Þjóðviljinn - 27.03.1988, Blaðsíða 9

Robert Dahlman Olsen: Nýsköpun COBRA-málaranna í Danmörku var í hópnum kringum Helhesten.
Svo gerðist það að Jorn veiktist
af berklum og lagðist á heilsuhæl-
ið í Silkiborg á Jótlandi, og
skömmu síðar veiktist Dotre-
mont líka og hann lagðist þar
einnig inn. Þar á hælinu héldu
þeir áfram að þróa hugmyndir
sínar og þar varð meðal annars til
sú hugmynd Asger Jorn að láta
gera mikið og ríkulega skreytt rit-
verk um 10.000 ára sögu norr-
ænnar myndlistar. Við lögðum
mikla vinnu og fjármuni í þá hug-
mynd, en því miður komst hún
aldrei í framkvæmd.
Þáttur
Svavars
Guðnasonar
Tók Svavar GuÖnason virkan
þátt í þessu starfi einnig eftir
stríðið?
- Já, hann fór að vísu heim
eftir stríðið, en hafði þó alltaf af-
drep í Kaupmannahöfn og var í
stöðugu sambandi við okkur og
tók þátt í sýningum okkar.
Hlutur hans í þessu starfi var mik-
ill og hann var og er mikils metinn
í okkar hópi. Ég þekki fáa lista-
menn sem hafa unnið svo mar-
kvisst með lit og Svavar, og ég er
ekki viss um að hann hafi fundið
þann skilning hér á íslandi sem
hann átti skilið á þeim árum.
COBRA er
orðið vörumerki
Hvaða þýðingu hefur COBRA
hreyfingin í dag og hvernig er það
fyrir þig að horfa aftur til þessara
ára og þeirrar baráttu sem þið háð-
uð?
- Ég held að COBRA sé í dag
fyrst og fremst orðið vörumerki í
listsölubransanum, stimpill sem
tryggi góða sölu og hátt verðgildi.
Það er auðvitað ljóst að það
hefur skapast mikill og alþjóð-
legur áhugi á öllu því sem kennt
er við COBRA, og þessi barátta
okkar hefur þannig fengið vissa
alþjóðlega viðurkenningu, en um
leið hefur COBRA-stimpillinn
verið misnotaður. Menn gleyma
því meðal annars að COBRA er
aðeins þriðja stigið á þróun sem
rekja má frá Linien og í gegnum
Helhesten þar sem stærsta ný-
sköpunin átti sér í rauninni stað.
Menn hafa ekki heldur áttað
sig á því að COBRA var ekki list-
amannahópur í þeim skilningi að
það væri hægt að eiga formlega
aðild að honum. COBRA var
myndað af listamannahópum i
löndunum þrem og það var ein-
ungis hægt að eiga aðild að CO-
BRA í gegnum félagsskap þess-
ara hópa. Þess vegna myndi
Svavar Guðnason aldrei kalla sig
COBRA-listamann, frekar en
Heerup eða Bille. Þeim þætti það
ódýrt. Þeir voru hins vegar fé-
lagar í hóp sem myndaði CO-
BRA.
Nýlega var haldið uppboð á
COBRA-list í Kaupmannahöfn,
og þar voru seld verk fyrir 10
miljónir danskra króna á einni og
hálfri klukkustund. Ef einhver
hefði látið sér detta í hug þennan
möguleika árið 1950 hefði hann
verið talinn galinn. Þá áttum við
ekki bót fyrir rassinn á okkur. Nú
þegar stóru nöfnin í COBRA-
hreyfingunni eru orðin svo dýr að
fáir geta keypt þá hafa listaverk-
asalarnir tekið þau ráð að draga
upp ýmsa hluti með takmarkað
gildi og gefa þeim COBRA-
stimpil til þess að gera þá að góðri
söluvöru. Þetta er lögmál mark-
aðarins.
Sparsemin
í velgengninni
Hvernig hefur Henry Heerup
brugðist við þessari þróun?
Dúkrista eftir Henry Heerup.
- Hann er auðvitað orðinn
sæmilega efnaður maður, en það
hefur ekki breytt lifnaðarháttum
hans á nokkurn hátt. Hann ferð-
ast enn um á reiðhjólinu sínu og
það hvarflar aldrei að honum að
taka svo mikið sem leigubíl, því í
hans augum er það óþarfi sem
kostar peninga. Hann lifir jafn
sparsamt í dag og hann hefur
alltaf gert og heldur áfram að
sanka að sér hvers konar úrgangi
til þess að skapa úr honum lista-
verk. Og hann hjólar daglega út í
garðinn sinn í Rödovre til þess að
gefa köttunum á veturna og vinna
að list sinni á sumrin. Því hann
vinnur helst utan dyra. Hann not-
ar ekki nærri alla þá peninga sem
hann fær fyrir verk sín nú orðið.
En þegar einhver ungur og efna-
lítill listamaður fær nafnlausa
ávísun inn um bréflúguna án
frekari skýringa þá getur hann
verið nokkuð viss um að ávísunin
komi frá Heerup. Því hann notar
alla þá peninga sem hann telur sig
ekki hafa þörf fyrir til þess að
styrkja unga listamenn með þess-
um hætti. Og hér er um stórar
upphæðir að ræða. Gamla húsið
sem ég teiknaði fyrir hann og var
byggt 1945 er löngu orðið fullt af
drasli. Viðbyggingarnar og skúr-
arnir í garðinum hans, sem allar
eru úr borðviði og kassafjölum,
verða vart fleiri úr þessu. En þar
búa kettirnir sem skipta stundum
tugum, og þar vinnur hann á
sumrin og eftir því sem veðrátta
og heilsa leyfir á veturna. Og
garðurinn sem eitt sinn var yfir-
fullur af listaverkum hefur nú
verið ryksugaður af listaverka-
sölunum, þótt alltaf bætist
eitthvað við.
Já, þannig er Henry Heerup,
en hvernig væri nú að bregða sér í
Norræna húsið og sjá með eigin
augum? ólg.
Forsíðumyndin er af
málverkinu „Heste-
skoen“ eftir Henry
Heerup og er frá árinu
1977.
Sunnudagur 27. mars 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9