Þjóðviljinn - 17.04.1988, Blaðsíða 12

Á skjánum situr rúmfertug
kona með þríhyrnda lokka í
eyrum og lyftir skel sinni fyrir
hinni stórkostlegu blökkukonu
og tal-þáttar-stjóra Ófru Vin-
freyju og sal fylltum póst-mó-
dernískum mæðrum auk okkar
sem heima sitja. Hún leysir vand-
lega frá skilnaðarskjóðu sinni, út-
færir af nákvæmni öll smáatriði
þessa leiðindamáls. Ex-maður
hennar sem sagt, skurðlæknirinn,
náði sér niður á henni nokkrum
vikum eftir skilnaðinn með því að
laumast inn í þvagfæraskurð á
sinni fyrrverandi og sauma fyrir
hennar kynop með stálþræði.
Það fer um mann í sætinu frammi
fyrir þessari opnu og beinu út-
sendingu en maður harkar þetta
þó af sér með orðunum „only in
America".
En ferðataskan bíður á hvít-
lökkuðu gólfinu og tilhlakkandi
lokar maður henni, félagi föru-
manns, og kyssir kött og konu í
saknaðarskyni. Leigubifreið er
aðeins ermalengd away og skyn-
ugur Senegali opnar húdd sitt svo
upp streyma skemmtilegar frá-
sagnir af lífinu heima. Bumbusl-
áttur, bambustreyjur og partly
developed. í harðsnúinni um-
ferðarslaufu gengur hann jafnvel
svo langt að bjóða uppá danstíma
í afrískum engjaslætti undir leið-
sögn konu sinnar, háttvirts með-
lims í „íslenska dansflokki41
þeirra Senegala. Já, kannski
maður sjái bara til, því ekki.
Flugfélagið heitir Delta, sem
er líklega gríska, en gate-ið er
númer tvö og stundu síðar erum
við að sleppa dekkjum úr New
York-fylki. Það vill svo skemmti-
lega til að ég er einmitt að lesa
kvæðið „HERBST“ eftir Reyni
Maríu Rilke þegar flugvélin hef-
ur sig á loft. Ég hef hins vegar
yfir: Blöðin falla, falla Iíkt og af
himni ofan, líkt og fölni garðar í
hæstum hæðum; þau falla eins og
neikvæð orð. Og að nóttu fellur
hin þunga jörð frá öllum öðrum
hnöttum og niður í dýpi einver-
unnar. Við föllum öll, jafnvel
þessi hönd. Og sjáið hina: það
fellur allt. En þó er sá einn sem
öllu þessu falli heldur af óendan-
legu öryggi í hendi sér. Og það
munar um minna.
En þetta breytir því þó ekki að
vélin siglir upp á undirlýstan
kvöldhimin Bandaríkjanna og
undan okkur breiða breiðgöt-
urnar úr ljósfaðmi sínum svo
stórfenglegt verður á að horfa.
Flugferðin yfir þveröll Banda-
ríkin er lítið annað en velheppn-
aður og þó nokkuð dýr kvöld-
verður með breytanlegu útsýni.
Fyrir glugganum líða: Ffladelfía,
Nashville og Memphis, Tenness-
ee. Og í stað þess að velta niður
Bernhöftstorfuna, eins og menn
gera að loknum snæðingi á Torf-
unni, er manni rúllað niður land-
ganginn á flugvellinum í Dallas.
Én Dallas jafnast engan veginn á
við samnefndan sjónvarpsþátt og
að klukkutíma loknum er svifið á
tæknivængjum lengra vestur á
bóginn.
Stórborgin Los Angeles birtist
manni hægt og rólega eins og risa-
stór kirkjugarður. Það er Ijós við
hvert leiði úthverfanna. Þar skín
hver sál. Aðeins skógaðir fjallat-
indar standa upp úr þessu óstöðv-
andi byggðarlagi sem þekur
næsta hálftímann til sjávar. En
þar liggur flugvöllurinn á strönd-
inni, á ystu nöf hins vestræna
heims. Við tekur hið stóra Kyrra-
haf og handan þess allt aðrir og
skáeygðari heimar. Væri jörðin
flöt endaði hún hér.
Það er skiljanlega annað lofts-
lag sem fagnar manni hér á vest-
urströndinni en í kuldabælinu
eystra. Pálmatrén lúta höfði og
vagga sér vinalega yfir hrað-
brautunum í annars konar takti
en gildir í tímagagginu á götunum
í New York. Nei, hér goggar sér
enginn leið um götuvirkin, held-
ur lónar hver í sínum lúna skrjóði
eftir afslappandi hraðbrautunum
og búlevörðunum og myndar
með öðrum enn hægari
umferðarteppur. Menn fara þá
fetið á bjúkkum sínum og do-
dsum, skrúfa frá rúðum og fá sér
að reykjaog spyrja e.t.v. um eld í
nálægum bflum sem oft getur
orðið upphaf enn heitari kynna.
Undir öllu þessu dunar svo
þæginda-djassinn úr útvarps-
stöðvunum sem að vísu getur á
heitum og kyrrstæðum sumar-
dögum orðið mönnum svo um
megn að þeir grípi til vopna og
skjóti ökumenn nálægra bifreiða
þannig til bana að höfuð þeirra
fellur fram á stýrið, á flautuna og
þá fer fyrst að fara um þá sem af
þolinmæði hrjóta. Borg englanna
er því fyrst og fremst borg bfl-
anna, líkt og Skagafjörður er
hrossum. Hér er talað um káta
ljáka á sömu tilfinninga-nótum
og hrossaræktarmenn um sín nat-
úrölu hestöfl. Margt er líka um
glæsilegan gæðinginn á götum
L.A., gamlir sparijálkar eru tíð-
séðir, enda rignir hér ekki nema á
jarðskálfta-fresti og ryðgun því
algjörlega óþekkt fyrirbæri.
Kalifornía er eitthvert það dá-
samlegasta hérað í heiminum nú
um stundir og því skiljanlegur sá
fjölbreytilegi fólksstraumur
þangað sem hófst að stríðinu
loknu og stendur enn. Hér er hi-
minninn eilífðarblár árið um
kring og laðar til sín upp úr jörð-
inni allan mögulegan gróður
þessa beltis. Sýpressur og sedrus-
viður, eikur og aldinblóm, allt
stefnir þetta markvisst upp og út
á við þótt þurrt sé til moldar. En
því til bjargar er manngerð vatns-
veitan frá nágrannaríkinu Óreg-
on sem liðast verkfræðilega suður
í frábærlega fögru landslagi, gras-
grænum hlíðum og vínviðarfell-
um, og endar í köldum krana Los
Angeles-búa.
En landbúnaðurinn er þó varla
það sem heimdræga heillar. Hér
eru önnur og að því virðist ótelj-
andi tækifæri á öðrum sviðum,
svo sem í tölvubúskap, hótel-
rekstri og skemmtanaiðnaðinum,
sem verður líklega að teljast
undirstöðuatvinnugreinin hér um
slóðir. Þau eru víst ófá leikara-
efnin og óefnin sem flykkjast
hingað í frægri von, ásamt ljósa-
mönnum, sviðsberum, sándmix-
erum, milliliðum og handrita-
fræðingum. Allir í leit að sínu
hæfi. Að nýrri og betri ævi. Undir
ljóskubrjóstum við stundalaug
sem og sumum tekst en öðrum
bregst. Það getum við lesið um á
stjörnukortinu sem fæst á hverju
götuhorni í Beverly Hills og
Hollywood þar sem er heimavist
allra heimsins stærstu nafna.
En áður en að stjörnuspekinni
kemur brunum við ásamt lax-
nösku samferðafólki okkar út úr
bænum eftir þjóðvegi nr. 5 sem er
einn hinn beinasti og breiðasti í
víðtækri veröld.
Leið okkar Iiggur til San Fran-
cisco, eins og segir í gömlu lagi frá
síðustu öld, sem er að fornu fræg-
ur samfaraskógur. Bjúikk brenn-
ir gasi og brunar sæll í fasi, og
ferðamáta sem er þaulæfður.
Umgjörðin er einkennilegur
eyðidalur, 20 merkur af ryki og
einni sjoppu. Ákaflega íslenskt
og kemur manni á óvart. Not
only in America. Á leiðinni eru
uppbyggilegar umræður um list
og Schnabel.
Sólin verður á undan okkur,
þrátt fyrir ýtrustu tækni, og sest
óvenju glæsilega undir Gullna-
Hliðs-brúna, fegursta mannvirki
jarðar, í flóann, á bakvið borgina
á öllum sínum bröttu hæðum,
sjálfa San Francisco, sem eftir
þessu að dæma verður að teljast
fegursta borg jarðar. Þvílíkt
bæjarstæði! Þvflík sjónarsæla!
Það kemur manni því talsvert í
opna skjöldu að maður skuli
brenna beint niður í miðbæ og
mæta þar askvaðandi á opnun
óminnisverðrar myndlistarsýn-
ingar, en þannig er lífið,