Þjóðviljinn - 07.04.1988, Blaðsíða 5
in greiði sekt að upphæð 50.000
krónur en meðeigandinn 10.000
króna sekt og báðum gert gert
skylt að greiða allan sakarkostn-
að þar með talin saksóknaralaun í
ríkissjóð.
Samnigaviðrœður
ígangi
Sem fyrr segir er stóra mynd-
bandamálið nú í höndum RLR en
hinsvegar hafa verið í gangi
samningar milli Samtaka rétthafa
og samtaka myndbandaleigu-
eigenda um að hinir fyrrnefndu
sleppi hinum síðarnefndu við
skaðabóta- og refsikröfur gegn
því að allt ólöglegt myndbanda-
efni hverfi af leigum þeirra.
Samningur þess eðlis hefur þegar
verið undirritaður en þess ber að
gæta að aðeins um helmingur
þeirra sem kærðir voru í stóra
málinu eru innan vébanda sam-
taka myndbandaleigueigenda.
Knútur Bruun segir að þeir
hafi alltaf viljað fara samninga-
leiðina í þessum málum en hvort
þetta þýðir að hætt verði við að
lögsækja þá sem kærðir voru í
stóra málinu þá, segir Knútur að
um opinbert mál sé að ræða og
það sé í höndum saksóknara að
ákveða meðferð þeirra. Hvað
framan greindan dóm varðar
segir Knútur að með honum séu
staðfest öll þau grundvallaratriði
sem Samtök rétthafa hafa haldið
fram til þessa í málum af þessu
tagi. -FRI
Á DAGSKRA
Fridrik Indriðason skrifar:
Hœstiréttur
Höfundar-
réttarbrot
staðfest
Úrskurður Hœstaréttar hefur fordæmis-
gildi hvað varðar stóra myndbandamál-
ið sem RLR hefur til meðferðar
Hæstiréttur hefur nú kveðið
upp fyrsta dóminn um höfundar-
réttarbrot á myndbandamarkað-
inum og voru tveir eigendur
myndbandaleigu dæmdir til
greiðslu sektar auk þess sem 50
myndbönd sem annar eigand-
anna flutti inn voru gerð upptæk.
Hér var ekki um að ræða
myndbönd sem smyglað var til
landsins heldur borgaði eigand-
inn toll af þeim í Keflavík er hann
flutti þau inn. Þetta mál er ekki
hluti af hinu stóra myndbanda-
máli er upp kom í desember 1986
þegar um 15.000 ólöglegar mynd-
bandaspólur voru teknar á rúm-
Iega 6Ó leigum, heldur er um
eldra mál að ræða, en Knútur
Bruun lögfræðingur Samtaka
rétthafa myndbanda segir að
þetta mál hafi fordæmisgildi hvað
varðar meðferð mála þeirra rúm-
lega 60 aðila sem kærðir voru í
framhaldi af stóra málinu.
Pessi 50 myndbönd sem hér um
ræðir voru gefin út af CIC Video
og er þau voru flutt til landsins í
byrjun febrúar 1985 voru í gildi
samningar milli CIC annarsvegar
og Háskólabíós og Laugarásbíós
hinsvegar um einkarétt á dreif-
ingu á efni CIC hérlendis.
Hœstiréttur þyngdi
dóminn
Hæstiréttur þyngdi dóm hér-
aðsdóms í málinu um helming, og
sakfelldi þar að auki annan
eigandann sem sýknaður var í
héraði, en hann vann í leigunni,
en annaðist ekki útvegun mynd-
bandanna. í dómi hæstaréttar
segir hinsvegar að honum gat
ekki dulist að hér væri um brot
gegn einkarétti að ræða og því
beri að sakfella hann.
Dómsorð Hæstaréttar eru á þá
leið að sá er útvegaði myndbönd-
VIÐHORF
Sósíalistar bandamenn kapítalismans?
Vera má að mörgum finnist
það vera að bera í bakkafullan
lækinn að skrifa um áfengan bjór,
en satt að segja hafa þær um-
ræður ekki þjakað Þjóðviljann
svo mjög fram til þessa. En margt
hefur verið um bjórinn skrifað í
blöðum og rætt í fjölmiðlum og á
þingi, og sumir bjórmenn eru
farnir að kvarta yfir því, að alltaf
sé verið að tönnlast á því sama,
þegar mælt er gegn samþykkt
bjórfrumvarpsins. Pað er eins og
þeir haldi, að forsendurnar fyrir
hættunni af frjálsri bjórsölu séu
alltaf að breytast. Sjálfir tala þeir
stöðugt um frelsi til að velja sér
drykki að geðþótta, jafnrétti
þegnanna til að útvega sér áfengt
öl, forsjárhyggju og að vera öðru-
vísi en aðrar þjóðir. Hugtök eins
og frelsi og jafnrétti eru þannig
margsvívirt, toguð og skæld
bjórsölunni til framdráttar.
Vitnisburður Hans
Olav Fekjœrs
Nýlega kom hingað til landsins
Hans Olav Fekjær, yfirlæknir við
heilbrigðisráð Oslóborgar. Hann
er geðlæknir með sérþekkingu á
áhrifum og útbreiðslu áfengis.
Það er skemmst frá að segja, að
álit hans fer mjög á sama veg og
niðurstöður bestu vísinda- og
fræðimanna okkar á þessu sviði
benda til. Hann telur tvímæla-
laust, að sérhvert nýtt form
áfengis muni auka á þá neyslu,
sem fyrir er, muni bætast við
heildarneysluna. Hann undir-
strikaði þetta í sjónvarpsviðtali
og í erindum sem hann flutti,
meðan hann dvaldist hér á landi.
Reynsla hans og þekking gæti
Guðsteinn Þengilsson skrifar
Sósíalistar efla kapítalis-
mann
vissulega komið okkur íslending-
um að miklu gagni, ef við vildum
tileinka okkur hana, og mikils-
vert er að fá þessa staðfestingu
Fekjærs á ábendingum bjórand-
stæðinga.
Oftsinnis hefur verið á það
lögmálum og hver önnur mat-
vara. Það breytti því ekki, þótt
fyrst í stað væri aðeins reynt að
selja hann í vínbúðum. Hans er
neytt við þorsta og hann er
geymdur í kæliskápum, til að
hann svali betur. Þar eiga allir
Og hvað segja menn um þetta í
sósíalísku flokkunum, hvað segja
menn í Alþýðubandalaginu?
Hvað segir Guðrún Helgadóttir?
„Þessi stuðningur er ekki sönnum sósíalistum
samboðin, slíkþjónusta við sjálfan erkióvin-
inn. Sístaföllu megum við láta stuttbuxnalýð
frjálshyggjunnar heilaþvo okkur meðfölsu-
num sínum á hugtakinufrelsi. „Frelsi“ hans
leiðirtil megnustu áþjánar fyrir meirihluta
mannkyns“.
bent, að áfengur bjór örvi neyslu
manna á sterkari vínföngum. Um
þetta geta víst flestir borið, sem
fylgst hafa með drykkjusiðum
hér á íslandi a.m.k. þar sem
sterkur bjór hefur verið hafður
um hönd. Eftir fáeinar kollur
finnst mönnum, að þeir verði að
fá sér eitthvað sterkara. Áfengið í
bjórnum verkar eins og kveikja
til að verða sér úti um vodka, gin
eða annað álíka sterkt. Þetta er
svo almenn reynsla og svo erfitt
að láta sér sjást yfir hana, að ó-
skiljanlegur er sá barnaskapur að
tala um sterka bjórinn sem stað-
gengil annars áfengis.
Bjórinn fœðutegund
Gagnstætt því, sem gerist með
annað áfengi, lýtur bjórinn sömu
aðgang að á heimilinu, bæði börn
og unglingar. Hvað segir
heilbrigðiseftirlitið um þetta? Er
ekki skylda þess að koma í veg
fyrir að skaðlegar fæðutegundir
séu á markaðnum? Er ekki verið
að berjast gegn alls konar skað-
legum aukaefnum í fæðunni, og
sumar tegundir verið bannaðar
vegna óhollustu? Hvað þá um
áfengan bjór? Hefur ekki skað-
semi hans nægilega komið í ljós í
bjórlöndunum til að ástæða sé til
að varast hann? Er ástæða til að
taka þessa áhættu fremur en gert
er með skaðleg efni, sem
heilbrigðiseftirlitið bannar? Það
er ótrúlegt að það verndi okkur
ekki gegn fæðutegundinni áfeng-
ur bjór eins og það gerir gegn
minna skaðlegum efnum.
Vill hún setja líf, heilsu og ham-
ingju ótalinna íslendinga í hættu
aðeins til að tryggja það sem hún
heldur að sé frelsi og til þess að
ekki sé verið að hafa vit fyrir
neinum? Það er meiri frjáls-
hyggja en ég hélt að fyrirfyndist í
sósíalískumflokki. Oghvað segja
þeir Hjörleifur og Ragnar? Telj-
um við ekki öll, að við séum að
berjast gegn auðvaldinu, hinum
alþjóðlega kapítalisma? Hvers
vegna þá að taka í höndina á
'svartasta auðvaldinu sem til er í
heiminum og bjóða því aðstoð?
Áfengisauðvaldið er sambærilegt
við hergagnaauðvaldið í fyrirlitn-
ingu sinni á mannslífum og mann-
legu hlutskipti. Þessi stuðningur
er ekki sönnum sósíalistum sam-
boðin, slík þjónusta við sjálfan
erkióvininn. Síst af öllu megum
við láta stuttbuxnalýð frjáls-
hyggjunnar heilaþvo okkur með
fölsunum sínum á hugtakinu
frelsi. „Frelsi“ hans leiðir til
megnustu áþjánar yfir meiri hluta
mannkynsins. Og „frelsi“ bjór-
vímufólksins, hvar endar það?
Frelsi til að drekka sterkan bjór?
Og hvað svo? Hversvegna aðeins
frelsi til að drekka bjórinn? Er
það lokatakmark frelsisins? Ég
vil líka hass og ég vil sniff, og ég
vil dísur og englaryk. Ég vil ekki
láta hafa vit fyrir mér, þegar mig
langar í kókaín og heróín.
Gróðahyggja, frelsi
og víma
Ég tel því að „frelsi“ sé afar
óheppilegt hugtak til notkunar í
sambandi við vímuefni, þar á
meðal áfengan bjór. Og köllum
við það forsjárhyggju, þegar t.d.
vissum litarefnum er útrýmt úr
matvælaiðnaði, af því að vissar
líkur benda til, að þau geti valdið
krabbameini? Engin leið virðist
fær út úr ósamkvæmni bjórvím-
usinna, sem flestir viðurkenna til-
vist ólöglegra vímuefna, af því að
vaninn er ekki enn búinn að sætta
almenning við þau. Aflið sem nú
knýr á að koma á sölu áfengs öls
hér á landi er gróðahyggjan. Það
er hún sem rassskellir allt heila
klabbið áfram. Hún hefur aldrei
haft nein mennsk viðhorf nema
peningafíknina, og lætur sig
aldrei neinu varða mannslíf og
hamingju fremur en menningar-
verðmæti af nokkru tagi.
Guðstelnn Þengilsson er læknir í
Reykjavík.
Flmmtudagur 7. apríl 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5