Þjóðviljinn - 12.05.1988, Blaðsíða 17

—ÖRFRÉTTIR —I
Bræður berjast
og aö bönum verða. í gær
geisuðu mjög harðir bardagar á
milli öndverðra fylkinga sita í
suðurhverfum Beirútborgar í Lí-
banon, fimmta daginn í röð.
Hreyfingin „Hizbollah" (flokkur
guðs) fylgir klerkastjórninni í Te-
heran að málum en Amalliðar eru
skjólstæðingar Assads, forseta í
Damaskus. Báðar fylkingar eiga
gnægð vopna enda er mannfallið
all nokkurt. í gær féllu 29 en 110
urðu óvígir af sárum. Alls hafa því
154 látið lífið, þar af fjöldi
óbreyttra borgara, og 550 særst
frá því orrustan hófst á föstudag-
inn. Tilraunir írans og Sýrlands-
stjórnar og trúarleiðtoga líban-
skra síta til þess að stilla til friðar
hafa hvað eftir annað farið út um
þúfur.
41.
kvikmyndahátíðin var sett í
franska bænum Cannes í gær.
Mikill fjöldi kvikmynda verður
sýndur þeim er sjá vilja á næstu
13 dögum en af þeim mun 21 frá
15 löndum keppa um hinn eftir-
sótta Gullpálma. Dómnefnd há-
tíðarinnar skipa 10 valinkunnir
sómamenn. Þeirra á meðal eru
leikkonan Nastassja Kinski,
franski leikstjórinn Claude Berri,
bandaríski handrits- og skáld-
sagnahöfundurinn William Gold-
man, ástralski leikstjórinn Ge-
orge Miller og argentínskur kol-
lega hans, Hector Olivera að
nafni. Gestum opnunarhófsins
var sýnt sköpunarverk Frakkans
Luc Bressons, „Le Grand Bleu“.
Kim Philby
er látinn í Moskvu, 76 ára að aldri.
Breskir embættismenn sögðust
hafa fengið upplýsingar þessar
hjá sovéska sendiráðinu í Lund-
únum. Ekki er vitað hvað varð
honum að aldurtila. Philby komst
til metorða hjá bresku leyniþjón-
ustunni á sínum tíma og hafði
meðal annars yfirumsjón með
samstarfinu við bandarísku leyni-
þjónustuna, CIA. En hann lék
tveim skjöldum og var í raun of-
ursti í sovésku leyniþjónustunni.
Árið 1963 féll á hann grunur og
flúði hann þá austur. Hann var
forsprakki fjórmenningaklíkunn-
ar í Cambridge, vinahópi fjögurra
kommúnista sem aldrei sneru
baki við hugsjónum sínum. Fé-
lagar Philbys voru Guy Burgess,
Donald Maclean og Anthony
Blunt. í aldarfjórðung vildi Philby
hvorki sjá né heyra enska pressu
en fyrir skömmu ræddi hann við
blaðamann „Sunday Times".
Kvaðst hann ekki sjá eftir neinu
og einskis sakna frá Englandi
nema ef vera skyldu ýmsir smá-
réttir.
Michael Dukakis
vann glæstan sigur á Jesse
Jackson í tvennum forkosningum
Demókrataflokksins í fyrradag.
Fátt getur því varnað því að hann
verði forsetaframbjóðandi flokks
síns og etji kappi við George
Bush í nóvembermánuði
næstkomandi. En hverjir verða
varaforsetar tvímenninganna.
Dukakis kvað einkum renna hýru
auga til þingmannanna Samúels
Nunns og Bills Bradleys. Sá
síðarnefndi hefur m.a. augastað
á tveim konum, Jeanne Kirkpatr-
ick og Söndru 0‘Connors hæsta-
réttardómara.
Fœstir reikna með öðru en áframhaldandi hokri hœgristjórnarinnar.
En hvaða skoðun skyldu Danir hafa á Nató?
Forsætisráðherra Danmerkur,
íhaldsþingmaðurinn Paul
Schliiter, gekk í gær á fund henn-
ar hátignar drottningarinnar,
Margrétar Þórhildar, og sagði af
sér embætti. Engu að síður eru
flestir fréttaskýrenda þeirrar
skoðunar að minnihlutastjórn
hans haldi velli, með fulltingi
„róttækra vinstrimanna“ og tví-
efldra glístrúpa. Aukið gengi
hinna síðarnefndu muni róa
spenntar taugar Natósinna og
gleðja andstæðinga félagslegrar
þjónustu og útlendinga.
Schluter var glaður í bragði
þegar hann hélt til fundar við
drottningu og hafði á orði að upp-
sögn sín væri „aðeins til bráða-
birgða“. Einsog kunnugt er fengu
stjórnarflokkarnir fjórir ná-
kvæmlega jafn mörg þingsæti í
sinn hlut í fyrradag og þeir höfðu
áður. Miðdemókratar og Kristi-
legi þjóðarflokkurinn stóðu í stað
en 3 fýlgismenn Schluters viku úr
sessi fyrir jafnmörgum skjólstæð-
ingum Uffe Ellemanns Jensens
utanríkisráðherra. Hann er for-
maður „Venstre“.
Átta stjórnmálaflokkar eiga nú
fulltrúa á danska þinginu og er
talið víst að forystumenn 6 þeirra
séu áfram um að Schlúter sitji
kyrr í leiðtogasessi. Sjálfur lagði
forsætisráðherrann þetta til mál-
anna: „Það er mjög brýnt að við
reynum að komast hjá því að þing
verði rofið á næstu mánuðum og
árum. Við verðum að kosta
kapps um að setja saman ríkis-
stjórn sem fær haldið völdum
næstu fjögur ár eða út kjörtíma-
bilið.“
Það er alkunna að Schlúter
rauf þing og boðaði til kosninga
um afstöðuna til Nató. En það er
náttúrlega ógjörningur að henda
reiður á því hvort Danir eru með
eða á móti því að skipherrar er-
lendra hergnoða séu spurðir um
kjarnorkuvopn eftir þessar kosn-
ingar. Þó var varnarmálaráð-
herra Danmerkur, Bernt Jóhann
Collet, ánægður með „hægri-
sveifluna", þ.e.a.s. ávinning
„Framfaraflokksins", og taldi
hana til marks um Natóást landa
sinna. Sjálfur viðurkenndi
Schlúter í gær að verið gæti að
Natósinnar hefðu orðið fyrir von-
brigðum með útkomu stjórnarf-
lokkanna. „Þetta hefði getað far-
ið mikið betur í gær en það hefði
einnig getað farið mikið verr...
jafnvel þótt úrskurðurinn væri til
muna óljósari en ég hefði kosið.“
Um kvöldmatarleytið í gær
bárust fréttir um að Margrét
drottning hefði falið fráfarandi
þingforseta, jafnaðarmanninum
Svend Jakobsen, að stýra stjórn-
army ndunarviðræðum.
Sovétríkin
Ungmenni hlynnt „glasnosf‘
Aldnirá
Það virðist komið í tísku í
austurvegi að kanna viðhorf og
skoðanir manna á félagsvísinda-
legan hátt. Niðurstöður einnar
slíkrar rannsóknar voru birtar al-
menningi í „Moskvufréttum“ í
gær.
400 íbúar höfuðborgarinnar
voru spurðir spjörunum úr um
„glasnost" stefnu Míkhaels Gor-
batsjovs og fleira sem er ofarlega
á baugi í sovésku samfélagi.
Það er einkar athyglisvert en
kemur þó tæpast á óvart að yngra
fólk er hlynntara almennu prent-
frelsi og opinskáum umræðum en
roskið fólk. Könnunin leiddi í
ljós að um 78 af hundraði ung-
menna, 19 ára og yngri, eru
áfram um „glasnost“ og svipaða
sögu er að segja af fólki á aldrin-
um 20-29 ára, 75 af hundraði
þeirra styðja Gorbatsjov.
Hinsvegar virðist eldra fólk
varkárara enda man það tímana
tvenna. Aðeins rúmur helmingur
manna, 60 ára og eldri, styður
„glasnost“ eða 56 af hundraði.
Það er ennfremur sláandi að að-
eins helmingur, 50 af hundraði,
yfirmanna fyrirtækja og fram-
kvæmdastjóra í viðskiptalífi er
hlynntur mál- og prentfrelsi í So-
vétríkjunum.
báðum áttum en helmingur framkvœmdastjóra andvígur
Sem kunnugt er hefur Gorbat-
sjov viðurkennt að stefna hans,
„glasnost" og „perestrojka“, hafi
valdið glundroða og ringulreið
víðsvegar í þjóðfélaginu, jafnvel
efst í valdapýramídanum. Hann
hyggst engu að síður halda ó-
trauður áfram umbótum, jafnt í
stjórnkerfi, kommúnistaflokki
sem efnahagslífi.
Fréttir berast af því að nýbirtar
upplýsingar í sovéskum blöðum
um myrkraverk Jósefs Stalíns
valdi deilum og árekstrum í fjöl-
skyldum. Ungt fólk reki í roga-
stans þegar það fái upplýsingar
þessar í hendur og það láti vera
sitt fyrsta verk að inna foreldra
sína eftir afstöðu sinni og at-
höfnum á árum áður.
Reuter/-ks.
Pólland
Sigrinum fylgt eftir
Pólska ríkisstjórninfœraukið umboðþingsins í kjölfar ósigurs
verkamanna
Pólska þingið, Sejm, veitti
rflrisstjórninni í gær umboð til
þess að tryggja framgang efna-
hagsbreytinga og grípa til hvers-
kyns ráðastafana gegn verkafólki
ef ske kynni að það maldaði í mó-
inn.
Þingið samþykkti með 352 at-
kvæðum gegn engu (átta voru
fjarverandi!) að heimila ríkis-
stjórn Wojciechs Jarúselskis að
banna hækkanir á vöruverði og
kaupi og að segja verkamönnum
og framkvæmdastjórum upp
störfum. Umboð þetta fellur úr
gildi í árslok.
Samkvæmt ályktun þingsins er
verkamönnum óheimilt að leggja
niður vinnu eða sýna annað
hvimleitt hátterni á vinnustöðum
nema hin opinberu verkalýðsfé-
lög hafi lagt blessun sína yfir slíka
breytni. En það er kunnara en frá
þurfi að segja að sú „verkalýðs-
hreyfing" hefur aldrei nokkurn
tíma boðað til verkfalls eða gert
ráðamönnum flokks og ríkis
gramt í geði með öðrum hætti.
Zbigniew Messner forsætisráð-
herra hampaði umboðinu hróð-
ugur í gær en þá var ekki liðinn
nema tæpur sólarhringur frá því
Lech Walesa, leiðtogi Samstöðu,
gekk burt frá lóð skipasmiðju
Leníns í Gdansk í broddi fylking-
ar verkamanna. Níu daga verk-
falli þeirra lauk þar með án þess
að uppskeran væri nokkur nema
ef vera skyldi aukið sjálfstraust.
Samstaða er bönnuð eftir sem
áður og laun duga ekki fyrir brýn-
ustu lífsnauðsynjum.
Reuter/-ks.
Fimmtudagur 12. maí 1988 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 17