Þjóðviljinn - 17.03.1988, Qupperneq 5

Á DAGSKRÁ
Húsnœðismálin
Uppskurður
undirbúinn
Hagfrœðinganefnd skilaraf sértillögum um upp-
skurð á húsnœðislánakerfinufyrirhelgi. Verka-
lýðshreyfingin sniðgengin við úttekt á húsnœðis-
lánakerfinu sem samtök launafólks eiga mestan
þáttí
Verður komið alveg nýtt kerfi þegar röðin kemur að mér?
Hagfræðinganefndin, undir
forystu Kjartans Jóhannssonar,
alþingismanns, mun skila af sér
skýrslu sinni um ástandið í al-
menna húsnæðisiánakerfinu til
féiagsmálaráðherra nú fyrir
helgi. í framhaldi af því mun
ráðherrann dreifa skýrslunni til
formanna allra þingflokkanna og
aðila vinnumarkaðarins.
Það var fyrir rúmum mánuði
að Jóhanna Sigurðardóttir
skipaði fimm manna nefnd undir
forystu Kjartans, til að fara yfir
almenna lánakerfið og koma með
tillögur til úrbóta. Nefndarskipan
þessi fór afar hljótt og hefur
gengið erfiðlega að fá uppgefið
hverjir skipa nefndina. Þeir sem
skipa þessa nefnd eru auk Kjart-
ans, Hallgrímur Snorrason, hag-
fræðingur og Hagstofustjóri, Ing-
vi Örn Kristinsson, hagfræðingur
Seðlabankans, Ólafur Davíðs-
son, hagfræðingur og fram-
kvæmdastjóri Félags íslenskra
iðnrekenda og Gunnlaugur Sig-
mundsson, hagfræðingur og
framkvæmdastjóri Þróunarfélags
íslands. Þeim til aðstoðar er svo
Ingi Valur Jóhannsson, starfs-
maður félagsmálaráðuneytisins.
Verkalýðs-
hreyfingin sniðgengin
Það vekur athygli þegar þetta
hagfræðingatal er skoðað að eng-
inn er kallaður til frá verkalýðs-
hreyfingunni, en einsog lesendur
vita er nýja húsnæðislánakerfið
að stærstum hluta upprunnið hjá
verkalýðshreyfingunni.
„Þessi nefndarskipan félags-
málaráðherra er afar óvenjuleg,"
sagði Grétar Þorsteinsson, full-
trúi Alþýðusambandsins í húsn-
æðismálastjórn. Hann sagði að
hingað til hefði ekki verið staðið
svona að verkum heldur hefði
verið haft samráð við alla aðila
málsins.
Grétar sagði að enn hefði ekk-
ert verið ákveðið um viðbrögð
hreyfingarinnar við þessu, enda
hefði þessi nefndarskipun farið
mjög hljótt þannig að menn
hefðu varla áttað sig á þessu enn.
• „Einhverra hluta vegna hefur
enginn vitað af þessu fyrr en þessi
mál ber á góma á Alþingi nú í
vikunni.“
Ari Skúlason, hagfræðingur
Alþýðusambandsins, var ekki
skipaður í nefndina, þó hagfræð-
ingur sé. Taldi hann mjög ein-
kennilega að þessum málum
staðið, þar sem hann hefði ekkert
heyrt um þessi mál. „Við erum
með menn sem eru sérfræðingar í
húsnæðismálum, þó þeir séu ekki
fræðingar," sagði Ari og taldi að
þó ekki væri nema prinsipsins
vegna, þá hefði verkalýðshreyf-
ingin átt rétt á að fá að fylgjast
með störfum nefndarinnar.
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans munu menn innan ASÍ
fjalla um þessi mál öðru hvoru
megin við helgina, bæði hvað
nefndarskipanina varðar og
frumdrög skýrslunnar, ef ASI
hefur fengið eintak af henni.
Húsnæðisstofnun er einnig
sniðgengin við skipan í nefndina.
„Þetta hefur ekki verið rætt í
húsnæðismálastjórn," sagði
Rannveig Guðmundsdóttir, for-
maður stjórnarinnar. Hún sagð-
ist þó treysta félagsmálaráðherra
mjög vel til þess að taka á þessum
málum og sagðist sannfærð um að
ráðherrann muni í framhaldi af
skýrslunni hafa samráð við alla
aðila málsins, meira vildi hún
ekki segja um málið.
Innri fjármögnun
aukist
Auk þess að skoða núverandi
kerfi er nefndinni ætlað að koma
með tillögur til úrbóta. Ein af til-
lögunum er að „lappa upp á“ nú-
verandi kerfi, einsog formaður
nefndarinnar sagði í Þjóðviljan-
um í gær, en auk þess mun nefnd-
in leggja fram tvær tillögur um
nýtt húsnæðiskerfi.
Önnur tillagan byggist upp á
því að auka innri fjármögnun
kerfisins og draga jafnframt úr
lánum til kaupa á gömlu húsnæði.
Hlutur G-lánanna þykir hafa
aukist óeðlilega mikið með nú-
verandi kerfi, og eru þau nú mjög
stór þáttur í húsnæðislánakerfinu
eftir kerfisbreytinguna 1986.
Hagfræðingarnir telja að eina
raunverulega þörfin fyrir nýtt
fjármagn í húsnæðiskerfinu sé til
nýbygginga og með því að draga
úr útborgunarhlutfallinu og
iengja greiðslutíma eftirstöðv-
anna á kaupum á notuðu íbúðar-
húsnæði megi auka innri fjár-
mögnun kerfisins. Ekki mun þó
hugmyndin að skylda fasteigna-
sala með lögum til þess að lækka
útborgunarhlutfallið.
Hringlandaháttur
„Það er alltof fljótt að fella
dóma um húsnæðiskerfið nú,“
sagði Grétar Þorsteinsson. Sagði
hann að með nýja kerfinu hefðu
orðið verulegar breytingar til
hins góða frá fyrra kerfi. „Kerfið
verður að fá sinn reynslutíma.
Það er fyrst eftir þrjú til fimm ár
sem hægt er að dæma um árang-
urinn.“
Samkvæmt heimildum Þjóð-
viljans hallast hagfræðingarnir
frekar að því að húsnæðiskerfið
sé skorið upp, en að smávægi-
legar breytingar verði gerðar á
núverandi kerfi. Jóhanna Sigurð-
ardóttir hélt því hinsvegar fram í
umræðum á þingi nú í vikunni að
nýtt húsnæðisfrumvarp myndi
tæpast líta dagsins ljós á þessu
vori, þar sem þetta mál væri það
viðamikið og hafa þyrfti samráð
við mjög marga aðila.
Segjum að nýtt húsnæðisfrum-
varp verði samþykkt á næsta
þingi, þá er nokkuð ljóst að þegar
verður búið að ráðstafa öllu fjár-
magni Byggingarsjóðs ríkisins
fyrir það árið og líkast til töluvert
fram á árið 1990. Nýtt húsnæðis-
lánakerfi kæmist því tæpast í
gagnið fyrr en undir lok ráðherr-
atíma Jóhönnu Sigurðardóttur,
sitji ríkisstjórnin út kjörtímabil-
ið. Nýr félagsmálaráðherra verð-
ur því að prufukeyra nýja kerfið.
„Allur þessi hringlandaháttur
með löggjöfina er mjög slæmur,"
sagði GrétarÞorsteinsson. „Þess-
ar sífelldu breytingar eru mjög
slæmar fyrir almenning og skapa
mikið óöryggi, bæði hjá einstakl-
ingnum og á húsnæðismarkaðin-
um.“ _Sáf
VIÐHORF
Þrálátar umræður hafa spunn-
ist í Þjóðviljanum síðustu vikur
varðandi Nató og svokölluð varn-
armál. Tilefnið var einna fyrst sú
spurning, hvort fulltrúar Alþýðu-
bandalagsins ættu að taka þátt í
fundum og boðsferðum á vegum
Nató ásamt misjöfnum áherslum
formanna flokks og þingflokks í
þvf efni. Síðan hafa æ fleiri lagt
orð í belg. Þörf er á að gegnum-
lýsa sum þeirra orða.
Fljótlega heyrðist það viðhorf
að Allaballar ættu ekki að vera
„hræddir" við að hitta Natómenn
og spjalla við þá. Þetta var ófróð-
lega sagt. Þá 3-4 áratugi, sem ég
þekki til, hefur enginn íslenskur
sósíalisti verið „hræddur" við að
eiga orðastað við Natógaura, ef
færi gafst. Það gafst á hinn bóginn
fremur sjaldan, enda bættur
skaðinn.
Aðalspurningin er nefnilega
sú, hvað maður hafi yfirleitt við
þetta fólk að tala fremur en t.d.
sovéska herforingja. Detti ein-
hverjum í hug, að hann geti snúið
huga þessara vélmenna með
mælsku, rökum og persónut-
öfrum, þá veit sá hinn sami ekki,
hvern hann hittir þar.
Starfsmenn Nató, hversu hátt
settir sem þeir eru, ráða nefnilega
ekki ferðum eða gerðum banda-
lagsins. Þeir eru snjallir fagmenn
hver á sínu sviði alla leið upp í
yfirhershöfðingja. Hlutverk
þeirra er einkum að útmála hern-
aðarógnina frá eftirlætisandstæð-
ingnum og réttlæta þannig aukna
og breytilega hergagnafram-
leiðslu ásamt uppsetningu þeirra
um víða veröld, þar sem því verð-
ur við komið. Sennilega trúa þeir
sjálfir rökum sínum jafneinlæg-
lega og Bjöm Bjarnason á
Mogga. Það getur svo sem verið
forvitnilegt fyrir blað eins og
Þjóðviljann að láta fréttamann
hlusta á útlistanir þeirra og varpa
fram spurningum. En jafnvel
þótt forystumanni í Alþýðu-
bandalaginu tækist að sýna ein-
hverjum af þessum peðum fram á
rökleysu í málflutningi, þá skipti
það engu máli. Þau ráða engu.
Þeir sem ráða ferðinni eru
framleiðendur og verktakar í alls
konar hervæðingu frá risaeld-
flaugum niður í smæstu tölvu-
hluta. Þeir hafa sterk tök á ríkis-
stjórnum allra Natólanda.
Heimsveltan í vígbúnaðinum er
sem kunnugt er ekki minni en
milljón dollarar á mínútu. Þar eru
því margfalt meiri hagsmunir í
húfi en í nokkurri annarri
atvinnugrein í veröldinni, og
eigendur fyrirtækjanna láta að
sjálfsögðu fátt ósparað til að
halda henni gangandi.
Ofvöxtur byrjaði fyrir alvöru
að hlaupa í hergagnaframleiðslu í
Þýskalandi á dögum nasista og
síðan einkum í Bandaríkjunum á
stríðsárunum. Skattgreiðendur
borguðu vitaskuld brúsann, því
að ríkið keypti hergögnin af
verksmiðjunum. Að stríði loknu
var í fyrstu allt útlit fyrir að þessi
risafyrirtæki yrðu verkefnalaus,
og það var auðvitað skelfileg til-
hugsun fyrir eigendur þeirra. Þá
var kalda stríðinu hleypt af stað
og sömu fyrirtæki kepptust við að
dæla peningum í kosningasjóði
og skipuleggja áróður til að búa
til ríkisstjórnir og forseta, sem
gætu prédikað nauðsyn aukinnar
hervæðingar á nógu áhrifamikinn
hátt. Hættan af Rússum var í
rauninni aldrei annað en yfirskin,
því Bandaríkin höfðu allar götur
frá stríðslokum ótvíræða hernað-
aryfirburði. Á hinn bóginn var
ýmiskonar viðurstyggilegt fram-
ferði Sovétstjórnarinnar heima
fyrir og í leppríkjunum eins og
himnasending handa kokkum
kalda stríðsins.
Hergagnaframleiðendur eru
löngu hættir að stefna að stór-
„Þeir sem ráða ferðinni eru
framleiðendur og verktakar
í alls konar hervœðingu frá
risaeldflaugum niður í
smœstu tölvuhluta. Þeir
hafa sterk tök á ríkisstjórn-
um allra Natólanda.
Heimsveltan í vígbúnaðin-
um er sem kunnugt er ekki
minni en miljón dollarar á
mínútu...“
Frakkland og Svíþjóð. Hér á ís-
landi erum það reyndar ekki við
sjálf, heldur bandarískir skatt-
greiðendur, sem tryggja gróða
Aðalverktaka og annarra smærri.
Það er meginástæða þess, að
stjórnmálaflokkar verktakanna
þurfa að hafa hér herlið og sí-
aukin umsvif með ratsjárstöðv-
um, höfnum og flugvöllum upp
um fjöll og út um nes, hverju svo
styrjöld. Hún er orðin þeim sjálf-
um ol hættuleg. Óskastaða þeirra
er að framleiða margvíslegan
herbt nað í gríð og ergi með tilvís-
un í aukinn vígbúnað Sovétríkj-
anna og láta síðan jafnt og þétt
dæma hann úreltan og ófullnægj-
andi, svo að sífelldrar endurnýj-
unar þurfi við. Öll „herfræði" nú
á dögum er lítið annað en hrika-
leg sviðsetning, sem hefur þann
tilgang að æra skattborgara
heimsins til að samþykkja auknar
fjárveitingar til vígbúnaðar.
Þótt þetta sjónarspil sé greini-
legast í Bandaríkjunum, birtist
það í ýmsum myndum í flestum
löndum heims. Nærtæk dæmi eru
sem hjartahreinir Natósinnar
kunna að trúa.
Það er löngu kominn tími til að
vinstri menn átti sig að minnsta
kosti á þessu stafrófskveri. Það er
jafnmikil nauðsyn og að gera sér
ljóst að „stjórnmál" eru í eðli sínu
ekki annað en barátta stétta og
hópa um skiptingu þjóðartekna.
Sú barátta birtist reyndar í ótal
myndum, en allir ismar og kenn-
ingar eru ekki annað en yfir-
borðsflúr á þessu grundvallaratr-
iði.
Þess vegna er hlálegt að sjá
Ólaf Gíslason og aðra vinstri
menn hafa áhyggjur af „tóma-
rúmi“ ef herinn færi. Það yrði að
vísu mikið tómarúm fyrir Aðal-
verktaka og nokkra aðra, en það
er líka allt og sumt. Vigfús Geir-
dal benti réttilega á það hér í
blaðinu 11. mars, að því færi
fjarri að ráðamenn Nató ætluðu
að draga úr kjarnorkuvígbúnaði í
heild, þótt í stöðunni hefði ekki
verið komist hjá millispili Reag-
ans og Gorba varðandi meðal-
drægu eldflaugarnar. Það væri
enda á móti lögmálum fram-
leiðslunnar. Vigfús er hinsvegar
orðinn svo flæktur í herfræðina
eins og fleiri, að hann virðist taka
jafnmikið mark á tölvuleiknum
um beitingu einstakra vopnateg-
unda og sjálfir Nató-
leikstjórarnir, sem eru allt aðrir
en þeir sem fjármagna leikinn.
Eftir þetta allt mætti spyrja: Ef
svona lítil hætta er á, að stórveld-
in stefni að stórstyrjöld, er þá
ekki óþarfi að berjast gegn her-
setu og vígbúnaði? Svarið er af-
dráttarlaust neitandi af mörgum
ástæðum en þessar skulu nefnd-
ar:
1) Tölvur og stjórnendur
þeirra geta brjálast og óvart
hleypt sjálfvirkri kjarnorkustyrj-
öld af stað.
2) Fyrir milljón dollara á mín-
útu, sem nú fara til vtgbúnaðar,
mætti á skömmum tíma gera
jörðina að sælureit fyrir
mannkynið.
3) Tilgangur fastahers er frá
alda öðli sá að tryggja óréttláta
skiptingu þjóðartekna.
4) Bandaríski herinn á íslandi
er bæði þarflaus og til óþurftar.
Árni Björnsson er fræðimaður á
Þjóðminjasafninu og hefur lengi stað-
ið framarlega í baráttu gegn her I
landi.
Flmmtudagur 17. mars 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5