Þjóðviljinn - 05.05.1988, Qupperneq 2

FRETTIR
Ráðhúsið
Sigur gegn ofureflinu
Guðrún Jónsdóttir arkitekt: Ákvörðun ráðherra kom mér ekki á óvart.
Áframhaldandiframkvœmdir bein ögrun við ráðherra ogíbúa Tjarnargötu
Þessi ákvörðun félagsmálaráð-
herra að ógilda graftarleyfíð
og stöðva þar með byrjunarfram-
kvæmdir við byggingu ráðhúss-
ins, kom mér ekki á óvart og ég
átti von á þessari niðurstöðu frá
ráðuneytinu,“ sagði Guðrún
Jónsdóttir arkitekt og sem sæti á
Skipulagsstjórn ríkisins við Þjóð-
viljann. Hún hefur verið frá upp-
hafí einn harðasti andstæðingur
ráðhússbyggingarinnar í Skipu-
lagsstjórn ríkisins og harðlega
gagnrýnt þá málsmeðferð sem
málið hefur fengið þar sem ann-
arsstaðar.
Guðrún sagði að niðurstaða
ráðuneytisins hefði ekki komið
sér á óvart vegna þess að ómögu-
legt hafi verið að fella þessar
framkvæmndir undir ákvæði laga
skipulags-og byggingamála. Hún
sagði ennfremur það vera sér-
stakt fagnaðarefni að kæra íbú-
anna við Tjarnargötu skyldi fá
þennan farsæla endi því þeir
hefðu verið í stríði við ofurefli
sem borgaryfirvöld óneitanlega
væru. Hinu væri þó ekki heldur
að leyna að fólk í dag væri óðum
að uppgötva í æ ríkari mæli en
áður rétt sinn til að fá leiðréttingu
sinna mála teldi það sig á ein-
hvern hátt vera misboðið af
stjórnvöldum ríkis eða bæja eða
gengið á rétt sinn.
Aðspurð um hvort borgaryfir-
völd væru ekki að gefa ráðherra
langt nef með því að halda áfram
vinnu á byggingarsvæðinu, eins
og gerðist í gær, sagði Guðrún líta
svo á að með því væru borgaryfir-
völd að ögra íbúunum og ráð-
herra sem bæri ekki vott um
mikla stjórnkænsku af hálfu
ráðamanna borgarinnar.
„Ég verð að segja að öll máls-
meðferð ráðhúsmálsins frá upp-
Undirbúningsvinna hélt áfram á
fullum krafti við ráðhússbygging-
una í gær þrátt fyrir að félags-
málaráðherra hafi stöðvað allar
byrjunarframkvæmdir með ógild-
ingu graftarleyfisins. Mynd: Sig.
hafi hefur verið all skrautleg og
ég vona bara að svona lagað eigi
ekki eftir að endurtaka sig í fram-
tíðinni því hvort sem það er borg-
in eða einhver annar, þá verða
hinir sömu að hlíta þeim lögum
sem í gildi eru, en ekki reyna að
láta kné fylgja kviði eins og borg-
aryfirvöld hafa reynt til þessa,“
sagði Guðrún Jónsdóttir arki-
tekt.
-grh
Pjóðhagsstofnun
Hallæri í fískvjnnslunni
Afkoman versnað verulega á síðustu mánuðum. 10% halli á frystingu en
3% hagnaðurísaltfiskverkun
jóðhagsstofnun telur í nýrri
skýrslu til ríkisstjórnarinnar
að fískvinnslan sé nú rekin með
6% halla. Afkoman hefur
versnað verulega í greininni á síð-
ustu mánuðum og er frystingin
rekin með 10% halla að mati
Þjóðhagsstofnunar, en saltfísk-
verkun með 3% hagnaði. I
botnfiskveiðum er tapið nú áætl-
að um 2%. Þessar tölur eru mið-
aðar við 6% ávöxtun fastafjár-
muna.
í iðnaði eru einnig blikur á
lofti, einkum útfluningsiðnaði og
atvinnurekstur á landsbyggðinni
á mjög í vök að verjast.
Á síðsta ári var bæði fisk-
vinnslan og veiðarnar reknar
með hagnaði en miðað við horfur
nú telur Þjóðhagsstofnun að
rekstrarhallinn í þessu undir-
stöðugreinum þjóðarbúsins muni
aukast enn frekar þegar líður á
árið.
-*g-
Kaffibaunamálið:
Augljós umboðsviðskipti
Ríkissaksóknari: Leyndin bendir til sviksamlegs athæfis. Endurskoðenda skipað að hœtta
eftirgrennslan íLondon. Erlendur áfram ákœrðurfyrir fjársvik. Ný gögnfrá báðum aðilum
Bragi Steinarsson vararíkis-
saksóknari náði ekki að Ijúka
máli sínu á fyrsta degi málflutn-
ingsins í Hæstarétti í kaffibau-
namálinu svokallaða, og heldur
hann áfram sóknarræðu sinni í
dag. Fyrsta daginn fjallaði Bragi
m.a. um dómkröfur ákæruvald-
sins, tildrög málsins, skattarann-
sóknina I því, atburðarásina og
þær ákvarðanir sem teknar voru
á árunum 1979-81 og reifaði ein-
stök atriði þessa máls sérstaklega.
Hann leggur fram ný gögn í mál-
inu til grundvallar sjálfum ákær-
uatriðunum og raunar hafa Sam-
bandsmenn einnig lagt fram ný
gögn er þeir segja að sýni fram á
sakleysi þeirra eins og nánar
verður greint hér frá síðar.
Dómkröfur ákæruvaldsins eru
í stuttu máli þær að krafist er
staðfestingar á dómum undirrétt-
ar í þessu máli og einnig er krafist
sakfellingar á hendur ákærða Er-
lendi Einarssyni samhljóma
dómkörfunum sem gerðar eru á
hendur Hjalta Pálssyni en sem
kunnugt er var Erlendur sýknað-
ur í undirrétti.
Of langt mál væri að fjalla ítar-
lega um málflutning vararíkissak-
sóknarar en nokkur athyglisverð
atriði komu fram í máli hans.
Hann taldi augljóst að um um-
boðsviðskipti hafi verið að ræða,
eða umsýsluviðskipti, á milli
Sambandsins og Kaffibrennslu
Akureyrar í þessum viðskiptum.
Afslættir þeir sem fengust á þess-
um viðskiptum voru ekki í formi
reiðufés heldur ávísana á ákveðið
magn af kaffi í næstu sendingu.
Skrifstofa Sambandsins í London
var síðan með tvöfalda faktúru í
þessum viðskiptum, sendi KA
brúttóreikningana en hélt sjálf
eftir nettóreikningunum og setti
mismuninn inn á reikning Fóður-
vörudeildarinnar í London. Sú
leynd sem hvfldi yfir þessum til-
færslum sagði Bragi að benti til
sviksamlegs athæfis.
í máli sínu vitnaði Bragi til
skýrslu sem Valur Arnþórsson
gaf til RLR í þessu máli en þar
kom fram að hann hafi frétt af
þessum afsláttum skömmu fyrir
aðalfund Sambandsins 1981.
Hann sá þá að miklar tekjur
höfðu skapast af þessum við-
skiptum og hélt hann uppi athug-
unum á þessari tekjumyndun
fram eftir sumri. Þessar athugan-
ir leiddu til þess að Valur sendi
Geir Geirsson endurskoðenda
Sambandsins til London þá um
haustið til að kanna málið nánar.
Sigurður Árni Sigurðsson var þá
orðinn forstjóri skrifstofunnar og
er Geir kom þangað bað hann um
frest til að hafa samband við Er-
lend Einarsson. Hann hafði svo
þau boð að færa frá Erlendi að
Geir skyldi skoða gögn um þessi
kaffiviðskipti í Reykjavík.
Hvað þetta atriði varðar segir
Geir síðan í yfirheyrslum að hann
minnist þess ekki að hafa fengið
þessi boð frá Erlendi en Bragi
vakti sérstaka áherslu á þessu
orðalagi: minnist ekki.“
Nefnd í málið
Eftir þetta kom Valur á fót
fjögurra manna nefnd til að leita
lausnar á skiptingunni á þessum
tekjum en engar bókanir munu til
um störf þessarar nefndar og víst
að í henni náðist aldrei sam-
komulag um skiptinguna. Það
var síðan ekki fyrr en árið 1984 að
stjórn Sambandsins samþykkti
að endurgreiða KA það sem var
kallað oftekin umboðslaun fyrir
kaffiviðskiptin 1979-81r samtals
að upphæð rúmar 43 miljónir
króna.
Bragi rakti framburð Gísla
Theódórssonar, eins hinna
ákærðu en sá segir að starfsmenn
skirfstofunnar í London hefðu,
gert eins og fyrir þá var lagt og
hefðu þeir fengið skipanir um
hina tvöföldu faktúru frá Hjalta
og Sigurði Árna en skrifstofan
heyrði síðan beint undir forstjóra
Sambandsins. Fyrirmælin komu
ýmist á telex eða í gegnum síma
og sagði Bragi að: „talað hefði
verið tæpitungulaust um hlutina á
telex-skeytum.“
Framkvæmdastjóri KA hefur
sagt að fyrirtækinu hafi aldrei
borist aðrir reikningar en brúttó-
reikningarnir en ef þeir hefðu
borgað rétt verð fyrir kaffið hefði
mátt lækka verð þess verulega.
Skýringar Sambandsins
Eitt viðamesta nýja gagnið í
máli þessu er 250 bls. skýrsla sem
Sambandið, að frumkvæði þeirra
Guðjóns B. Ólafssonar og Vals
Amþórssonar, lét Guðmund
Einarsson verkfræðing gera um
Erlendur Einarsson fær sér kaffi,
að öllum líkindum Bragakaffi.
þessi viðskipti. Meginniðurstaða
hans er að RLR, ákæruvaldið og
undirréttur hafi ekki skilið eðli
þessara viðskipta. Guðmundur
telur að eðli þessara viðskipta
hafi verið verslunarkaup en ekki
umboðsviðskipti en þetta er ein-
mitt átakapúnktur málsins.
Undirréttur tók það sem stað-
festingu að um umboðsviðskipti
væri að ræða að KA hefði greitt
Sambandinu 1.5% umboðslaun.
Skýringuna á þessu segir Guð-
mundur vera að þessi umboðs-
laun komu til á árum áður er KA
greiddi sjálf fyrir hrákaffið og
telja verði mistök að þessu hafi
ekki verið breytt er fyrirkomulag
viðskiptanna breyttist.
-FRI
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 5. maí 1988