Þjóðviljinn - 06.05.1988, Blaðsíða 6
Fjallganga
Örtröð
þaki heimsins
Sexfaldur fjölþjóða-
sigur á Mount Everest
Sex fjallgöngumenn frá Japan,
Tíbet og Nepal birtust glaðbeittir
á sjónvarpsskjám í Katmandu,
höfuðborg síðastnefnda ríkisins, í
gær, en útsendingin barst frá
þeim ólíklega stað hátindi Mount
Everest. Höfðu sexmenningarnir
skipt liði og klifið 8.848 metra
hátt fjallið sitt úr hvorri áttinni.
Tveir Tíbetbúar og Nepali
lögðu upp frá suðurhlíðum Ever-
est innan landamæra Nepal, en
Japani, Nepali ogTíbetbúi komu
norðan að, eða hófu klifur sitt í
Tíbet með öðrum orðum.
Lítilsháttar uppstokkun er
fyrirhuguð í niðurgöngunni, og
mun einn úr hvorum hópnum
skipta um föruneyti. Tiltæki
þetta sætir nokkrum tíðindum
meðal áhugamanna um há-
fjallaklifur, þar sem menn hafa
hingað til farið sömu leið niður og
upp Mount Everest og þóst góð-
ir.
Ekki hefur þessi sexfaldi fjöl-
þjóðasigur á hæsta fjalli heims þó
gengið áfallalaust fyrir sig: Jap-
anskur læknir í suðurhlíðahópn-
um lést úr hjartaslagi 21. apríl, i
þann mund er fjallgangan var að
síga af stað.
Við þetta er svo að bæta að
fjallgöngur á heimsmælikvarða
virðast vera sport fyrir miðaldra
fólk. Meðalaldur sexmenning-
anna er 37 ár eða þar um bil. Sá
yngsti er 27 ára, en aldursforset-
inn mjög f námunda við
fimmtugsaldurinn.
HS/Reuter
Frakkland
Kosningalykt
af gíslasigrum
Mikill fögnuður í Frakklandi eftir lausn tvennskonar gísla-
mála en spurt um „verðið“ og tímasetninguna réttfyrir kosn-
ingarnar. íran segist hafa hjálpað Chirac
Gert er ráð fyrir að tvöfaldur
sigur stjórnarinnar í París í
gíslamálum auki líkur forsætis-
ráðherrans Jacques Chiracs á
sigri í forsetakosningunum á
sunnudaginn, en eftir fyrstu fagn-
aðarölduna gerast áleitnar spurn-
ingar um tímasetningu og sér-
staklega um það gjald scm stjórn-
in hafi greitt mannræningjuiium í
Beirút.
Frakkar voru í hátíðaskapi í
fyrrakvöld eftir að fréttir bárust
um að síðustu frönsku gíslarnir í
Líbanon væru á leið til Parísar, -
tveir sendiráðsmenn og einn
blaðamaður sem hafa verið í
haldi hjá íranssinnuðu öfgasamt-
ökunum „Heilögu stríði“ í rúm
þrjú ár.
I gærmorgun bárust síðan þær
fréttir frá Nýju-Kaledóníu að
hersveitir hefðú frelsað frönsku
gíslana 23 sem skæruliðar Kan-
aka höfðu þar í haldi með árás á
stöðvar skæruliðanna. Fimmtán
Kanakar og tveir franskir her-
menn féllu í árásinni að sögn
franska hersins.
Frakkar hafa fylgst mjög með
málum gíslanna frönsku í Beirút,
og má nefna að ein sjónvarps-
stöðvanna hefur í nokkur misseri
hafið kvöldfréttir sínar á því að
sýna myndir af gíslunum og
greina frá fjölda daga sem þeir
hafa verið í haldi. Chirac-
stjórninni hefurorðið nokkuð á -
gengt við gíslamál í Líbanon.og
hafa með þessum þremur samtals
sloppið tíu á ferli hennar, en einn
verið myrtur. Hinsvegar er ekki
ljóst hver skilyrði Frakkar þurftu
að uppfylla til að heimta sína
menn úr helju, og hefur meðal
annars verið deilt um það í kosn-
ingabaráttunni nú.
Bæði Chirac og Pasqua innan-
rfkisráðherra hafa neitað því að
Frakkar hafi gert samning um gís-
lana við „Heilagt stríð“, og meðal
annars gefið Bretum og Banda-
ríkjamönnum sérstaka skýrslu
um málið, en stjórnirnar í
London og Washington höfðu
báðar lýst áhyggjum sínum af
slíkum samningum.
Fullvíst þykir þó að ræningjun-
um gangi ekki til manngæskan
ein saman. Eftir ónafngreindum
heimildarmönnum í Beirút hafa
fréttaritarar að franska stjórnin
hafi fallist á að senda skæruliðas-
amtökunum og skjólstæðingum
þeirra í Teheran bæði varahluti,
skotfæri og vopn ýmisleg, enn-
fremur hefur verið rætt um
beinar peningagreiðslur (vitað er
að „Heilagt stríð“ hafði farið
frammá 160 milljónir franka, 1,2
milljarðar íslenskir). Þegar Chir-
ac sagði frá lausn gíslanna tók
hann jafnframt fram að
stjórnmálasamband yrði tekið
upp á ný við fran, og ennfremur
hefur fengist staðfest að Frakkar
ætla að borga til baka að fullu lán
sem þeir fengu á sínum tíma hjá
sjahinum sáluga og höfðu síðan
neitað að borga.
Frönsk dagblöð voru í sjöunda
himni í gær, að minnsta kosti á
forsíðunum en mörg þeirra voru
hófstilltari í leiðurunum, og Li-
bération sagði að nú yrði hugað
að öðru reikningsdæmi: hversu
mörg prósent fær Chirac fyrir
sinn snúð?
Mitterrand var talinn hafa að
minnsta kosti tíu prósenta fors-
kot á forsætisráðherrann fyrir at-
burði síðustu sólarhringa, en
Chirac-menn vonast til að nú sé
staðan gjörbreytt.
Hugsanlegt er þó að eftir fagn-
aðarlætin snúist gíslamálin Chir-
ac í óhag. íranir hafa lýst opin-
berlega yfir að þeir hafi átt þátt í
lausninni, og samkvæmt heimild-
um í Beirút er það meðal annars
r
HEIMURINN
7
Pólland
Búist við lögregluárás
Lech Walesa og þrjúþúsund
verkfallsmenn bjuggust í gær-
kvöldi til tvísýnnar næturdvalar í
Lenínsmiðjunum í Gdansk. Búist
var við að lögreglusveitir mundu
gera árás í nótt og reyna að binda
endi á verkfallið.
í gærmorgun réðist lögregla
þúsundum saman inní stálverið í
Nowa Huta og sundruðu verk-
fallsmönnum þar með hvell-
sprengjum og og barsmíðum.
Samkvæmt talsmanni stjórnar-
innar voru 38 handteknir, þaraf
13 af 15 verkfallsnefndar-
mönnum Samstöðu.
Fréttir herma að ekki sé byrjað
að vinna í stáliðjuverinu, en
skipulegum forystuhópi þó gert
nánast ókleift að halda áfram.
Árásin í Nowa Huta í morgun
eru hörðustu átök stjórnvalda við
Samstöðumennn síðan herlögin
voru sett í landinu fyrir sjö árum.
Síðdegis í gær söfnuðust iög-
reglusveitir að Lenínsmiðjunum í
Gdansk, og rýmdu meðal annars
tónlistarskóla í grenndinni. Var
búist við að lögregla réðist inn á
hverri stundu, en engar fréttir
höfðu borist um átök rétt fyrir
miðnætti í gær.
í bréfi sem laumað var útúr
skipasmíðastöðinni í gær segir
Lech Walesa að hann ætli að
verða síðastur manna til að yfir-
gefa vinnustaðinn. Kröfur verk-
fallsmanna séu réttar og hann
geti ekki annað en staðið með
þeim til enda.
Verkföll hafa ekki breiðst út
um landið nema í mjög litlum
mæli, og hörkulegar aðgerðir lög-
reglunnar í gær virðast hafa kom-
ið verkalýð og andófsmönnum í
opna skjöldu. Þannig herma
fréttir að í stálverinu í Katowice
hafi verið blásnar af fyrirhugaðar
aðgerðir til stuðnings Nowa
Huta- og Gdansk-mönnum.
Vestrænir sendimenn segja
stjórnina hafa ákveðið leið
hörkunnar af þeim ástæðum
meðal annars að ella væru öll um-
bótaáform hennar í hættu, - en
verðhækkanirnar sem eru undir-
rótin að andófinu nú voru
kynntar sem liður í efnahagsvið-
reisn.
Stjórnin telji að verkfallsmenn
njóti ekki almenns stuðnings og
hafi því talið best að slá á verk-
föllin sem fyrst þótt það kostaði
átök.
Árásin á verkfallsmenn í Nowa
Huta batt enda á samninga-
umleitanir kaþólsku kirkjunnar
og má búast við að fari sem horfir
breikki enn gjáin milli
stjórnvalda annarsvegar og hins-
vegar stjórnarandstöðuafla kirkj-
unnar og Samstöðumanna.
Líbanon
Herförin í
SÞ-ráðið
Israelsher yfirgaf í fyrrinótt
þau svæði í Suður-Líbanon sem
hann herjaði á í tvo sólarhringa,
en bandamenn í suðurlíbanska
hernum svokallaða héldu í gær
áfram að eyða þorpum sem talin
voru undir áhrifum skæruliða.
Líbanska ríkisstjórnin fór í gær
frammá fund í Öryggisráðinu til
að ræða hernað ísraela, og verð-
ur hann haldinn fyrir luktum dyr-
um í dag.
Enn er tekist á í ísrael sjálfu, og
var palestínskur bóndi skotinn í
gær af ísraelskum landnemum á
hernumda svæðinu, og hafa þá
177 fallið af Palestínumönnum
síðan blóðug átök hófust í sept-
ember.
Chirac, maður dagsins í Frakk-
landi að leystum gíslamálum.
Lyftir fagnaðarbylgjan honum í
forsetastól á sunnudaginn?
tilgangur þeirra að hjálpa Chirac
sem þeim þykir vænlegri viðmæl-
andi en Mitterrand, - en ekki er
víst að franskir kjósendur fari óð-
fúsir eftir ráðum frá Teheran.
-m/reuter
Reykingar
Reykingamál
í dóm
Áfrýjunardómstóll í Minnesota
hefur úrskurðað mál ekkju gegn
tóbaksfyrirtæki tækt í dóm.
Málsókninni hafði áður verið vís-
að frá dómi.
Fjölmörg mál hafa verið
höfðuð gegn tóbaksframleiðend-
um vestra síðari ár, en fyrirtækin
bjargast úr flestum þeirra.
Ekkjan höfðaði mál á hendur
Reynolds-fyrirtækinu fyrir þrem-
ur árum eftir að eiginmaður
hennar hafði fengið ólæknandi
lungnakrabba. Lögfræðingur
ekkjunnar sagði að úrskurðurinn
í gær styrkti þau rök að fyrirtækið
hefði vitað um hættuna en neitað
að vara neytendur við áður en
sett voru lög um aðvörunar-
skyldu.
Forsetakosningarnar í Frakklandi
Hvers vegna faer
Le Pen svo mikið fylgi?
Er hlutur hinna óánœgðu og útskúfuðu alltaf jafnstór? Græðir Le Pen
fyrst og fremst á hnignun Kommúnistaflokksins?
Fyrir skömmu töluðu menn
háðslega um hægriofstopa Le
Pens, leiðtoga Þjóðfylkingarinn-
ar frönsku, sem hefur mjög haft á
oddi hatursáróður gegn innflytj-
endum. En þegar hann á dögun-
um fékk meira en 14 prósent at-
kvæða í fyrri umferð forsetakosn-
inganna fóru margir að klóra sér í
hausnum: getur það verið að 4,4
miljónir franskra kjósenda séu
orðnir fasistar og kynþáttahatar-
ar?
Nei, menn töldu það ólíklegt.
Hér hlyti fleira að koma til.
Mótmæalatkvæði
á flakki
Ein kenning sem nú er nokkuð
í tísku er sú, að það mikla fylgi
sem Le Pen hefur fengið sýni ein-
mitt, að franskt samfélag sé
ósköp svipað og það hefur verið.
Menn benda þá á það, að um
fjörtíu ára skeið hafi um fjórð-
ungur kjósenda kosið gegn kerf-
inu, „litli maðurinn" hafi látið
uppi vonbrigði sín og óánægju
með kröpp kjör með því að
greiða „mótmælaatkvæði"
kjósa þá sem mjög ólíklegt væri
að yrðu til stjórnar teknir í
landinu. Framan af, segja höf-
undar þessarar kenningar, fór
obbinn af þessum atkvæðum til
PCF, Kommúnistaflokks Frakk-
lands, en hefur axlast svo til að Le
Pen gengur betur nú að veita
þessum atkvæðum til sín.
Þetta fá menn meðal annars út
með því að segja sem svo:
Kommúnistaflokkurinn fékk um
20% atkvæða 1978, í þingkosn-
ingum 1986 fengu Kommúnistar
um 10 prósent atkvæða og Þjóð-
fylking Le Pens líka 10 prósent,
nú fær Le Pen 14 prósent og fors-
etaefni kommúnista tæplega sjö:
samanlagt eru „mótmælaat-
kvæðin" nokkuð stöðugt hlutfall
af frönskum kjósendum.
Blómaskeið PCF
Það er rifjað upp í þessu sam-
hengi að á bestu árum sínum
tókst Kommúnistaflokknum að
koma upp hlýlegu „andkerfi" eða
„öðruvísi menningu“ í ömur-
legum verkamannahverfum stór-
borganna - með dagheimilum og
elliheimilum, íþróttafélögum,
verklýðsfélögum og flokks-
deildum. Síðan tókst Mitterrand
að gera Sósíalistaflokk sinn að
sterkara vinstriafli, Kommúnist-
aflokkurinn gróf og sjálfur undan
sér með kreddufestu og brott-
rekstrum gagnrýninna félaga -
margt sameinaðist um að hrekja
kjósendur Kommúnistaflokksins
úr sínu athvarfi. Eftir varð svo sá
minnihlutakjarni sem hélt fast
við hugmyndafræðina.
Gamall vandi,
nýr ótti
En félagsleg vandamál eru
áfram til: atvinnuleysi mikið,
húsnæðisskortur, rótleysi - og nú
bætist við ótti við útlendinga (
samkeppni um störf), óttinn við
hermdarverkamenn ( með kröf-
um um meira lögregluvald) og
svo ótti við framtíðina: margir,
og ekki síst úr alþýðustétt, óttast
að í tölvuþjóðfélagi framtíðar-
innar verði ekkert pláss fyrir þá.
Inn í þetta ástand kemur svo Le
Pen með sínar „einföldu lausnir":
Leysum atvinnuleysið með því að
flæma burt útlendingana og þá
fyrst og fremst Múslímana frá
Norður-Afrfku. Kveðum niður
glæpi með dauðarefsingu og lög-
regluveldi, porrum upp þjóðar-
sálina með því að hylla Heilaga
Jóhönnu af Örk í stað rauða fán-
ans fyrsta maí.
Ráðlaus reiði
Það kann nokkuð að vera til í
þessari kenningu, sem gerir ráð
' ’
fyrir því, að tiltölulega fáir fylgj-
endur flokka, hvort sem væri
Kommúnistaflokksins eða Gaull-
ista eða Þjóðfylkingar, séu vel
heima í hugmyndafræðinni, boð-
skapnum. Það er rétt að Le Pen
sækir fylgi í margar áttir og til
allra stétta. En það er engu að
síður mikill pólitískur og félags-
legur munur á því hvort „mót-
mæli“ leita tií Kommúnista-
flokks, sem boðar breytt þjóðfé-
lag í nafni framtíðarsýnar, eða Le
Pens, sem boðar fyrst og síðast
afturhvarf til einhvers þess
Frakklands sem var (og var kann-
ski aldrei til nema í ímyndun smá-
borgarans). Og tiltölulega mest
fylgi á Le Pen meðal þeirra sem
jafnan hafa tekið fyrst og líflegast
undir viðhorf „öfgamanna til
hægri“ - meðal svonefndra
Svartfætlinga í Marseille og ná-
grenni (þeirra Frakka sem urðu
að hrökkva frá Alsír þegar landið
fékk sjálfstæði) og meðal smák-
aupmanna þeirra sem standa
höllum fæti í samkeppni við stór-
fyrirtæki og hafa fyrr og síðar ver-
ið á höttum eftir „sterkum
manni“ til að rétta sinn hlut.
Fylgi foringja eins og Le Pens
er vissulega tákn um gremju
margra sem telja sig hafa orðið
Le Pen í hópi stuðningsmanna:
hann er maðurinn sem túlkar það
sem við öll hugsum, segja þeir.
undir í þjóðfélaginu, hrakist þar
út í horn. Það minnir um leið á
það, hve dapurlega ráðvillt hin
pólitíska reiði þessa fólks getur
orðið, þegar ekki er fyrir hendi
öflugt róttækt afl sem getur virkj-
að hana til nytsamlegra hluta. Þá
mega menn eins eiga á því von að
hún sökkvi í fen kynþáttafor-
dóma og leiðtogadýrðar af
illkynjuðu tagi.
áb tók saman.
83.468 FERMETRAR
788 ÍBÚÐIR
1970 ÍBÚAR
Byggingarsamvinnufélag ungs fólks í
Reykjavík, BYGGUNG, var síofnað 1974 til að
byggja meðsem hagfelldustum kjörum íbúðir
og íbúðarhús fyrir unga félagsmenn sína.
Fró þeim tíma hefur BYGGUNG byggt
íbúðarhús víða í Reykjavík og ó Seltjarnar-
nesi. í lok þessa órs verður BYGGUNG búið að
afhenda alls sjö hundruð óttatíu og ótta
íbúðir. í órslok verða því samanlagðar
fimmtón óra byggingaframkvœmdir BYGGUNG
orðnar rétt um 83.468,89 heildarfermetrar.
Við reiknum að meðaltali með u.þ.b. 2,5
íbúum ó hverja íbúð, sem þýðir að í órslok
1988 búa nólœgt um 1970 íslendingar í
BYGGUNG-húsnœði, eða jafnmargir einstakl-
ingar og búa í Grindavík.
BYGGUNG er virkur þótltakandi í að gera
búsetu í Reykjavík betri.
BYGGINGARSAMVINNUFELAG
UNGS FÓLKS
Lynghólsi 3, 110 Reykjavík,
sími (91)-67-33-09.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. maí 1988
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7