Þjóðviljinn - 08.04.1988, Blaðsíða 8

E.M.J. skrifar frá París
Mitterrrand og Chirac: Vinstrimaður á forsetastoli lokar hægri frambjóðendur inni í lævíslegri gildru.
Forsetakosningarnar í Frakklandi
QTflnfl
MfTTERRAfDS
STERK
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 8. apríl 1988
Þegar þessar línur eru skrif-
aðar, eiga Frakkar von á því á
hverri stundu, að Francois
Mitterrand tilkynni að hann
ætli að bjóða sig fram í næstu
forsetakosningum, sem
verða 24. apríl og 8. maí. Er
a.m.k. talið fullvíst að hann
geri það fyrir föstudaginn 25.
mars, þvíhætterviðaðþað
þætti dulítið hjákátlegt í ka-
þólsku landi, aðforsetinn birti
slíkan boðskap á boðunar-
degi hinnarheilögumeyjar...
Ailir aðrir frambjóðendur eru
fyrir löngu komnir fram á sjónar-
sviðið og teknir til óspilltra mál-
anna við kosningábaráttuna, og
hefur gætt nokkurrar óþolinmæði
hjá Frökkum yfir því að forsetinn
skuli hafa dregið svo lengi að
skýra frá ákvörðun sinni um
framboð. Mitterrand gaf það
reyndar skýrt til kynna strax í
upphafi, þegar kosningaslagur-
inn var í aðsigi, að hann ætlaði
ekki að láta neitt uppi um áætlan-
ir sínar fyrr en „tíminn væri kom-
inn“, því að hann ætlaði að sinna
embættisskyldum sínum til
fullnustu fram á síðustu stund, án
þess að kosningaundirbúningur
væri að flækjast fyrir því, og gátu
menn fallist á slíkar röksemdir.
En fleira bjó undir: með því að
draga svo lengi að tilkynna hvort
hann ætlaði að gefa kost á sér eða
ekki, hefur hann slegið margar
flugur í einu höggi og búið svo vel
í haginn fyrir sig í kosningabarátt-
unni, að flestir gera nú ráð fyrir
að hann verði endurkjörinn.
Barre á atkvæðaveiðum: Kannski eiga keppinautar Mitterrands ekki annao erinai en ao bltast um pað, hvor
verður leiðtogi hægri manna í framtíðinni.
Er það fyrst að telja, að á þenn-
an hátt hefur Mitterrand vanið
Frakka hægt og hægt við þá hug-
mynd að hann ætli að bjóða sig
fram fyrir annað kjörtímabil, en
sú hugmynd var síður en svo sjálf-
sögð í byrjun og reyndar mjög
óvinsæl, jafnvel meðal sumra
stuðningsmanna hans sjálfs.
Að vera eða ekki
Mörgum þótti fjórtán ára vald-
atími allt of langur (og þykir
jafnvel enn), og virtist Mitter-
rand sjálfur lengi vel þeirrar
skoðunar. Sagði hann t.d. aðeina
skyssa Giscards forseta hefði ver-
ið sú að fara fram í annað sinn (en
þá féll hann), og hafði jafnvel
uppi ýmsar ráðagerðir, sem ekk-
ert varð þó úr, um að stytta kjör-
tímabil forseta niður í fimm ár
eða setja þá reglu að enginn gæti
verið forseti meira en í eitt sjö ára
kjörtímabil. Síðast en ekki síst
lýsti hann því yfir, að einungis
eitthvert „alveg sérstakt undan-
tekningarástand“ - „jarðskjálfti
eða heimsstyrjöld" sagði Michel
Rocard í háði - myndi koma hon-
um til að bjóða sig fram á ný.
Þegar óvinsældir Mitterrands
voru sem mestar 1985-1986,
bjuggust flestir við því að ferill
hans væri brátt á enda, og eftir að
honum tókst í fyrra að snúa á-
standinu lipurlega við sér í hag og
öðlast aftur dæmafáar vinsældir,
töldu margir, ekki síst stuðnings-
menn hans sjálfs, að skynsam-
legast myndi vera fyrir hann að
hætta þegar hann væri þannig
kominn á hátind valdaferils síns.
Gátu menn bent á ýmis rök fyrir
þessu, ekki síst aldur forsetans,
en hann er nú 71 árs, og svo það
að hann hefur ekki þingmeiri-
hluta og engar líkur eru til þess að
vinstri menn geti náð meirihluta á
þingi í bráð.
En meðan Mitterrand hélt
mönnum í óvissu um það, hvað
hann ætlaðist fyrir, breyttist á-
standið smám saman: fyrst töldu
menn gjarnan að báðir kostir
væru fyrir hendi - að hann færi
fram eða ekki - síðan töldu menn
sífellt meiri líkur á því að hann
byði sig fram og vöndust þeirri
hugmynd og álitu hana jafnvel
mjög æskilega. Loks varð vænt-
anlegt framboð Mitterrands nán-
ast því að fullri vissu og rökin
gegn því að það væri réttmætt
fóru sífellt að verða áhrifaminni.
Hœgri menn í gildru
Með því að draga svo lengi að
tilkynna um framboð sitt, gaf
Mitterrand andstæðingum sínum
einnig frjálsar hendur allan fyrsta
hluta kosningabaráttunnar, og
þótt undarlegt megi virðast hefur
það leikið þá grátt. Chirac og
Barre hafa verið einir á sviðinu
hvor á móti öðrum, en við það
hefur klofningur hægri manna sí-
fellt orðið verri og þar að auki er
eins og forsetinn hafi lokað þá
inni í gildru.
Um langt árabil hafa hægri
menn í Frakklandi verið klofnir í
tvo arma, Gaullista sem Chirac er
nú leiðtogi fyrir, og ýmis konar
„miöflokkabrot" sem Giscard
tókst að sameina í eina sam-
steypu, UDF, og styðja nú Ray-
mond Barre. En samt sem áður
samsvara þessir tveir frambjóð-
endur hægri manna ekki fyllilega