Þjóðviljinn - 11.03.1988, Side 5
Austurríki
„Innlimunin var ekkí nauðgun
heldur ástarsamband, hjónavígla sem framfóríhelvíti. “50árfrá ,Anschluss“
Tíbet
Spenna eför átök
Sjónarvottar segja níu hafa látið lífið íátökum
lögreglu og óbreyttra borgara í Lhasa á
laugardaginn
Gráir fyrir járnum og þungir á
brún gæta þúsundir kín-
verskra lögreglumanna þess að
kyrrð og ró haldist í Lhasa, höf-
uðborg Tíbets. „Útlendur“ sjón-
arvottur í borginni tjáði frétta-
manni Reuters í fyrradag að þeir
væru 2,400 hið minnsta og væru á
vappi um alla borg.
Hann greindi einnig frá því að
sér hefðu borist þrálátar sögu-
sagnir til eyrna um að 16 munkar
hefðu týnt lífi þegar öryggis-
sveitir ráðamanna réðust til
inngöngu í Johkang musterið á
laugardaginn undir því yfirskyni
að verið væri að kveða niður
„andkínverskt" uppþot.
Téður „útlendingur“ í Lhasa
mun ekki hafa viljað láta nafns
síns getið. Hann hafði eftir heim-
ildamönnum að ungir munkar
hefðu reynt að hleypa upp trúar-
hátíð á laugardaginn og sönglað
slagorð um frjálst Tíbet. Þetta
hefði reitt valdahafa til ofsareiði,
skömmu síðar hefðu hermenn og
vopnaðir lögreglumenn hópast
inní musterið og gengið berserks-
gang. „Það var árásin á helgi-
dóminn sem olli því að allt fór í
bál og brand í borginni," sagði
heimildamaðurinn.
Að sögn kínverskra stjórn-
valda lét einn lögreglumaður lífið
í átökunum á laugardaginn og
309 særðust. Þau hafa hinsvegar
ekki látið uppi hve margir
óbreyttir borgarar féllu.
Útlendingar sem komu frá Tí-
bet til Peking daginn eftir
óeirðirnar staðhæfðu að þúsundir
heimamanna hefðu tekið þátt í
átökum við lögreglu. Að minnsta
kosti níu hefðu látist, þar af þrír
lögreglumenn. Reuter/-ks.
Föstudagur 11. mars 1988 ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 5
Það var að morgni dags tíunda
mars árið 1938, að þáverandi
kanslari Austuríkis, íhaldsmað-
urinn Kurt Schuschnigg, kvaddi
sér hljóðs í útvarpi. Hann færði
þjóðinni þau tíðindi að þýskir
valdsmenn hygðust hernema
landið og krefðust tafarlausrar
hlýðni. Hann sagði af sér embætti
með orðunum: „Við erum beittir
valdi - Guð varðveiti Austurr-
íki.“ Daginn eftir streymdu þýsk-
ar hersveitir yfir landamærin, við
mikinn fögnuð fjölda Austurrík-
ismanna. Gyðingarvoru hinsveg-
ar uggandi.
Palestína
Bragð er að
þá barnið
finnur
Hinn harðskeytti
barsmíðaráðherra
ísraels, Yitzhak
Rabín, kvartar undan
landrœningjum á
herteknu svœðunum
Yitzhak Rabín, varnarmála-
ráðherra ísraels, er frægur
fyrir annað en að kalla allt ömmu
sína. Það var hann sem á sínum
tíma gaf ísraelsdátum fyrirmæli
um að beinbrjóta palestínsk ung-
menni í stað þess að skjóta þau og
hefur það ekki valdið honum
svefntruflunum þótt 90 Palestínu-
menn hafi orðið löndum sínu að
bráð undanfarna þrjá mánuði.
En svo má brýna deigt járn að
það bíti og í gærmorgun lét hann
orð faila sem benda til þess að
þolinmæði hans sé á þrotum
gagnvart ísraelskum „landnem-
um“ á vesturbakka Jórdanár og
Gazasvæðinu. „Vandinn sem að
okkur steðjar væri mun auðveld-
ari viðfangs og auðleystari ef
Idag eru liðinn rétt 50 ár frá því
Austurríki varð partur af
„Þriðja ríkinu,“ Þýskalandi
Adolfs Hitlers. Ugglaust kysi
þorri Austurríkismanna að minn-
ast innlimunarinnar sem leiðin-
legs atviks í grárri forneskju en
„fortíðin hefur elt þá uppi“ í líki
grannholda lögfræðings, Kurts
forseta Waldheims, sem vill ekki
fyrir nokkra muni láta af emb-
ætti.
Þrem dögum síðar, 13da mars,
settu hinir nýju þýsku valdsherr-
ar lög um innlimunina eða „die
Anschluss." Fyrsta málsgrein
hljóðaði svo: „Austurríki er sýsla
í Þýska ríkinu.“
Þó var Austurríki „ekki til“
næstu sjö árin. Á landabréfum
Þjóðverja mátti í fyrstu sjá að
syðst í Þýskalandi lá sýslan
Áusturmöríc. Síðan hvarf hún
einnig af landabréfunum og á síð-
ustu árum „þúsundáraríkisins"
var hið fornfræga stórveldi aðeins
nafnlaust héraðasafn.
Þegar nasistar voru ofurliði
bornir og Austurríki fékk nafn
sitt og landamæri á ný lýstu
bandamenn því yfir að Austur-
ríkismenn hefðu verið fyrstu
fórnarlömb yfirráðastefnu Hitl-
Misheppnaði málarinn kemur „heim“ skömmu eftir Anschluss. Á innfelldu myndinni er Kurt Waldheim. „Andlit móður minnar var baðað í tárurn."
Yitzhak Rabín.
Jafnvel honum
finnst „landnem-
arnir" veratil
vandræða.
svæðin væru aðeins byggð arö-
bum og án gyðinga.“
Ekki var nú djúpt í árinni tekið
en engu að síður tóku landræn-
ingjar þetta óstinnt upp. Ron
nokkur Nachman, bæjarstjóri í
Ariel, 8 þúsund manna gyðinga-
þorpi á vesturbakkanum, sagði
þetta hjal ráðherrans einkar óá-
byrgt. „Eru þetta skilaboðin til
landnema, er þetta öll hvatning-
in?“
Staðreyndin er sú að „land-
nemarnir" færa sig æ meir uppá
skaftið á herteknu svæðunum og
hlýtur það að vera einhverjum
ráðamanna í Jerúsalem áhyggju-
efni að geta ekki hamið þennan
skríl. Það hefur gerst með nokk-
urra daga millibili að glæpamenn
úr röðum landræningja aka í bíl-
um sínum inní palestínsk þorp og
skjóta þann sem á vegi þeirra
verður. Og í fyrrinótt gengu þeir
fylktu liði um götur Hebron á
vesturbakkanum.
Að sögn sjónarvotta skutu þeir
á og lögðu eld að bílum palestín-
skra íbúa. Þúsundir Palestínu-
manna, karlar, konur og börn,
flúðu uppá þök húsa sinna. Ung-
ur Vesturlandamaður ræddi í gær
við fréttamann Reuters og sagði
sínar farir ekki sléttar.
„Ég hef aldrei orðið vitni að
öðru eins. Arabafjölskyldan sem
ég bý hjá óttaðist um líf sitt og
allir fóru uppá þak með spýtur og
járnstangir til að geta varist. Þrátt
fyrir myrkrið sáum við að skotið
var úr bílum sem brunuðu fram-
hjá.“ Reuter/-ks.
ers. Mjög þótti þetta orka tvfmæ-
lis í ljósi þess hve margir þeirra
höfðu fagnað innlimun og þjónað
„foringja sínum og landa“ af
stakri samviskusemi.
Það væri að bera í bakkafull-
ann lækinn að rekja hér mál
Kurts Waldheims, meint glæpa-
verk hans á stríðsárunum og styr-
inn sem um hann stendur í
Austurríki. Hinsvegar er ekki úr
vegi að vekja athygli á því að
fjöldi manna, jafnt innan sem
utan Austurríkis, telur forsetann
aðeins tákn þjóðar sinnar í þessu
máli. Einn þeirra er leiðtogi
„Heimssamtaka gyðinga,“ Edgar
Bronfman. Fyrir skömmu reit
hann grein um innlimunina,
Waldheim og þegna hans í New
York Times. Þar farast honum
orð á þessa leið:
„Innlimunin var ekki nauðgun
heldur ástasamband, hjónavígsla
sem fram fór í helvíti. Lygin hefur
búið með þorra Austurríkis-
manna frá lokum síðari
heimsstyrjaldar. Kurt Waldheim
er aðeins ytra tákn þeirrar lygi.“
Franz Vranitsky kanslari sagði
í sjónvarpsviðtali í gær að
Austurríkismenn hefðu bæði ver-
ið fórnalömb og sökunautar
þýsku nasistanna á stríðsárunum.
Hann sagðist ekki telja að til væri
fyrirbæri sem nefna mætti „þjóð-
arsekt“ en öðru máli gegndi vita-
skuld um sakir einstaklinga.
„Viss hluti þjóðarinnar fagnaði
valdatöku þýsku nasistanna,
studdi þá heilshugar og tók fullan
þátt í ýmsu er sigldi í kjölfar
innlimunarinnar." Fréttaritari
Reuters telur kanslarann eiga við
helförina og aðra glæpi nasista
gegn mannkyninu með hinum
hófsömu lokaorðum sínum.
Kanslarinn var ekki sá eini af
leiðtogum Austurríkis er kom
fram í sjónvarpi í gær. Waldheim
forseti sá ástæðu til þess að
ávarpa þjóð „sína“ á sögulegum
tímamótum.
Hann baðst velvirðingar á
glæpum landa sinna á valdatíma
Hitlers og kvað aldna Austurrík-
ismenn verða að segja allt af létta
um fortíðina því annars væri
hætta á að „trúnaðarkreppa"
skylli á í landinu.
Á hjartnæman hátt skýrði
Waldheim frá því sem hann sá og
heyrði þann lOnda mars árið
1938: „Ég var nítján ára gamall.
Ég sat með foreldrum mínum
inní stofu og hlýddi á mál kanslar-
ans í útvarpinu. „Við erum beittir
valdi- Guð varðveiti Austurriki."
Ættjörðin var sigruð. Andlit
móður minnar var baðað í tár-
um.“
Reuter/-ks