Þjóðviljinn - 07.04.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
KLIPPT OG SKORIÐ
Hallgríms-
kirkja í
Tjöminni
Ráðhússmálið í Reykjavík tekur á sig sífellt furðulegri myndir
og er að verða einstætt fyrir margra hluta sakir.
Síðustu tíðindi af ráðhúsinu eru þau að meirihluti borgar-
stjórnar virðist ætla sér að byrja að byggja hús sem er allt
öðruvísi en leyfi hefur fengist fyrir í deiliskipulagi afgreiddu af
skipulagsstjórn og ráðherra.
Þærteikningar sem nú erunnið eftir gera ráð fyrir byggingu
sem að meðaltali er 14,5 metrar á hæð og hæst tæpir sextán,
sumsé á við 5-6 hæða blokk. Upphaflega var talað um 2-3
hæða hús, og í allra fyrstu kynningu borgarstjóra var ráðhúsið
reyndar svo lítið og pent að menn höfðu varla brjóst í sér til að
andæfa þessu gæluverkefni borgarstjórans.
Ráðhúsið hefur frá því í staðfestu deiliskipulagi vaxið úr 19
þúsund rúmmetrum í 24.336. Fermetrarnir eru orðnir 5.297 í
stað 4.600. Flatarmálsaukningin er 15 prósent, og rúmmáls-
aukning tæp 30 prósent. í bókun sem meirihluti skipulags-
nefndar Reykjavíkur hefur lagt fram er þessi aukning talin
„innan eðlilegra rnarka" og því eðlilegt að samþykkjateikning-
arnar án þess að málið þurfi aðra endurskoðun.
Guðrún Pétursdóttir, einn af talsmönnum samtakanna
Tjörnin lifi, hefur í blaðagrein bent á að þessi aukning nemi um
það bil tíu einbýlishúsum. Ráðhúsið sé að rúmtaki orðið stærra
en sjálf Hallgrímskirkja á Skólavörðuholti.
í kvöld er svo fundur í borgarstjórn Reykjavíkur, og þar á
meðal annars að taka fyrir leyfi sem bygginganefnd borgarinn-
ar hefur gefið til að hefja framkvæmdir við Tjörnina. Andstæð-
ingar ráðhússins hafa gefið til kynna að verði leyfið samþykkt
verði borgaryfirvöld kærð til félagsmálaráðherra, meðal ann-
ars fyrir að reyna að blekkja borgarbúa og skipulagsyfirvöld,
þarmeð ráðherrann, með röngum lýsingum um stærð hússins.
En af hverju leggja sjálfstæðismennirnir í borgarstjórn
Reykjavíkur slíkt ofurkapp á hina óvinsælu ráðhússbyggingu?
Af hverju reynir borgarstjórinn og hans fólk ekki að ná fram
málamiðlun, finna niðurstöðu sem borgarbúargætu sem flestir
fellt sig við?
Það að byggja Hallgrímskirkjuráðhús í Tjörninni sprettur
enganveginn úr neinum sérstökum málefnajarðvegi Sjálf-
stæðisflokksins, og ennþá sjást ekki tengingar við fjáraflamál
af því tæi sem oft hafa verið forsendur fyrir gerðum sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn Reykjavíkur.
Margir hafa bent á að skýringin felist fyrst og fremst í skap-
gerð borgarstjóra, sem ekki þoli annað en að ráða einn öllu
sem ráðið skal, enda séu hans ákvarðanir réttari og sannari en
annarra. Málið standi því með nokkrum hætti um persónu
Davíðs Oddssonar sem þannig hafi komið sjálfum sér í svip-
aða stöðu og páfinn í Róm.
Páfinn er sem kunnugt er óskeikull, og álit hans á mönnum
og málefnum er fyrirfram hið eina rétta. Geti einhver hankað
páfa einusinni jafngildir það því að hafa steypt undan veldi
hans öllu.
Davíð hefur byggt stjórnarstefnu sína í Reykjavík á ein-
ræðinu, alræði hins sterka manns, og hingaðtil komist upp með
allt sem hann hefur viljað. Verði hann að bakka, taka beygjur,
gera samkomulag einsog dauðlegir menn, þá jafngildir það því
að veldi hansséallt hrunið, Ijóminn horfinn, keisarinn klæðlaus.
Jafnvel þótt slíkt gerist bara einu sinni er það í slíkri andstöðu
við ímynd hins sterka að Davíð telur útilokað fyrir pólitíska
framtíð sína að gefa eftir um hársbreidd.
Stjórnarhættir borgarstjórans gera ekki ráð fyrir samkomu-
lagi eða sáttum, og ráðhússmálið sýnir ágætlega að vinnu-
brögð borgarstjóra gera ekki ráð fyrir lýðræði nema í hæsta lagi
einu sinni á fjögurra ára fresti. En jafnvel það takmarkaða
lýðræði gæti reynst honum dýrkeypt. -m
Þróun verðlags 1985-1988
Breyting framfærsluvísitölu síöustu 3
og 12 mánuði umreiknað til
“ árshækkunar
---- 3ja mánaða breyting
- 12 mánaða breyting %
Úr Ágripi úr þjóðarbúskapnum nr. 1, mars 1988
Bjartsýnir menn
Alveg er það makalaust
hvað menn geta verið bjart-
sýnir þegar þeir eru að spá
um verðlagsþróun, einkum
ef það hentar við boðun þess
fagnaðarerindis sem hverj-
um sönnum spámanni er í
brjóst lagið. Lítum rétt að-
eins á spá fjármálaráðherra
síðasta haust þegar hann
lagði fram frumvarp að fjár-
lögum fyrir árið 1988:
„Á þessum forsendum er
áætlað að verðlag - á mæli-
kvarða framfærsluvísitölu -
verði 17-18% hærra að með-
altali á næsta ári (þ.e. 1988)
en spáð er fyrir þetta ár (þ.e.
1987) . Hækkunin fráupp-
hafi til loka næsta árs (þ.e.
1988) yrði þó mun minni,
eða rétt innan við 10% ... Er
í frumvarpinu miðað við
óbreytt gengi að jafnaði frá
því sem er í septemberlok
1987.“
Hér er margt að skoða.
T.d. það að rætterumverð-
bólguna út frá tveimur mis-
munandi forsendum sem út
af fyrir sig eru báðar
jafngildar en geta valdiö
miklum ruglingi sé þeim
blandað saman þótt það hafi
ekki verið gert í greinargerð
meðfjárlagafrumvarpinu.
Annars vegar er rætt um
hækkun meðalverðs milli
tveggja afmarkaðra tíma-
bila, þ.e. meðalverð 1988
miðað við meðalverð 1987.
Hins vegar er rætt um hækk-
un verðlags frá upphafi til
loka ákveðins tímaskeiðs,
þ.e. hækkun frá upphafi til
loka ársins 1988.
Litiðtilbaka
Lítum á þrjú síðustu ár.
Ef meðaltal framfærsluvísi-
tölu hvers árs er miðað við
meðaltal næstliðins árs, hef-
ur hækkunin verið þannig:
1985: 32,4%
1986: 21,3%
1987: 18,8%
Ljóst er að það var tölu-
verð bjartsýni af ráðherrun-
um að reikna ekki með
nema 17-18% hækkun milli
1988 og 1987. Meðaltal
framfærsluvísitölunnar árið
1987 var 204,5 stig. Ísíð-
astliðnum mánuði var fram-
færsluvísitalan komin í 237,5
stig og hafði þá hækkað um
16,2% frá meðaltali síðasta
árs. Samkvæmt spá ráðherr-
anna á meðaltal framfærslu-
vísitölunnar 1988 ekki að
verða nema um 240,3 stig.
Það er með ólíkindum að
hækkun á framfærslukostn-
aði það sem eftir lifir ársins
verði ekki meiri en svo að
þetta markmið náist.
Engirúrtölumenn
Ef litið er á verðbólgu-
hraðann á hverju ári, koma
fram nokkuð aðrar tölur. Þá
er miðað við hækkun fram-
færsluvísitölunnar frá upp-
hafi til loka hvers árs.
1985: 34,4%
1986: 12,8%
1987: 26,1%
Hvað í ósköpunum fékk
ráðherra til að miða fjárlög
ríkisins við þá bj artsýnu spá
að hækkun verðlags frá upp-
hafi til loka núlíðandi árs
yrði „rétt innan við 10%“?
Petta þætti ekki gæfulegt hjá
venjulegum íbúðarkaup-
anda. En þaðvar ekkifjár-
málaráðherrann einn sem
var svona undarlega bjart-
sýnn. Hinn 13. októbers.l.
lagði forsætisráðherra fram
þjóðhagsáætlun fyrir árið
1988. Þarsegir:
Óvissa um
framtíðina
„Veruleg óvissa er um
þróun verðlags á næsta ári
(1988) en taisverð hækkun á
verðlagi milli ársmeðaltala
1987 og 1988 er fyrirsjáanleg
vegna örra verðhækkana
síðustu mánuði ársins (1987)
og í upphafi næsta árs
(1988). Hér er þó reiknað
með að hækkun verðlags frá
upphafi til loka næsta árs
verði innan við 10% ... í
forsendunni um áframhald-
andi fast gengi krónunnar
felst því að hratt dragi úr
verðbólgu er líða tekur á
árið 1988. Forsenda þess að
slíkur árangur náist í barátt-
unni gegn verðbólgu er
hvort tveggja í senn: Að-
haldssemi í stjórn ríkisfjár-
mála og peningamála á
næsta ári og hófsamir kjara-
samningar í vetur. “
Hvað er eiginlega um að
vera? Ereinhverglýjaí
augum bústjóranna á ríkis-
búinu? Eða er vísvitandi
verið að reyna að blekkja
einhvern?
í janúars.l. sendiÞjóð-
hagsstofnun frá sér frétta-
bréf en eins og segir í nýlegu
riti frá stofnuninni „þá þótti
ekki tilefni til að birta nýja
spá um heildarstærðir þjóð-
arbúsins á þessu ári meðal
annars vegna mikillar óvissu
íkjaramálum". Mennvissu
sem sagt ekki hvort nýir
kjarasamningaryrðu „hóf-
samir“. En svo brast á með
samningum Verkamanna-
sambandsins í endaðan fe-
brúar og þá fengu spámenn-
irnir spádómsandann í sig að
nýj u. I lj ósi þess að hér var
um „hófsama" samninga að
ræða hefði mátt ætla að enn
og aftur hefði verið spáð að
framfærsluvísitalan hækkaði
frá upphafi til loka ársins um
„innan við 10%“. En íÁ-
gripi af þjóðarbúskapnum,
riti Þjóðhagsstofnunar, sem
út kom í síðasta mánuði,
segir:
Býður nokkurbetur?
„Verðbólga á mælikvarða
vísitölu framfærslukostnað-
ar er talin munu verða 16%
frá upphafi til loka þessa árs.
Þessi verðlagsspá byggist á
þeirri forsendu að kjaras-
amningur Verkamannasam-
bandsins og vinnuveitenda
verði fordæmi annarra
kjarasamninga á næstunni
Eitthvað hefur bjartsýnin
minnkað en samt er hún enn
geysimikil ef miðað er við
sambærilega tölu á síðasta
ári, rúm 26%.
Og nú berast fréttir af enn
nýrri spá frá Þjóðhagsstofn-
un. Og er heldur betur búið
aðendurskoðamálin. Nú er
verið að tala um að verðlag
hækki á þessu ári um 25%.
Hver er tilgangurinn með
spám Þjóðhagsstofnunar?
Er meiningin að nota þær
sem einhvers konar beitu
fyrir verkalýðshreyfinguna?
Engu er líkara en landsfeð-
umir telji sjálfsagt að lofa
gulii og grænum skógum
hafi þeir einhvern grun um
að með því sé unnt að ná
„hófsömum“ kjarasamning-
um. Þegar því marki er náð,
er engin þörf á að vera með
einhverlátalæti lengur.
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, MagnfríðurJúlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, Siguröur Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur ómarsson (íþr.).
Handrita- og próf arkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljóamyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltatelknarar: GarðarSigvaldason, Margrét Magnúsdóttir.
FramkvaemdastjórhHallurPállJónsson.
Skrifstofustjóri: JóhannesHarðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýslngastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla:Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: Björn IngiRafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð:70kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 7. apríl 1988