Þjóðviljinn - 28.04.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Hin glataða æra og
glötuðu tækifæri
Nú er oröiö Ijóst aö ríkisstjórnin ætlar ekki aö láta alþingi
þvælast fyrir sér fram eftir vori. Álíta sumir aö þinglausnir veröi
eftir rúma viku. Flestir telja skýringuna á þessu vera þá aö
ráðherrar vilji fyrir hvern mun losna viö svartagallsrausiö í eigin
þingmönnum sem eru sífellt aö boöa það aö efnahagslíf þjóö-
arinnar sé á heljarþröm. Ótækt sé aö alþjóð hafi fyrir augum sér
á þingi stjórnarþingmenn sem láta eins og þeir séu í stjórnar-
andstöðu, þaö sé sök sér aö þeir haldi heimsslitaræöur heima í
kjördæmum sínum. Svo eru aðrir sem telja aö þingiö verði sent
fljótlega heim vegna þess aö forsætisráðherrann ætlar aö
þiggja heimboð Bandaríkjamanna.
Þaö eru ekki ýkja margir mánuöir síöan þingmenn stigu
trylltan dans viö aö gera ýmiss konar stjórnarfrumvörp aö
lögum fyrir áramót. Nú er þeim boðið í dans á ný. Af öllum þeim
fjölda frumvarpa, sem ráðherrarnir hafa ætlað sér aö koma í
gegnum þingið, veröa nú örfá valin út úr og keyrð í gegn meö
offorsi og aukafundum. Þótt undarlegt megi virðast er eitt
þessara mála svokallaö kaupleigufrumvarp Jóhönnu Sigurð-
ardóttur félagsmálaráðherra um breytingar á lögum um Hús-
næðisstofnun ríkisins.
Telja veröur aö flestir þingmenn stjórnarandstööunnar hafi
tekiö vel í þá hugmynd aö meö breytingum á lögum mætti auka
framboð á leiguhúsnæöi. Þörfin er brýnni nú en oft áður á
nýjum valkostum í húsnæðismálum. Fólk á ekki margra kosta
völ í þeim efnum og flestir berast af nauðsyn út í þaö ævintýri aö
eignast eigin íbúö meö því aö kaupa eöa byggja, ævintýri sem
verðtrygging lána og okurvextir hafa gert aö lífshættulegri
martröð. Sá sem treystir á aögang aö leiguíbúðum er að dæma
sig og fjölskyldu sína til linnulítilla flutninga. Því miður hefur
aöeins lítill minnihluti getaö leyst húsnæöismál sín innan
verkamannabústaöakerfisins. Og í því kerfi er reyndar víöa
pottur brotinn og þörfin fyrir endurskipulagningu mjög brýn.
Þeir voru því margir sem glöddust við tal krata um kaupleigu-
íbúöir þótt margir heyröu aö í þeirri ræöu blindfélli ekki hvert
orö. Menn óttuðust aö frumvarp félagsmálaráðherrans yröi
ekki bitastætt. Því miður hefur sá ótti ekki reynst ástæðulaus.
í umsögnum ýmissa félagasamtaka um kaupleigufrumvarp-
ið kemur víða fram sú skoöun aö mönnum þyki skrefið, sem
taka á, ósköp stutt og aö eins gott hefði verið aö bíöa eftir þeirri
allsherjarúttekt á húsnæðiskerfinu sem nú á að fara fram.
Átta félagasamtök, sem myndað hafa meö sér samstarf um
húsnæðismál og eru í forsvari fyrir leigjendur, öryrkja, náms-
menn og aldraða, segja aö mjög lítið tillit hafi veriö tekið til
ábendinga þeirra. Samband ísl. sveitarfélaga telur að rétt sé
að samþykkja frumvarpiö ef gerðar veröi á því átta tilteknar
breytingar. Fjölmargir aðilar leggja til aö málinu veröi frestað
þar til heildarendurskoðun á húsnæðislöggjöfinni fer fram.
Stjórnarandstaðan er ekki á móti málinu en vill gera á því
nokkra bragarbót. Vinstri kanturinn er sem sagt heldur velvilj-
aður kaupleigunni en mönnum finnst frumvarpið hvorki vera
fugl né fiskur.
Ýmsir þingmenn úr stjórnarflokkunum hótuöu því aö kaup-
leigan myndi ekki ná fram að ganga. Andstaðan viö kaup-
leiguna hefur fyrst og fremst verið innan þingmeirihluta ríkis-
stjórnarinnar. Formenn stjórnarflokkanna urðu því að minna
liðsmenn sína á aö þeir hefðu undirritað formlegan sáttmála við
myndun ríkisstjórnarinnar á síðasta sumri aö sett yröu í lög
ákvæði um kaupleiguíbúðir.
Og þingmeirihlutinn svarar kalli formannanna. Meö Alex-
ander Stefánsson í broddi fylkingar er því lýst yfir aö rétt sé aö
samþykkja frumvarpið þótt mikilvægi þess sé dregið í efa. Það
verði að starfa í samræmi við skuldbindingu formanna stjórn-
arflokkanna frá því í fyrra.
Hvílíkt tækifæri var ekki hér fyrir krata til að koma í gegn
alvöru lögum um nýjar leiðir í húsnæöiskerfinu. Eöa heföi
samkomulagið frá í fyrra kannski ekki haldið nema vegna þess
aö kratar lofuðu aö kaupleigan yröi þynnt út í ekki neitt? Niður-
staöan er Ijós: Kratar hamast við aö koma í gegn frumvarpi sem
enginn telur máli skipta nema þeir sem standa vilja heilagan
vörð um ímynd Jóhönnu félagsmálaráöherra.
KLIPPT OG SKORIÐ
Blindirsjá
Það var ánægjuleg reynsla
að mega verða vitni að enn
einu sjónvarpsafreki Ingi-
mars Ingimarssonar í fyrra-
kvöld,ogerleitunájafn
skýrlega uppbyggðu áhorfs-
efni með jafn markvissa
höfðun.
Reyndar var heildarsvip-
urinn núna aðeins annar en
síðast en þegar Ingimar lét
hóp blindra segja álit sitt á
sjónvarpskvikmynd,-eða
þegar hann sýndi norska
mynd um sifjaspell og talaði
á eftir við Stebba Ben um
reynslu hans af fréttum um
fjármál stjórnmálaflokka á
Stöð tvö. Sem var stór-
merkileg tilraun til að tengja
ólík tilverusvið þótt almenn-
ingur hefði orð á því að sam-
hengið lægi ekki í augum
uppi. En þarna átti auðvitað
að skynja og ekki skilja eins-
ogíöðrum æðri listum.
Þegar betur er að gáð má
raunar greina í þessum síð-
asta þætti Ingimars einskon-
ar ljóðræna tilvísun til þátt-
arins þar á undan þarsem
blinda fólkið var að horfa á
sjónvarp. Nú varnefnilega
boðið í stofurnar fjórum ís-
lenskum viðskiptajöfrum til
að horfa á breska mynd um
fjármálabrask, pólitík og
spákaupmennsku.
Jöfrarnir fjórir urðu strax
ásáttir um að breska myndin
væri óraunhæf frá toppi til
táar, svonalagað svindl og
svínarí gæti varla gerst yfir-
höfuð, enda hefði fólkið í
myndinni þverbrotið bæði
lög og starfsreglur. Myndin
væri einungis spennureyfari
settur í umhverfi fjármála-
heimsins og atburðarásin af-
skaplega ótrúverðug. Og fór
sjónvarpsáhorfendum strax
að verða rórra við þennan
dóm.
Ekki hjá okkur
Síðan sögðu spekingarnir
að það væri að minnsta kosti
hæpið að svona nokkuð
kæmi fyrir í gjaldeyrisversl-
uninni, það værifrekarí
hlutabréfunum. Til fróð-
leiks og skemmtunar voru
síðan rifjaðir upp nokkrir
djúsí skandalar í hlutabréf-
akauphöllunum í New
York, Kaupmannahöfn og
París á síðustu misserum; og
eftir það harmað mjög að
hér á íslandi skyldi ennþá
skorta rnarkað til að geta
verslað nógu mikið með
hlutabréf í íslenskum fyrir-
tækjum (það er smæðin sem
háirokkur, sagði Seðla-
bankastjóri og sá glitra á tár
íhvarmi).
En hver veit nema Eyjólf-
ur sé að hressast? Jón Sig-
urðsson viðskipta- og
kirkjumálaráðherra hefur
nýlega lagt fram frumvarp
um að útlendingar geti
eignast fjórðung hlutafjár í
íslenskum bönkum, og er þá
ekki eftir annað en að koma
þeim fjórðungi á erlendan
hlutabréfamarkað, - þar á
eftir gæti svo fylgt allur sá
fjöldi fyrirtækja sem bank-
arnir gætu eignast á morgun
ef þeir vildu útaf vítahrings-
trikkinu góða með hávaxtað
lánsfé.
Fögur fylking
Þetta var fríður hópur af-
burðamanna sem settist
saman í hring í Sjónvarpinu,
og sem betur fer ekki verið
að spilla samræðunum með
neinu þrasi eða
gagnrýnisnöldri að ekki sé
minnst á sífrandann og
heimtufrekjuna sem Alþýð-
ublaðinu er svo illa við. Hér
lofaði hver annan í slíkan
hástert að Ingimar átti í erf-
iðleikum með að halda
jafnvægi í hóli milli þátttak-
enda samkvæmt lögbundn-
um hlutlægnisreglum ríkis-
útvarpsins; - það var helst
að Friðrik saltfiskstjóri væri
með hjáróma athugasemdir
um gengisfestuna. Sem bet-
ur fer þurfti ekkert að passa
uppájafnvægiðaðöðru
leyti, -því að hinn snjalli
stjórnandi hafði búið svo um
hnútana fyrirfram að allir
þátttakendurnir voru úr
sama stjórnmálaflokki, og
hallaði því hvorki á né af.
Það var líka aðdáunarvert
á uppsteytstímum og laus-
ungar allskonar að sjá að þar
sem mest ríður á er ekki
látið undan varðandi eðli-
lega og náttúrlega virðing-
arröð í mannlegu félagi.
Æðstur er hinn aldni Seðla-
bankastjóri í hlutverki guð-
föðurins. Hann byrjarað
tala, leggur meginlínur um-
ræðunnar og sker úr komi
upp vafi. Honum næstir
koma synirnir þrír, Sem,
Kam og Jafet, h ver yfir sín-
um próvins fjármálaverald-
arinnar, hafa málfrelsi en
nota það fyrst og fremst til
að mæra foringjann og verk
hans. Þar neðanvið situr
kallari hirðarinnar, sjón-
varpsfréttamaðurinn, sem
að öðru leytinu er dyravörð-
ur í veislunni og gætir þess
að allt haldist innan fyrir-
fram settra kurteisimarka,
að hinu leytinu einskonar
skutilsveinn samdrykkjunn-
ar og sér um að enginn þátt-
takenda verði verulega út-
undan frá hljóðnemanum.
Konurá
sínum stað
Fyrir neðan þessa fimm
merkilegu karlmenn koma
svo konurnar, sem í þætti
Ingimars voru þrjár, og sátu
við símaborðið einsog konur
á framabraut eiga að gera.
Munur kynjanna í þeim
geira samfélagsins sem
Sjónvarpið var að kynna
okkur í gærkvöldi var með
vissu millibili dreginn
skörpum dráttum með því
listbragði sjónvarpsvélar-
innar að konurnar þrjár við
símana voru sýndar saman í
einni mynd innaní myndinni
af körlunum knáu á rökstól-
unum. Þetta sýndi vel að oft
fer einkar smekklega á kon-
um í sjónvarpi - þegar þess
er gætt að halda þeim á sín-
um stað.
Neðsta lagið í þeim píra-
mída sem okkur var sýndur í
þætti Ingimars mynda svo
áhorfendur. Þeir eru nafn-
lausir og verða að notast við
búktalara til tjáningar. Kon-
urnar góðu hafa nefnilega
það hlutverk að hreinsa sor-
ann úr spurningum og skoð-
unum þessa óþrifahóps, -
gæta þess að heimskulegar
athugasemdir hans tefji ekki
störf öldungadeildarinnar í
beinu útsendingunni.
Björt framtíö
Þetta var í einu orði sagt
indæl kvöldstund og sann-
færði mann um að blessun-
arlega væri allt enn á sínum
stað í samfélaginu þótt blik-
ur kynnu að sýnast á lofti.
Þátturinn var enn betri
vegna tímasetningarinnar,
sem gaf honum táknrænt
inntak. Öll umgjörð og upp-
bygging umræðuþáttarins
var í fullkomnu samræmi við
fyrirmæli íhaldsþingmanns
að austan um „opinbera
fréttastofu" í kvöldfréttum
sama Sjónvarps. Hér var
þess svo sannarlega gætt að
ekki væri troðinn skórinn
niður af opinberum sjónar-
miðum.
Og ekki er síður ánægju-
legt að vita að umræddur
þáttur á eftir að verða fyrir-
mynd margra annarra í sjón-
varpsdagskránni eftir að
Markús Órn Antonsson er
búinn að reka burt óþæga
menn sem voru með kjaft
um heilbrigða húsbónda-
hollustu og þjónustulund
Ingimars Ingimarssonar.
-m
þlÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
, Rltstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppé.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaöamenn: Guömundur Rúnar Heiöarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, SiguröurÁ. Friöþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.).Sævar
GuÖbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlitateiknarar: GarðarSigvaidason, Margrét Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofu8tjóri: Jóhannes Haröarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingast jóri: Sigriður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Sfmavarsla: Hanna Ólafsdóttir, SigríöurKristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
lnnheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson.ólafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 28. apríl 1988