var nánast
fullkominn. Schmidt er einn
hinna útvöldu. Hann getur allt og
skilur allt en það er eins og hann
hafi ekkert fyrir því. Samt er það
þrauthugsað í smæstu atriðum
eins og öll mikil list. Leikur
Palms er afar fágaður og ná-
kvæmur. En yfir þessari geysi-
legu kunnáttu er innsæi og
sköpun snillinganna, sem upp-
götva eitthvað sem engum hafði
áður dottið í hug. Túlkun þeirra
félaga á Schubert er opinberun.
Þeir bæta nýrri vídd við list hans
ef svo mætti segja. Þeir dempa og
draga úr þeim sterku tilfinning-
um sem þessi tónlist býr yfir og
áhrifin verða ótrúleg. Sorgin og
kvölin, harmur mannlegs hlut-
skiptis, verða enn átakanlegri.
Næstum því óbærileg. En fegurð
og unaður lífsins ljómar enn
skærar í miðri þjáningunni.
Svona vinna aðeins snillingar.
Það er stórkostleg gæfa að And-
reas Schmidt skuli hafa tekið
ástfóstri við ísland. Og veri hann
velkominn sem oftast.
Þessir Schubert-tónleikar í
Gamla bíói voru reynsla sem
áheyrendur munu aldrei gleyma.
En fjölmiðlar létu sér fátt um
finnast. Þeir hafa engan áhuga á
því besta og fegursta í mannlíf-
inu. Þeir eru allir í rassinum á
einhverjum sísforstjórum, sem
hafa meiri laun á einu ári, en tón-
listargagnrýnandi Þjóðviljans á
allri sinni furðulegu ævi. Að fjöl-
miðlar skuli nú ekki sýna þjóð-
inni þá tillitssemi að láta þessa
samvinnugrodda byltast í sinni
valdahlandfor, án þess að drífa
þá inn í stofu hjá heiðarlegu fólki.
Þessir karlar ættu aðeins eitt er-
indi í fjölmiðla: Að verða flengd-
ir í beinni útsendingu.
Sigurður Þór Guðjónsson
AÐAL-
FUNDUR
Aðalfundur Iðnaðarbanka íslands hf. árið 1988
verður haldinn í Súlnasal Hótel Sögu
föstudaginn 25. mars 1988 og hefst kl. 14:00.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf skv. ákvæðum 35. gr. samþykkta
bankans.
2. Tillaga um útgáfu jöfnunarhlutabréfa.
3. Tillaga um hækkun hlutafjár með sölu nýrra hluta,
að flárhaeð kr. 40.000.000.-. Lagt verður til, með
vísun til 4 mgr. 28. gr. laga um hlutafélög, að allir
hluthafar falli frá forgangsrétti sínum til áskriftar, í
því skyni að auðvelda almenningi hlutafjárkaup í
bankanum.
4 Önnur mál, löglega upp borin.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir hluthöfum
eða umboðsmönnum þeirra í Iðnaðarbankanum,
Lælqargötu 12,2. hæð frá 18. mars n.k.
Reikningar bankans fyiir árið 1987 ásamt tillögum þeim
sem fyrir fundinum liggja,
verða hluthöfum til sýnis á sama stað.
Tillögur, sem hluthafar vilja leggja fyrir fundinn, þurfa
að hafa borist bankaráðinu skriflega
í síðasta lagi 17. mars n.k.
Reylq'avik, 24. febrúar 1988
Bankaráð Iðnaðarbanka íslands hf.
O
Iðnaðarbankinn
Skyttur Friðriks Þórs Friðrikssonar er ein tíu kvikmynda sem keppa um verðlaun á norrænu kvikmyndahátíðinni í
Ftúðuborg
Norræn kvikmyndahátíð
Skytturnar keppa
í Frakklandi
Fimm íslenskar kvikmyndir sýndar á kvikmyndahátíðinni í Rúðu
Þessa dagana stendur yfir
norræn kvikmyndahátíð í
borginni Rouen í Frakklandi.
Á hátíðinni, sem er sú fyrsta
sinnar tegundar í Frakklandi,
eru sýndar myndir frá Dan-
mörku, Svíþjóð, Noregi, ís-
landiog Finnlandi.
Á hátíðinni keppa tíu myndir
um fem verðlaun: Verðlaun
dómnefndar, verðlaun fyrir best-
borg
an leik (kven- og karlleikari),
verðlaun fjölmiðla og verðlaun
áhorfenda. Fulltrúi íslands í sam-
keppninni er mynd Friðriks Þórs
Friðrikssonar, Skytturnar.
Fyrir utan samkeppnina eru
sýndar nýjar norrænar myndir,
gerðar á árunum 1982- 1987. Þar
á meðal em íslensku myndirnar
Á hjara veraldar eftir Kristínu
Jóhannesdóttur, Með allt á
hreinu eftir Ágúst Guðmundsson
og Hrafninn flýgur eftir Hrafn
Gunnlaugsson. Auk þess er Út-
lagi Ágústs Guðmundssonar
sýndur í flokki sögulegra kvik-
mynda, ásamt Rauðu skikkjunni
eftir Gabriel Axel.
Meðal gesta á hátíðinni eru
Kristín Jóhannesdóttir, Friðrik
Þór Friðriksson og Arnar Jóns-
son, og liggja sýningar á Bfla-
verkstæði Badda niðri í fjarveru
hans. Hátíðinni lýkur þriðjudag-
inn 8. mars.
-LG
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 5. mars 1988