Þjóðviljinn - 13.04.1988, Side 11

kipulag
íiverfi
jög mismunandi. Þá er rétt aö árétta að
kvæmt stefnumörkun sveitar-
stjórnar; ekki síst umferðarkerfi,
landnotkun og því um líkt. Deili-
skipulagið gerir aftur allná-
kvæma grein fyrir notkun lands,
lóðum, götum, húsnæði og svo
framvegis.
Hverfaskipulagið kveður svo
nánar á um það sem snýr að ein-
stökum borgarhlutum en hægt er
að komast yfir í aðalskipulagi,
enda er hlutverk þess öðrum
þræði að stuðla að náinni sam-
vinnu íbúanna í viðkomandi
hverfi og skipulagsyfirvalda.
Málfríður Kristiansen og Birgir H. Sigurðsson: Leggjum áherslu á að framsetningin sé aðgengileg, enda ereitt meginmarkmiðið með hverfa-
skipulaginu að ná til fólks. Mynd: Sig.
»í NC.AíiH'vi
Gróin hverfi
Settuð þið ykkur í samband við
félagasamtök sem til eru í þessum
fjórða borgarhluta, s.s. samtök
íbúa í einstökum hverfum?
Við ræddum um það hvort við
ættum að hafa samband við íbú-
asamtökin sérstaklega, enda er
þetta atriði nærtækt; ef náið
samráð er ekki haft við íbúana á
hverjum stað verður skipulagið
þegar þar að kemur ekki eins gott
og það á að geta orðið. Af form-
legu samráði varð þó ekki: bæði
er þessi borgarhluti sem hér um
ræðir tiltölulega gróinn og því er
ekki verið að tala um neinar
meiriháttar breytingar, og eins
auglýstum við kynningarfundinn
í safnaðarheimili Langholtssókn-
ar í fyrrahaust mjög rækilega.
Hann varð enda mjög fjöl-
mennur og á honum komu fram
fjölmargar ábendingar sem tekið
var tillit til við lokavinnsluna. Því
má segja að við höfum notað
þennan fund sem tengilið við
íbúa hverfisins.
Liggur mikil vinna að baki
hverfaskipulagsgerðinni?
Undirbúningstíminn varð
meira en eitt ár ef við teljum allt
með, eða frá því fyrstu skissur
urðu til, og þetta hefur tekið
Iengri tíma en við bjuggumst við.
Sjálf gagnavinnslan er kannski
ekki svo mjög tímafrek, en það
sama verður síðan hvorki sagt um
framsetninguna né gang mála í
þeim ráðum og nefndum sem
koma við sögu. Ekki þar með
sagt að neitt óeðlilegt sé við það;
það er eins og vera ber að fólk
taki sér þann tíma sem þarf til að
fara ofan í saumana á þessum
málum.
Svo er auðvitað á það að líta að
þetta er fyrsta hverfaskipulagið
af níu sem núna liggur fyrir, og í
slíkri frumraun koma upp ýmsar
vangaveltur sem verða til að tefja
í fyrstu lotu, en koma þá að gagni
á seinni stigum. Fordæmi að skip-
ulagsvinnu á borð við hverfa-
skipulagið er ekki til hér á landi,
og það er mergurinn málsins.
Okkur sýnist það taka fimm til
sex mánuði að fullvinna hvert
hverfaskipulaganna, og þá erum
við að tala um allt ferlið. Þetta
jafngildir þó ekki þvf að heildar-
verkið taki fimm til sex mánuði
margfaldað með níu, sem er
fjöldi borgarhlutanna, enda get-
um við til dæmis tekið til við
gagnavinnsluna fyrir einhvern
borgarhlutann meðan annar er í
kynningu. En það er gert ráð fyrir
því að lokið verði við að vinna
hverfaskipulag fyrir alla borgar-
hlutana níu á miðju ári 1990.
Þegar maður skoðar kortið ykk-
ar af þó þetta gömlum og grónum
hluta borgarinnar - Laugarnes,
Lœkir, Teigar, Kleppsholt, Laug-
arás, Sund, Heimar og Vogar - þá
vekurþað athygli hvað mikið er um
opin svœði sem hafa verið ófrá-
gengin lengi og eins og hreinlega
gleymst. Er verið að boða stórfell-
da andlitslyftingu með hverfa-
skipulaginu?
Með hverfaskipulaginu fá íbú-
arnir meðal annars heildaryfirlit
yfir umhverfismálin. Það er á-
kveðinn svipa á framkvæmdaað-
ilann ef fólk er vakandi fyrir því á
annað borð að borgin framkvæmi
þær hugmyndir sem boðaðar eru
á breytingakortinu. Borgaryfir-
völd hafa svo sett sér það mark-
mið að framkvæma þessar hug-
myndir á næstu þremur til fimm
árum.
Kakan þín
og jólin
í klausu um framkvœmd skipu-
lagsins leggur borgarstjóri áherslu
á að forsendurnar geti breyst á
skömmum tíma og því kunnifram-
kvœmdaáœtlanir og tímamörk sem
sett séu í hverfaskipulaginu einnig
að breytast; hefði ekki þurft kon-
kretframkvœmda- ogfjármögnun-
aráœtlun til að tryggja að þessar
breytingar verði að veruleika?
Það er ljóst hver er ábyrgur
fyrir framkvæmdinni, og eins
fylgja áætlunum af þessu tagi
greinargerðir um kostnað. Við
slógum þannig á kostnaðinn við
að uppfylla okkar ítrustu kröfur
um umhverfisbætur á opnum
svæðum í borgarhluta 4, og út-
koman varð um 20 miljónir, en
þá eru Laugarnes og Laugardal-
urinn undanskilinn. Fram-
kvæmdir við síðarnefnda svæðið
munu kosta margfalda þá upp-
hæð sem við nefndum, en okkur
finnst einsýnt að það verði meiri-
háttar útivistarsvæði með tíman-
um ef þær framkvæmdir verða að
veruleika sem þar eru fyrirhugað-
ar.
En vegna þess hve hverfið er
orðið gróið mætti kannski líta á
hverfaskipulag þess sem eins
konar „tiltektarplan", í ríkara
mæli en tilfellið verður með hin
nýrri. Þó ber þess að gæta að
þarna eru hlutir eins og einkalóð-
ir sem við höfum ekki tekið beint
á, og því er ekki um fullnaðartil-
tektarplan að ræða. Til dæmis er
lítið borgarland í Skeifunni, sem
er að stórum hluta verslunar- og
þjónustuhverfi eins og kunnugt
er, en þar er frágangi lóða víða
mjög ábótavant.
Kynningar
í skólunum
Þið fjallið ekki sérstaklega um
skólalóðirþóttþcer séu sums staðar
hálfgerðar malbikseyðimerkur...
Það er sett undir þennan leka í
aðalskipulaginu, en þar er texti
um fegrun skólalóða. Skólalóðir
hafa að sjálfsögðu heilmikið upp-
eldislegt gildi, og þess verðar að
um þær sé fjallað.
í þessu sambandi má geta þess
að við sendum hverfaskipulagið í
alla skólana í hverfinu á næstu
dögum til að kynna skipulagið
fyrir nemendunum. Það er engin
spurning að það á að hafa heil-
mikið fræðslugildi fyrir þá. Og
náttúrlega erum við boðin og
búin til að koma sjálf ef þess er
óskað, og það gildir þá ekki bara
um skólana í þessum borgar-
hluta, heldur einnig stofnanir og
vinnustaði.
Svona að lokum; Torfusamtökin
skoruðu nýskeð á borgaryfirvöld
að gera skurk í umhverfismálun-
um; er einhver vitundarvakning í
þessa veru á leiðinni?
Það er meira en sennilegt. Á
þessu sviði hefur sóðaskapurinn
verið landlægur hér á landi. Hér
má taka Artúnshöfðann sem
dæmi. Þar eru fjölmörg fyrirtæki
og mörg hver vel stæð, en þrátt
fyrir það er sóðaskapurinn með
ólíkindum, þótt heiðarlegar
undantekningar séu þar á sem
betur fer. Dæmi um það er Hús-
gagnahöllin, en þar er frágangi
lokið, búið að planta trjám í
miklu magni og svo framvegis.
Höfuðborgar-
dreifbýlið
Skýringin á þessum landlæga
sóðaskap er sjálfsagt að hluta til
sú hvað við erum fá í stóru landi,
og hér er Reykjavík í rauninni
engin undantekning þar sem
borgin þekur geysilegt flæmi mið-
að við fjölda íbúanna. Þá hefur
uppbyggingin hér í þéttbýlinu
verið óskaplega hröð, í rauninni
svo hröð að það er ekki á færi
nokkurs sveitarfélags að fylgja
því fullkomlega eftir. Hingað til
hafa hlutir eins og gatnagerð, hit-
aveita, skólplagnir, vatn og raf-
magn haft forgang, og vegna þess
hve borgin er dreifð kostaði slíkt
meira átak en þar sem „þéttbýl-
ið“ er meira. Núna er þetta að
færast í betra horf, og þá er hægt
að snúa sér að öðrum gæðum í
ríkara mæli, og þá liggur beint við
að gefa umhverfinu meiri gaum.
Það er orðið mjög algengt að
fólk geri huggulegt í kringum
húsið sitt, en ennþá er slíkt fram-
tak dálítið einskorðað við eigin
lóð. Ýmis opin svæði hafa aftur á
móti setið á hakanum og jafnvel
hreinlega gleymst, og má finna
dæmi um þau meðal annars í því
hverfaskipulagi sem nú liggur
fyrir eins og við höfum drepið á.
En einn megintilgangur hverf-
askipulagsins er að gefa fólki kost
á að taka þátt í að móta sitt eigið
umhverfi, og því má fastlega
vænta framfara í umhverfismál-
unum í náinni framtíð. HS
Stefnt er aðþvíað vinnu við nýttskipulagsstig,
hverfaskipulag, verðilokið íReykjavíká
miðju áril990, en nú liggurfyrirslíktskipulag
afeinum borgarhluta afníu. BirgirH.
Sigurðsson, skipulagsfræðingur hefurstýrt
verkinu ásamt Málfríði Kristiansen, arkítekt,
og hér á eftir segja þau undan og ofan af
hverfaskipulagsvinnunni. Pað ereinkum
umhverfisþátturinn sem hér er til umrœðu, en
auk hans tekur hverfaskipulagið til húsnœðis,
þjónustu, umferðar ogíbúa.
BORG OG BYGGÐIR
Umsjón: Hjörleifur Sveinbjörnsson
Mi&vikudagur 13. aprtl 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11