Þjóðviljinn - 17.03.1988, Blaðsíða 13

Þessi tígulegi og fugl, sem nefnist
reyrþvarri, er kominn alla leið frá
Norður-Ameríku. Hann varfang-
aður í Helgafelli.
drjúgan spöl áður en hann komst
í íslandsála. Að öllu gamni
slepptu þá segir þetta okkur að í
hafdjúpunum við ísland eru óef-
að ýmsar tegundir lífvera, sem
mönnum er í dag með öllu ó-
kunnugt urn, sagði Kristján.
Uppi á vegg blasir við bústinn
og stöndugur lax. - Þetta er næst-
elsti lax sem veiðst hefur hér við
land. Hann vóg 47 pund og
veiddist í nót fyrir austan, sagði
Kristján.
Á vit undirdjúpanna
Náttúrugripasafnið hefur að
geyma fleiri gersemar úr hafdjúp-
unum. f stórum sal, sem er baka-
til í safninu, geta safngestir séð
nokkrar tegundir sjávarlífvera í
fullu fjöri. Ýmsir algengustu
nytjafiskar hér við land, auk ann-
Fyrirmyndin að vélmennum? Svo gæti yngsta kynslóðin látið
sér hvarfla i hug, þegar hún fylgist með vélrænum hreyfingum
krabbans.
arra kvikinda, eru þar til sýnis
lifandi í búrum. Eftir að Sædýra-
safnið í Hafnarfirði leið undir
lok, er Náttúrugripasafnið í
Eyjum eina safnið hér á landi sem
hefur til sýnis lifandi fiska.
Að sögn Kristjáns er sjórinn í
kerjunum 6 gráða heitur. - Við
fáum sjóinn úr borholu sem er
rétt handan við húshornið.
Fimmhundruð tonnum af sjó er
dælt á hverjum sólarhring í gegn-
um kerin, þannig að vatnið
endurnýjast stöðugt, sagði Krist-
ján.
Meðal þeirra fiska sem safnið
hefur lifandi, má nefna lax, ýsu,
ufsa, steinbít, blágómu, hlýra,
lúðu, karfa, einar tvær kolateg-
undir og steinsmugu. Að auki er
að finna í kerjunum lifandi
humra, ígulker og sæbjúgu.
Kristján sagðist halda að nátt-
úrugripasafnið væri eina safnið í
Evrópu sem væri með lifandi
karfa.
- Það er vandmeðfarið að
halda karfanaum á lífi. Þegar
karfinn kemur upp úr sjó safnar
hann í sig lofti. Ofugt við marga
fiska getur hann ekki lofttæmt sig
eftir að hann er kominn í vatn á
nýjan leik. Við fundum það út að
stinga á hann með nál og tappa
hreinlega af honum loftinu.
- Þess má geta að á hverju ári
hrygna einar átta tegundir af fisk-
um og kröbbum hjá okkur í safn-
inu. Klak hefur þó ekki tekist
nema hjá einni tegund, - hjá
hrognkelsunum.
Það var auðsætt þegar Kristján
gekk á milli kerjanna, að hann lét
sér annt um kerjabúa. Og gott ef
ekki var, virtust fiskarnir hýrgast
mjög þegar Kristján kom að sýn-
ingargluggunum á kerjunum.
Blágómurnar hresstust allar
þegar Kristján bankaði í glugg-
ann á kerinu.
- Blágóman er mjög skemmti-
legur fiskur, þó hún sé óæt grey-
ið. Hún tekur til að mynda fæði
úr hendi og það er hægt að klappa
henni, sagði Kristján og sýndi
hvernig blágóma brást við þegar
hann sletti fóðri í kerið.
- Steinbíturinn tekur reyndar
einnig fæði úr hendi. Það er þó
vissara að klappa honum ekki,
sagði Kristján.
Kristján sagði að steinbíturinn
missti tennurnar um svipað leyti
og hann hrygndi. - Hann étur
ekkert meðan hrygningin gengur
yfir, sagði Kristján - en hann
tekur nýjar tennur þegar hrygn-
ingu er lokið.
I keri við hliðina á steinbítnum
voru hlýrar. Að sögn Kristjáns er
hlýri elsti fiskur sem safnið hefur
haft. Hann var í safninu í rúm
tuttugu ár. - Það má ráðgera að
hann hafi verið orðinn fjögurra til
fimm ára þegar hann kom í vörslu
safnsins.
Eitt kerið hafði að geyma
stærsta krabba sem finnst á ís-
landsmiðum, - tröllakrabba.
- Tröllakrabbinn er ótrúlega
lífseigur. Þessir sem við erum
með eru búnir að tóra hérna í tæp
tuttugu ár.
Sjómenn í Eyjum hafa verið
safninu mjög innan handar með
að útvega því fiska og aðrar sjáv-
arlífverur. - Fiskarnir, krabbarn-
ir og sæbjúgun, allt er þetta kom-
ið frá sjómönnum, sagði Krist-
ján.
Svo er einnig um aðra safn-
gripi. Þeir eru flestir fengnir frá
velunnurum safnsins.
Af fiðurfénaði
Stolt safnsins er án efa fugla-
safnið. í safninu er að finna ara-
grúa af uppstoppuðum fuglum.
Flestir fuglanna eru algengir hér
við land, en þó eru nokkrir fuglar
sem eru sjaldséðir gestir hér á
landi og við landið.
Friðrik Jesson stoppaði flesta
fuglana upp. Nú er Kristján Eg-
ilsson tekinn við, eftir að hafa
numið listina af Friðrik.
- Flestir þessara fugla voru
handsamaðir í Eyjum, en
reyndar verpa að jafnaði ekki
nema 30 tegundir í eyjunum,
sagði Kristján.
Á meðal þeirra fugla sem hvað
lengst eru að komnir, er
reyrþvarri, en heimkynni hans
eru í Norður-Ameríku. Fuglinn
var fangaður í Helgafelli.
Kristján sagði að erfiðlega
gengi að halda fuglum á lífi sem
væru langt að komnir. - Það er
svo mikið á þá gengið. Þeir eru
búnir með fituforðann eftir flugið
og vinna illa úr þeirri fæðu sem
þeim er gefin.
Aldökk langvía er á meðal
kostagripa í fuglasafninu. Þetta
er eina aldökka eintakið sem vit-
að er um í heiminum. Kristján
sagði að það væri ekki óalgengt
að hvítingjar fyndust í langvíu-
byggðum. - Það er miklu óal-
gengara að þeir taki lit, sagði
Kristján.
Af öðrum
safndeildum
Auk fugla og fiska og annarra
sjávarlífvera, er að finna í safninu
nokkurt magn af skordýrum og
fiðrildum og steinasafn, sem er
nýlega komið í eigu þess.
- Steinasafnið er yngsta
deildin innan Náttúrugripasafns-
ins. Hjónin Sveinn Guðmunds-
son og Unnur Pálsdóttir ánöfnu-
ðu safninu steinasafni sitt, sem
þau höfðu lagt rækt við og safnað
í þrjátíu til fjörtíu ár. Sökum
þrengsla getum við ekki sýnt
nema um þriðjung þess, það er
það mikið að vöxtum, sagði
Kristján.
-rk
Fimmtudagur 17. mars 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13