Þjóðviljinn - 22.03.1988, Qupperneq 4

LANDBUNAÐUR
Jónas Jónsson búnaðarmálastjóri í ræðustól á Búnaðarþingi.
Búnaðarþing
Þýðingarmikil stefnumörkun
Rætt við Jónas Jónsson búnaðarmálastjóra
Búnaðarþing er nú nýafstað-
ið. Það stóð að þessu sinni í
12 daga. Fyrir þingið komu 34
mál, sem öll voru rædd í
nefndum og á þingfundum.
Afgreiddar voru 29 ályktanir.
Þóttfærri mál lægju nú fyrir
þinginu en oft áður voru ýms
þeirra ákaflega þýðingarmikil
og margþætt.
Búnaðarþing er skipað 25 full-
trúum. Þeir eru kjörnir beinni
kosningu, sé þess óskað, annars
af búnaðarsambandsfundum.
Búnaðarþing fer með æðsta
vald í málefnum Búnaðarfélags
ísiands og kýs stjórn þess. í>að er
einnig ráðgefandi aðili um mál-
efni landbúnaðarins og hefur
jafnan átt mikinn þátt í að móta
stefnuna í landbúnaðarlöggjöf-
inni, enda hefur ríkið falið Bún-
aðarfélaginu framkvæmd ýmissa
mála.
Eins og að framan greinir hafði
Búnaðarþing til meðferðar mörg
þýðingarmikil mál. Skiptir af-
greiðsla þeirra miklu, ekki aðeins
fyrir bændastéttina heldur og
þjóðina alla. Jónas Jónsson bún-
aðarmálastjóri var að því spurð-
ur, hvert eitt þeirra hann kysi
helst að nefna.
Stefnumörkun
- Ég tel, sagði Jónas búnað-
armálastjóri, - að þetta þing hafi
lagt drög að mjög þýðingarmikilli
stefnumörkun. Stjórnin gerði til-
lögu um að skilja að hinn félags-
lega þátt starfseminnar og þann
faglega, en hann lýtur að fram-
kvæmd löggjafar og leiðbeininga-
þjónustunnar, sem rekin er á
grundvelli jarðræktar- og búfjár-
ræktarlaga. Félagslegi þátturinn
er hins vegar Búnaðarfélagið og
yfirstjórn þess, sem eðlilegt má
þá telja að sé kostað af öðrum en
ríkinu. En til þess þarf þá að vera
fyrir hendi ákveðinn og öruggur
tekjustofn, eins og bent er á í
sérstakri ályktun frá fjárhags-
nefnd þingsins.
Ráðherranefndin
í haust skipaði landbúnaðar-
ráðherra sérstaka nefnd til þess
að fjalla um þessi mál. í þeirri
nefnd voru Jón Hólm Stefánsson
formaður, Jón Viðar Jónmunds-
son, Magnús B. Jónsson, Magnús
Sigsteinsson og Gunnlaugur Jú-
líusson. Áfangaskýrsla frá nefnd-
inni lá fyrir þinginu og eru álykt-
anir þingsins um skipan
leiðbeiningaþjónustunnar
byggðar á henni.
I þessum efnum hefur gætt
tveggja sjónarmiða. Annars veg-
ar þess, að leiðbeiningaþjónust-
an verði áfram á vegum Búnað-
arfélags íslands og búnaðarsam-
„Nú er sunnanvindur" og miklar annir við heyskapinn.
bandanna og hins vegar eru það
hugmyndir, sem hreyft hefur ver-
ið af einu eða tveimur sérgreina-
félögum um að sá þáttur
leiðbeiningaþjónustunnar, sem
verið hefur í höndum Búnaðarfé-
lagsins, verði færður til þeirra.
Þetta er þó engan veginn sjónar-
mið allra búgreinafélaganna.
í áliti ráðherranefndarinnar
kemur það fram, að hún telur rétt
að öll leiðbeiningaþjónustan
verði áfram á vegum heiídarsam-
takanna. Rétt er að geta þess, að
aðeins hefur verið tæpt á þriðju
leiðinni, þeirri að leiðbeininga-
þjónustan verði alfarið undir
stjórn ríkisvaldsins. Um það hef-
ur þó ekki verið rætt í neinni al-
vöru.
Fagráð
Ráðherranefndin tekur hins
vegar undir þau sjónarmið að þau
sérgreinafélög, sem láta sig varða
faglega þáttinn, eigi aðild að
stefnumörkun fyrir leiðbeininga-
þjónustuna. Þessi skoðun var
raunar áður komin fram í frum-
varpi til búfjárræktarlaga frá
Búnaðarþingi 1986. Undir þetta
tekur Búnaðarþing og leggur
áherslu á að stofnuð verði fagráð,
sem yrðu ráðgefandi um
leiðbeiningaþjónustu innan
hverrar búgreinar. Þetta þýðir að
þjónustan yrði ekki klofin upp
heldur að sérgreinafélögin eigi
aðild að stefnumörkun gegnum
fagráðin, hvert á sínu sviði. En ég
vil undirstrika, að það er engan
veginn krafa allra búgreinafélag-
anna að taka leiðbeiningaþjón-
ustuna alfarið í sínar hendur.
Ráðherranefndin leggur einnig
til - og Búnaðarþing tekur undir
það - að allt félagskerfi landbún-
aðarins verði endurskoðað með
það í huga, að búgreinafélögin
geti, með einhverjum hætti, átt
aðild að búnaðarsamböndunum
og þá að Búnaðarþingi.
Leiðbeininga-
miðstöðvar
Fjórða atriði í áliti ráðherra-
nefndarinnar lýtur svo að skipan
leiðbeiningaþjónustunnar heima
í héruðum. Lagt er til að hún
verði rekin út frá leiðbeininga-
miðstöðvum, sem geti þá gripið
yfir stærra svæði en hvert búnað-
arsamband nær yfir. Þær gætu
einnig tengst rannsóknastofnun-
um og e.t.v. bændaskólunum.
Þetta þyrfti engan vegin veginn
að leiða til uppstokkunar á bún-
aðarsamböndunum en gæti hins
vegar gert það, ef mönnum sýnd-
ist það heppilegra.
Þetta er ekki ný hugmynd og
sums staðar hafa málin þróast á
þennan veg. Búnaðarsamböndin
á Vesturlandi: Borgarfjarðar-,
Snæfellsness- og Dala, hafa t.d.
stofnað með sér Búnaðarsamtök
Vesturlands í þeim tilgangi að
hafa samvinnu um vissa þætti
leiðbeiningaþjónustunnar, svo
sem loðdýraræktina, en þar er
Magnús B. Jónsson, kennari á
Hvanneyri, í hálfu starfi. Á sama
hátt hafa Búnaðarsamband
Strandamanna og Vestur-Hún-
vetninga sameiginlega ráðið
mann til að leiðbeina um hag-
fræði og bókhald. Þá hafa Búnað-
arsambönd Skagfirðinga og Hún-
vetninga sameinast um ráðunaut
í loðdýrarækt. Og loks hefur svo
Ræktunarfélag Norðurlands, nú í
tvo áratugi boðið uppá vissa þætti
leiðbeiningaþjónustu fyrir allt
Norðurland.
Að sjálfsögðu urðu miklar um-
ræður um skýrslu ráðherra-
nefndarinnar en í heild má segja
að Búnaðarþing hafi tekið henni
mjög vel og lagði til að nefndin
starfaði áfram.
Bændastéttin má með engu
móti efna til innbyrðis átaka,
hvorki út af þessum málum né
öðrum, ekkert væri henni
skaðvænlegra einmitt nú, þegar
að henni er sótt af mikilli óbil-
girni úr ýmsum áttum. En bænd-
ur eru yfirleitt reyndir og þrosk-
aðir félagsmálamenn, sem skilja
gildi samstöðunnar, og ég sé enga
ástæðu til að ætla annað en að
þessi mál leysist á þann veg sem
öllum gegnir best, sagði Jónas
Jónsson búnaðarmálastjóri að
lokum. -mhg
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 22. mars 1988