Þjóðviljinn - 19.03.1988, Blaðsíða 12

Alþýðubandalagið
Lífvænleg lágmarkslaun!
Tillaga til þingsályktunar um nýja launastefnu.
Lágmarkslaunfyrir dagvinnu nœgi tilframfœrslu.
Launamunur ekki meiri enfjórfaldur. Launamunur verði í framtíðinni aldrei meiri en tvöfaldur
Eins og greint var frá í Þjóðvilj-
anum í gær hefur Alþýðubanda-
lagið lagt fram á Aiþingi tillögu til
þingsályktunar um nýja launa-
stefnu. Hin nýja launastefna skal
taka mið af því að lágmarkaslaun
nægi fyrir framfærslu og launa-
mismunur verði innan „skynsam-
legra“ marka, í stað þess að vera
15-20 faldur eins og fram hefur
komið í fjölmiðlum að undan-
förnu.
Þjóöviljinn birtir hér á eftir til-
löguna ásamt greinargerð sem
henni fylgir:
Alþingi ályktar að brýna nauð-
syn beri til að skapa víðtæka
þjóðfélagslega samstöðu um nýja
launastefnu er miði að því að
draga úr hinum óhóflega launa-
mun sem ríkir í landinu og tryggi
að lægstu laun dugi fyrir nauðsyn-
legum framfærslukostnaði.
Hin nýja launastefna feli í sér
eftirfarandi meginatriði:
1. Launamunur í landinu taki
mið af því að hæstu laun nemi á
næstu árum ekki hærri upphæð
en nemur fjórföldum lágmarks-
launum og á hverjum vinnustað
verði lægstu laun aldrei lægri en
1/3 af hæstu launum sem þar eru
greidd. Stefnt verði að enn frek-
ari launajöfnuði þannig að Iauna-
munur verði í framtíðinni aldrei
meiri en tvöfaldur.
2. Reiknuð verði út sérstök
lágmarkslaunavísitala sem miðist
við nauðsynleg útgjöld venjulegs
launafólks til heimilisreksturs.
Þessi nýja lágmarkslaunavísitala
verði reiknuð út fjórum sinnum á
ári. Takist ekki með kjarasamn-
ingum að tryggja að lægstu laun
séu í samræmi við þann fram-
færslukostnað, sem hin nýja lág-
markslaunavístala mælir, verði
sett lög um lágmarkslaun fyrir
dagvinnu sem tryggi nauðsyn-
legar framfærslutekjur. Kaup-
taxtar samkvæmt þeim launum
verði viðmiðun fyrir yfirvinnu og
annað það sem áður tók mið af
lægri töxtum, svo og fyrir elli- og
örorkulífeyri og tekjutryggingu.
Slík lög um lágmarkslaun gildi
þar til niðurstöður almennra
kjarasamninga gera þau óþörf.
Þar til útreikningur á nýrri lág-
markslaunavísitölu hefur farið
fram verði, ef til lagasetningar
kemur, tekið mið af 45.000-
55.000 kr. dagvinnutekjum á
mánuði.
3. Gerðar verði sérstakar ráð-
stafanir, lögbundnar ef með þarf,
til þess að stuðla að fullum jöfn-
uði í launum karla og kvenna.
4. Unnið verði að því að fella
yfirborganir og aðrar umfram-
greiðslur inn í Iaunataxta þannig
að umsamdir launataxtar endur-
spegli hin raunverulegu laun.
5. Jafnframt verði í tengslum
við hina nýju launastefnu eftir-
farandi atriði gerð að forgangs-
verkefnum:
a. Stytting vinnutíma.
b. Úrbætur í dagvistarmálum og
húsnæðismálum.
c. Aukið öryggi og bættur að-
búnaður á vinnustað.
d. Aðstaða til starfsmenntunar.
Alþingi samþykkir að kjósa
þingmannanefnd sem í samráði
við aðila vinnumarkaðarins hafi
forgöngu um að afla nauðsyn-
legra gagna og upplýsinga um
þessi mál. Nefndin vinni einnig
að því að sýna samstöðu um nýja
launastefnu á grundvelli ofan-
greindra stefnuatriði.
Nefndin skal skila niðurstöð-
um sínum - hvort sem þær eru í
formi tilmæla, tillagna eða frum-
varpa - til Alþingis, aðila vinnu-
markaðarins, ríkisins eða
sveitarfélaga.
Nefndin skal hraða störfum
sínum þannie að nv launastefna
geti komið til framkvæmda hið
fyrsta.
Nefndin ræður sér starfsfólk
eftir þörfum, kýs sér formann og
starfar alfarið á ábyrgð Alþingis.
Kostnaður við störf nefndarinnar
greiðist úr ríkissjóði.
Greinargerð
Tillaga þessi um mörkun nýrr-
ar launastefnu er flutt í ljósi vax-
andi misréttis, misskiptingar og
ranglætis í launamálum í landinu.
Á sama tíma og verðmætasköpun
er meiri, þjóðartekjur eru hærri
en nokkru sinni fyrr og laun
þeirra hæstlaunuðu nema 15-20
földum lágmarkslaunum, þarf
margföld dagvinnulaun verka-
manns til að framfleyta meðal-
fjölskyldu.
Ljóst er að góðæri undangeng-
inna ára hefur ekki fært þann
hluta launamanna sem lakast eru
settir nær því takmarki að geta
lifað mannsæmandi lífi af dag-
vinnulaunum. Þvert á móti eru
lægstu laun fyrir dagvinnu í al-
mennri verkamannavinnu, um 30
þús. kr., líklega fjær því nú en oft
áður að duga venjulegri fjöl-
skyldu til lífsviðurværis.
Óstjórn og úrræðaleysi tveggja
ríkisstjórna undanfarin ár hefur
leitt yfir þjóðina jafnvægisleysi
og óvissuástand í efnahagsmálum
þrátt fyrir undangengið góðæri.
Blind oftrú á lögmál markaðarins
hefur valdið ofvexti og þenslu í
ýmsum greinum meðan aðrir
berjast í bökkum. Vaxta- og pen-
ingamál eru í ólestri.
Þá hafa ýmsar aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar svo sem í skatta-
málum, einkum matarskattur-
inn, valdið því að brýnustu
nauðsynjar hverrar fjölskyldu
eru nú dýrari en áður. Húsnæð-
iskostnaður margra fjölskyldna,
sem leigja eða eru að berjast við
að eignast eigið húsnæði, er gífur-
legur. Eru þau dæmi örugglega
ófá þar sem útgjöld vegna húsn-
æðis ein sér eru hærri en lægstu
laun.
Niðurstöður kjarasamninga
undanfarið eru vonbrigði hvað
það snertir að ekki hefur tekist að
rétta hlut þeirra sem eru allra
verst settir og hafa einungis laun
fyrir dagvinnu samkvæmt lægstu
kauptöxtum sér til lífsframfæris.
Það samræmist ekki ríkidæmi og
menningarstigi þjóðarinnar að
láta slík laun viðgangast.
Ljóst er af ýmsum ummekjum
að launamunur hefur farið vax-
andi undanfarin ár og vinnutím-
inn hefur jafnframt verið að
lengjast. Verður ekki notað ann-
að orð en þrælkun um það hvern-
ig fjölmennir hópar launamanna
neyðast út í óheyrilega langan
vinnudag til að auka tekjur sínar.
Þetta tvennt, vaxandi aðstöðu-
og launamunur og óheyrilega
langur vinnudagur, hlýtur að telj-
ast höfuðmeinsemd á íslenska
vinnumarkaðinum í dag og krefst
tafarlausra aðgerða.
Eitt alvarlegasta vandamálið
er verulegur launamunur kynj-
anna. Sem dæmi um þann
launamun má nefna eftirfarandi:
- Árið 1986 voru karlar við al-
menn skrifstofustörf með um
16% hærri mánaðartekjur með
álögum en konur.
- Árið 1986 höfðu 30-39 árakarl-
ar við afgreiðslustörf rúmlega
63% hærri mánaðartekjur með
álögum en konur á sama aldri.
Á þeim aldri ná bæði kynin
hæstu tekjum afgreiðslufólks.
- Árið 1986 voru karlar í fisk-
vinnu með 15% hærri mánað-
artekjur með álögum en kon-
ur.
- Árið 1986 voru karlar við
verksmiðjuvinnu með 44%
hærri mánaðartekjur með
álögum en konur.
- Á grundvelli skattframtala
fyrir árið 1985 höfðu
karllæknar og karltannlæknar
81% hærri meðaltekjur en
konur í sömu atvinnustétt. Hér
eru framteljendur með
reiknaðar eða áætlaðar tekjur
undanskildir.
- Á grundvelli skattframtala
fyrir árið 1985 fékk um það bil
ein kona á móti hverjum fjór-
um körlum greiddan bílastyrk.
Konur fengu að meðaltali
innan við helming þeirrar upp-
hæðar sem körlum var að jafn-
aði greidd.
Sérstök ástæða er til að benda á
að lág laun kvenna hafa komið
illa við öll umönnunar- og upp-
eldisstörf sem þó hljóta að vera
undirstöðuþættir f nútímaþjóðfé-
lagi.
Engin deila er um það að æski-
legast er að aðilar vinnumarkað-
arins nái án afskipta opinberra
aðila að semja um kaup og kjör.
Sú niðurstaða, sem þar fæst,
verður þó að vera ásættanleg fyrir
þjóðfélagið og í samræmi við vel-
Bón- og þvottastöðin hf.
Sigtúni 3
AUGLYSIR: **
Bifreiðaeigendur, vitið þið að það tekur aðeins 15 mínútur að
fá bílinn þveginn og bónaðan, ótrúlegt en satt.
QP\9‘ w
a-rtAO.
Vt\.
Ath. eftirfarandi:
Móttakan er í austurenda hússins, þar er
bíllinn settur á færiband og leggur síðan af
stað í ferð sína gegnum húsið. Cigendur
fylgjast með honum.
Fyrst fer bíllinn í hinn ómissandi há-
þrýstiþvott, þar sem öll lausleg óhrein-
indi, sandur og því um líkt, eru skoluð
af honum, um leið fer hann i undir-
vagnsþvott. Viðskiptavinir eru mjög
ánægðir með þá þjónustu, því óhrein-
indi safnast mikið fyrir undir brettum
og sílsum.
Síðan er hann þveginn með mjúkum burst-
um (vélþvottur), þar á eftir kemur hand-
þvotturinn (svampar og sápa). Hægt er að
sleppa burstum og fá bílinn eingöngu
handþveginn.
Næst fer bíllinn i bónvélina og er þar
sprautað yfir hann bóni og síðan herði.
Að þessu loknu er þurrkun og snyrt-
ing.
8 bílar eða fleiri geta verið í húsinu í einu,
t.d. einn í móttöku, annar í háþrýstiþvotti,
þriðji í handþvotti o.s.frv.
Bíll, sem þveginn er oft og reglulega,
endist lengur, endursöluverð er hærra
og ökumaður ekur ánægðari og
öruggari á hreinum bíl.
Tíma þarf ekki að panta.
Þeir sem koma með bílinn sinn í fyrsta
skipti til okkar undrast hvað margt
skeður á stuttum tíma (15 mínútum).
Bón- og þvottastöðin hf.
Sigtúni 3,
Sími14820.
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 19. mars 1988