Þjóðviljinn - 29.04.1988, Blaðsíða 10
„Ung-
menna-
félags-
andinn“
Stundum heyrir maöur talað um
þaö, sem kallað er ungmennafélags-
andi og þá oftar en hitt í hálfgerðum
lítilsvirðingartóni. Venjulega eru þetta
menn, sem aldrei hafa kynnt sér störf
ungmennafélaganna og aldrei tekið
þátt í þeim. Þeir telja þetta bara ein-
hverja gamla sveitarómantík, sem
hvergi eigi heima í nútíma þjóðfélagi.
Eitthvað á þessa leið fórust orð ein-
um góðum kunningja mínum, sem ég
rakst á „fyrir austan Fjall" um síðustu
helgi. Ég lagði lítt til mála en hlustaði
áfram á orðræður kunningja minna
um ungmennafélagsskapinn og það
fólk, sem væri blint að dæma um lit.
- Nú skal écj segja þér nokkuð, hélt
hann áfram. Ég gekk í ungmennafé-
lagstrax og éghafði aldurtil, 14ára
gamall. Félagið hafði starfað með
miklum blóma í 20 ár en um sinn hafði
hvílt yfir því nokkur lægð. Nú var
ákveðið að hressa það við og unga
fólkið hópaðist á fundinn. Og ég veit
ekki betur en þetta félag starfi af full-
um krafti enn í dag. f hverju var svo
starfsemi félagsins fólgin? Það hélt
fundi, hálfsmánaðarlega að vetrinum
og fram á vor, eðlilega sjaldnar að
sumrinu. Á fundunum voru tekin til
umræðu fyrirfram ákveðin málefni,
eitt eða fleiri. Áður en langt um leið
voru allir farnir að taka þátt í umræð-
um. Þannig þjálfuðust menn í ræðu-
flutningi og bjuggu síðan aö því alla
stund. Haldið var úti handskrifuðu
blaði, sem lesið var upp á hverjum
fundi og skiptust menn á um að
leggjaþvítil efni. Þannig þjálfuðust
menn í ritleikni. Sá, eða þeir, sem
bestir þóttu að sér í íslensku máli,
voru skipaðir „móðurmálsverðir".
Hripuðu þeir niður hjá sér óíslensku-
leg orð, sem fyrir komu í máli manna
og bentu á önnur í þeirra stað. Á
hverjum fundi voru æfðar ýmiss kon-
ar íþróttir. Gengist var fyrir
skemmtisamkomum að vetrinum og
skemmtiferðum að sumrinu, efnt til
leiksýningao.s.frv.
Hér er stiklað á stóru um menning-
arstarfsemi ungmennafélaganna.
Þau lögðu jöfnum höndum áherslu á
að efla líkamlegt og andlegt gerfi
meðlima sinna. Flestir þeirra, sem
hæst bar í þjóðmálabaráttu íslend-
inga, langt fram yfir yfirstandandi öld,
fengu félagslegt uppeldi sitt í ung-
mennafélögunum. Mættu þeir, sem
nú þykjast þess umkomnir að hnjóða
í „ungmennafélagsandann" þakka
fyrir ef þeir kæmust þangað með
tærnar sem þessir menn höfðu hæl-
ana.
Við höfum talað um fortíðina. Tím-
arnir eru breyttir. Kraftar mannanna
dreifast meira en áður. Allt um það
starfa ungmennafélögin enn af mikl-
um þrótti um allt land, enda hefur
þjóðin kannski aldrei verið í meiri þörf
fyrir hugsjónir þeirra en á yfirstand-
anditímum.
Þriðja manninn bar nú að og um-
ræðurnarféllu í annan farveg.
- mhg
í dag er
29. apríl, föstudagur í annarri viku
sumars, 9. dagur Hörpu. Kóngsbæn-
adagur. Sólin kemur upp í Reykjavík
kl. 5.06 en sólsetur er kl. 21.46. -
Þjóðhátíðardagur Japana.
Atburðir
Jón biskup helgi vígður 1106. -
Hásetaverkfallið 1916. Útgerðar-
menn ætluðu að lækka lifran/erð til
háseta. Hásetafélagið bar sigur úr
býtum þann 12. maí.
Þjóðviljinn
fyrir 50 árum
Öll alþýða eitt 1. maí. Til baráttu
fyrirfrelsi, atvinnu og sósíalisma.
Gerið sameiningarkröfugönguna 1.
maí voldugt tákn einingar alþýðunn-
ar. - Samningar komast á við ríkis-
verksmiðjurnar. Búið var að semja
við aðra atvinnurekendur. - Fyrsti
maí í 50 ár. Á þessu ári eru liðin 50 ár
síðan verkalýðurinn helgaði 1. maí
þaráttu sinni.
- mhg
UM ÚTVARP & SJONVARP
Kvöldvakan
Útvarp, rás 1, kl. 20.30
Kvöldvakan er að þessu sinni í
fimm liðum og skiptist þar á tal og
tónlist, svo sem venja er. - Það er
þá fyrst þátturinn Úr Mímis-
brunni. Nefnist hann „Hvergi
fylgd að fá“. Er þar fjallað um
smásögu Ástu Sigurðardóttur:
„Sunnudagskvöld til mánu-
dagsmorguns". Umsjón hefur
Sigríður Albertsdóttir en lesari er
Guðrún Ólafsdóttir, - þá syngur
Ágústa Ágústsdóttir íslensk
sönglög við píanóundirleik Jón-
asar Ingimundarsonar. - Síðan
kemur þáttur, sem nefnist Vor
fyrir vestan. Baldvin Halldórsson
les úr minningabók Gunnars M.
Magnúss rithöfundar „Sæti núm-
er sex“. Ef ég man rétt þá segir
Gunnar þar frá setu sinni á Al-
þingi og kynnum sínum af þeirri
stofnun og ýmsum þeim, sem þar
voru samtímis honum. - Svo
syngur Hamrahlíðarkórinn ís-
lensk lög. Þorgerður Ingólfsdótt-
ir stjórnar. - Loks er það svo
„Upphaf frystitækni á íslandi" en
þar segir Sigurður Kristinsson frá
fiskifélögum Héraðsmanna. Og
nú held ég að ýmsir sperri eyrun.
- Kynnir á Kvöldvökunni er
Helga Þ. Stephensen.
- mhg
„Viðmótsviðurkenning“
Stjarnan kl. 16.00
Föstudaginn 22. apríl fór fram
á Stjörnunni afhending fyrstu
„viðmótsviðurkenningar"
Stjörnunnar og Gulls og Silfurs.
Viðurkenningin er veitt, - eftir
ábendingum hlustenda - þeim,
sem þykir hafa skrarað fram úr
um góða þjónustu í einhverri
mynd, én hlustendur hringja í
Stjörnuna kl. 2 daglega og gera
sínar tillögur. Sérstök nefnd á-
kveður svo hver hjóta skuli viður-
kenninguna hverju sinni og síðan
er hann boðaður í viðtal. Fyrir
valinu varð að þessu sinni Guð-
mundur Steinsson lyfsali í Lyfja-
bergi í Breiðholti en hann sýndi
þá einstöku lipurð að sækja lyf út
í bæ og færa það veikri konu, sem
erfitt átti með að nálgast það.
Guðmundi var afhent skjal og
sérsmíðaður gripur, unninn í
Gulli og silfri. - Vegna góðra
undirtekta hlustenda er ráðgert
að halda þessu áfram um óákveð-
in tíma. - mhg
Robert
Schumann
Útvarp, kl. 17.03
Nú er það Robert Schumann
sem á síðdegistónlistina. Margar-
et Price syngur nokkra ljóða-
söngva við píanóundirleik James
Lockhart. Þá koma fimm þættir
úr „kreisleriana“ op. 16, Vladim-
ir Horowitz leikur á píanó. Síðan
tvö smálög, sem Cantabile sveitin
í Montreal leikur og loks Ara-
beska í C-dúr op. 18, Andras
Schiff leikur á píanó.
- mhg
Robert DeNiro
Síðasti jöfurinn
Sjónvarp kl. 20,30 ^
Síðasti jöfurinn nefnist banda-
rísk stórmynd, sem sjónvarpið
sýnir í kvöld. Er hún frá árinu
1976. Harold Pinter hefur gert
handritið eftir frægri skáldsögu
F. Scott Fitzgerald. Margar kvik-
myndastjörnur síðari ára koma
þarna fram svo sem Robert De-
Niro, Tony Curtis, Robert Mitc-
hum, Jack Nicholson og Donald
Pleasence. Leikstjóri er Elia
Kazan. - Myndin gerist auðvitað
í Hoílywood á 4. áratugnum þeg-
ar kvikmyndagerðin þar var
verulega í essinu sínu. Kvik-
myndaframleiðandi nokkur, sem
annars vegnar vel, verður skotinn
í kvenmanni, sem endilega þarf
nú að minna á látna eiginkonu
hans og veldur það honum
ómældri armæðu. - Myndin hef-
ur fengið misjafna dóma en hvað
skyldi þér finnast um hana?
- mhg
GARPURINN
KALLI OG KOBBI
Ætli mamma vilji nokkuð ísinn og
kökuna sem við tókum handa
henni?
FOLDA
Hafiði fundið muninn á því að
vakna á morgnana. Stundum er|'
maður glaður, stundum
niðurdreginn...
í morgun vaknaði ég í
sjálfsvorkunnarkasti. Ekki
gaman, en satt. Vorkenni
sjálfum mér.
Það reynum við að þola þangaðtil
þú hættir því. Til hvers eru
annars vinir?
—, ________A
v
10 SfÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 29. apríl 1988