Þjóðviljinn - 17.03.1988, Page 4

Þjóðviljinn - 17.03.1988, Page 4
LEIÐARI KLIPPT OG SKORIÐ Mannsæmandi laun Á síöasta hálfa áratug hafa valdahlutföll höfuöstétta í ís- lensku samfélagi raskast mjög. Ýmsar efnalegar og hug- .myndalegar ástæöur hafa skapað atvinnurekendum og borg- arastétt færi á að hrifsa til sín enn meiri áhrif og völd en áöur höfðu safnast í þær hendur, og jafnframt hafa minnkaö mögu- leikar launamanna til að móta samfélagsþróun í sinn farveg. Ein af birtingarmyndum þessara breytinga er aö í núverandi ríkisstjórn og þeirri síðustu hafa setiö Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur og í félagi ráöiö því sem þeir vildu. í kjaramálum hefur þessi þróun haft alvarlegar afleiöingar. Þær koma fram í því að lægstu laun samkvæmt taxta duga ekki fyrir framfærslu. Þær koma fram í því aö launamunur í landinu hefur stóraukist, og er jafnvel orðinn fimmtán- eða sextánfaldur. Og þær koma fram í því aö mjög hefur hægt á þeirri jafnréttisþróun sem hafði byr undir vængjum á síöasta áratug, - láglaunahóparnir eru aö yfirgnæfandi meirihluta skip- aðir konum. Atburöir síðustu vikna og mánaöa hafa opnað augu margra fyrir því aö staða hinnar faglegu hreyfingar launamanna er of veik til þess aö henni sé einni ætlandi aö knýja fram úrbætur í kjarasamningum þarsem sameinaðiratvinnurekendurog óvin- veitt ríkisvald standa hlið við hlið. Þessvegna hafa menn í vaxandi mæli beint athygli aö þeim úrbótum sem hægt væri aö koma viö á pólitískum vettvangi. Rætt hefur veriö um aö lögbinda sérstaklega lægstu laun, - þá kröfu setti Kvennalistinn til dæmis fram í stjórnarmyndunarvið- ræöum síðasta sumar- aörir hafa viljað beita tryggingakerfinu í þessa veru, til dæmis Borgaraflokkurinn. Þótt Alþýðuflokkurinn eigi nú þrjá menn í ríkisstjórn hefur þess ekki orðið vart aö hann hafi uppi neinar tillögur í þessum efnum. Undir stjórn eins ráðherra flokksins hefur skattakerfinu meira að segja verið hnikaö þannig til aö hátekjumenn sleppa betur en áöur meðan nauðsynjar eru sérstaklega skattlagðar. Og heföi einhvern tíma þótt saga til næsta bæjar aö Alþýðu- flokkurinn beitti sér fyrir hvorutveggja í senn, að leggja skatt á mat og útrýma tekjuþrepum í skattstiganum. Þingmenn Alþýöubandalagsins hafa nú lagt fram á þingi tillögu um launastefnu sem bæði tekur til lögbundinna sæmi- legra lágmarkslauna, launajöfnunar í landinu og jafnréttis kynja í kjaramálum. í tillögunni er einnig gert ráð fyrir að menn taki saman á um að stytta vinnutíma, bæta dagvistar- og húsnæðismál, auka öryggi á vinnustað og efla starfsmenntun, sem allt eru mikilvæg kjaramál í hinum víðari skilningi. Alþýðubandalagið hefur með þessu mótað skýr svör við helstu vandamálum dagsins, og verður fróðlegt að fylgjast með viðbrögðum. Nú, þegar verkföll virðast á næsta leiti, er ástæða til að taka undir þau orð flutningsmanna að forsenda friðar á vinnumark- aði er ekki að launamenn láti af kröfum sínum um mannsæmandi laun, einsog nú er reynt að tyggja ofaní menn, heldur þvert á móti gerbreytt stefna í launamálum. „Sú launa- stefna sem gerir fáeina íhaldssama stjórnmálamenn, efna- hagsráðunauta þeirra og verslunar- og stóratvinnurekenda- auðvald ánægða, en allan þorra vinnandi fólks óánægðan, fær ekki staðist í lýðræðisþjóðfélagi nema tímabundið, og þá með sífelldum ófriði." Þjóðviljinn í nýjum ham Þjóðviljinn kemur í dag út í nýjum ham, þótt sem fyrr séu undnir saman þeir þræðir sem gert hafa Þjóðviljann að Þjóðvilj- anum í rúma hálfa öld. Breyttar áherslur í efnistökum og útliti næstu daga og vikur hafa auðvitað þann tilgang að gera gott betra. Þjóðviljinn ætlar sér að sækja fram, auka útbreiðslu sína og áhrif, meðal annars með markvissum fréttaflutningi á nýjum fjölmiðlunartímum, með bættum og hentugri búningi, og ekki síður með aukinni áherslu á sérstöðu blaðsins í hérlendri fjöl- miðlaflóru, annarsvegar sem sjónauka að einstökum tíðindum og ákveðnum samfélagssviðum, hinsvegar sem umfjöllunar- og umræðuvettvangi fyrir hina fjölmennu hreyfingu íslenskra vinstrimanna sem í senn er orsök Þjóðviljans og afleiðing. Þjóðviljinn treystir lesendum sínum til að segja einsog áður gerstan kost og löst en vonar að nýsköpun blaðsins verði vel tekið. -m Hve margir hlusta? Félagsvísindastofnun hef- ur gert nýja könnun um hylli útvarpsstöðva og sjónvarps- rása hjá landsmönnum. Niðurstöðurnar eru frétta- efni eins og vonlegt er: Stjarnan hefur meiri hlustun en Bylgjan, meira en helm- ingur þjóðarinnar horfir á Hemma Gunn og þætti Óm- ars Ragnarssonar. Og þegar spurt er, þá eru oddvitar allra stöðva annaðhvort ánægðir eða tiltölulega ánægðir eða bjartsýnir, þó nú væri. Klippari veit náttúrlega ekki hvernig spurningar og svör í slíkri könnun líta út í smáatriðum, en okkur er sagt að hún hafi verið mjög ítarleg og að hægt sé að ganga að niðurstöðum eftir aldurshópum, kynjum og starfsstéttum. En hitt er svo lakara, að hvort sem við sjáum fréttir af könnun þessari í sjónvarpi, eða les- umumhanat.d. íMorgun- blaðinu, þá eru allar áhersl- ur sem síast til okkar á magninusjálfu. Ogþað er dálítið varhugavert. Hvað þýða tölurnar? f fyrsta lagi þá veit maður fjandakornið ekki hvað maður hefur í höndunum þegar prósenturnar eru að okkur réttar. Til dæmis var í Morgunblaðinu í gær birt yfirlit úr könnuninni sem sýnir „hlutfall þeirra sem stilla einhverntíma á hverja stöð“ á tilteknum degi. Prósenturnar eru talsvert háar: 43% hjá Rás eitt, 28 % hjáRástvö,20% hjáBylgj- unni, 24% hjá Stjörnunni. En hugsa þeir sem slíkt sjá nokkru sinni um það, hvað er á bak við þetta? Næst svo hátt hlutfall með því einu að menn heyra hádegisfréttir meðan þeir eru að gleypa í sig matinn - og svo með því að yngri kynslóðin kveikir á popprás eftir að hún kemur heim úr vinnu eða skóia? Afsakiðað ég ertil Hlustendakannanir áttu sér stað áður en útvarps- stöðvum fjölgaði. Og okkur rekur minni til þess, að þá þegar hafi prósentuleikur- inn með vinsælustu þætti skapað heldur leiðinlegar áherslur í umræðuna. Pað var eins og þeir sem stóðu að dagskrárefni sem fór niður fyrir tíu prósenta hlustun eða svo væru sekir um eitthvað. Eins og þeir þyrftu að afsaka sína tilveru og réttlæta hana með útsmog- inni og kannski langsóttri rökvísi. f prósentuhasarnum höfðu menn þá strax gleymt því, að það hefur alltaf verið erfitt að búa til „eitthvað fyrir alla“ og að sú viðleitni verður fyrirfram vonlausari eftir því sem samfélagið ger- istflóknara. Menn gleymdu því líka, að fimm prósent þjóðarinnar - að maður tali ekki um tíu prósent-er drjúgur hópur. Ef við gisk- um á að landsmenn á aldrin- um fimmtán ára til sjötugs (en umrædd könnun nær til þessa hóps) séu ca. 180 þús- undir, þá eru það hvorki meira né minna en níu þús- undir manna sem hafa hlust- að á útvarpsefni sem skilar 5% hlustuníkönnun. Og mérerspurn: ernokkur ástæða til að afsaka það að búið sé til útvarpsefni fyrir slíkan hóp? Vitanlegaekki. Ekki einu sinni þótt hlustun fari í segjum tvö prósent (5400manns). Líka vegna þess að hlust- un er ekki sama og hlustun, tímamorð er ekki það sama ogástríðumorð. Paðerað segj a: eitt er að hafa létta músík í gangi á vinnustað eða sem undirspil við ein- hverj a aðra iðju - allt annað að set j ast við sitt tæki og hlusta rækilega - til dæmis á kappræðu um framfarahug- takið, leikrit eða fiðlukons- ert. Gegn ritskoðun Ekki svo að skilja: vitan- lega verða að fara fram fjöl- miðlakannanir. En sem fyrr segir: það er eins gott að menn hafi það jafnan í huga, hvaða upplýsingar þær gefa og um hvað þær þegj a. Og það er sérstök ástæða til að vara við því að fjölmiðla- kannanir verði ráðandi afl í dagskrárgerð - með því að auglýsendur fari í vaxandi mæli að elta vinsældarþætt- ina en forðast hina. Við vit- um að íBandaríkjunum (en við erum stöðugt á leiðinni þangað sem fjölmiðlanot- endur) hefurprósentureikn- ingurinn breyst í öfluga rit- skoðun sem útrýmir fyrir- fram efni af margvíslegasta tagi samkvæmt því merki- lega lögmáli, að meira fram- boð þýðir minni fjölbreytni í ljósvakaheiminum. Það er haft eftir Markúsi Erni útvarpsstjóra um marg- nefnda könnun að „vin- sældalistar af þessu tagi verða þó engan veginn alfar- ið látnir ráða ferðinni í dag- skrármálum sjónvarpsins". Þó ekki væri. Skoðum líka þetta hér: Tveir þættir, blanda Hemma Gunn og spurningakeppni Ómars Ragnarssonar, eru vinsæl- ustu þættir í sjónvarpi um þessar mundir- á þá horfir drjúgum meira en helming- ur þjóðarinnar. Við skulum hvorki lofa þá né lasta (get- um þó ekki stillt okkur um að senda hagyrðingum þakkarkveðjur fyrir þeirra hnyttna framlag til spurn- ingaþáttanna). En hitt er víst, að þótt menn létu vins- ældalistann ráða og ákvæðu til dæmis að búa til tvo skylda þætti í viðbót, og jafnvel að hinir nýju þættir ættu sér engu síður hljóm- grunn en þeir tveir sem fyrir voru, þá er það líka víst, að áhorfendatölur mundu ekki komastísömu hæðir oghjá Ómari ogHemma. Líklega mundu þær síga hjá öllum - vegna þess að hámarksvin- sældaformúlurnar eru fáar, og ef margir reyna að troða sér í þær þá tekur leiðinn og áhugaleysiðfljótlegavið. þlÓÐVILIINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar Útgefandl: Útgáfufélag Þjóðviljans. Ritstjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, Óttar Proppé. Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson. Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Ingibjörg Hinriksdóttir (íþr.), HjörleifurSveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, LiljaGunnarsdóttir, ólafurGíslason, Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson(íþr.), Sœvar G uðbjörnsson, Tómas Tómasson. Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir. Ljó8myndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson. Útlit8teiknarar: GarðarSigvaldason, Margrét Magnúsdóttir. Framkvœmdastjóri: Hallur Páll Jónsson. Skrifatofustjóri: Jóhannes Harðarson. Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir. Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir. Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, UnnurÁ- gústsdóttir. Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir. Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson. Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir. Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafurBjörnsson. Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn: Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333. Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Blaðaprent hf. Verð í lausasölu: 60 kr. Helgarblöð: 70 kr. Áskrlftarverð á mánuði: 700 kr. 4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 17. mars 1988

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.