Þjóðviljinn - 25.05.1988, Blaðsíða 3

GARÐAR OG GRÓÐUR
Ef vel á að gera við grasið þarf að bera tilbúinn áburð á árlega og helst 2-3 yfir sumarið. Mynd Sig.
Grasflatir
Látið ekki mosa og ill-
gresi ná yfirhöndinni
Stór hluti af flestum görðum er
grasflötin og þarf hún ekki
síður umhirðu en blóm og tré,
til að verða falleg og ræktar-
leg. Efflötinervanræktgetur
mosi og illgresi orðið áberandi
innan um grasið og gerir bar-
áttan við þessa illa séðu gesti
mörgum garðeigandanum
gramt í geði. Hér verður litið á
nokkra þætti sem hafa þarf í
huga þegar rækta á fallega
grasflöt og hvaða ráð eru til að
losna við mosa og illgresi.
Grasfræ eða
túnþökur?
Þegar fólk er að standsetja nýj-
ar lóðir getur það valið milli þess
að kaupa túnþökur eða sá gras-
fræi. í báðum tilfellum þarf að
undirbúa landið jafn vel. Stinga
þarf upp 10-20 sm lag og hreinsa
grjót og rætur. Síðan á að blanda
bæði lífrænum og ólífrænum
áburði í jarðveginn.
Það er dýrara að kaupa tún-
þökurnar, en kostur þeirra er að
hægt er að fara að nota grasflöt-
ina fyrr, því ráðlegt er að ganga
varlega um nýsáninguna fyrsta
sumarið. Verð á túnþökum var
athugað á einum stað og kostuðu
þær 60 kr. fermetrinn. Þær komu
bæði af notuðum túnum og sér-
ræktuðu landi. Ókostur þess að
nota þökur af túnum er að gras-
tegundir sem sóst er eftir til að
afla mikilla heyja eru ekki þær
sömu og þykja heppilegastar í
grasflatir. Auk þess getur ýmiss
konar illgresi fylgt í kaupbæti.
Páll Marteinsson hjá Sölufé-
lagi garðyrkjumanna, sagði að
það grasfræ sem notað væri í
grasflatir væri yfirleitt blanda af
3-4 tegundum. Þær væru lágvaxn-
ar og þéttar og er túnvingull aðal-
uppistaðan í blöndunni. Hann er
harðgert gras og þolir betur átr-
oðning en flestar aðrar grasteg-
undir. Ef fólk hefúr þolinmæði til
að bíða í eitt sumar eftir að geta
notað grasflötina að ráði, má
reikna með fallegra og endingar-
betra grasi ef sáð er í flötina,
heldur en þegar lagðar eru tún-
þökur.
Páll sagði að best væri að sá
grasfræinu í júní. Fyrir þann tíma
væri alltaf hætta á næturfrosti
niður við jörð, sem ylli því að
hægar gengi að koma grasvextin-
um af stað. Hann taldi ekki ráð-
legt að sá að haustinu, því þá væri
rótarkerfið svo lítið þegar byrjaði
að frysta og hætta á holklaka. Ef
ræturnar springa þegar safinn í
rótum þeirra frýs þá er plantan
dauð.
Tilbúinn úburð
úrlega
Ef halda á góðri rækt í grasinu
borgar sig að bera tilbúinn áburð
á flötina hvert sumar. Best er tal-
ið að nota blandaðan garðáburð
og bera hann ekki aðeins á einu
sinni að vori, heldur dreifa einnig
smá skömmtum í júní og júlí.
Ráðlegt er að nota alls 6-10 ícg á
100 fermetra og dreifa um helm-
ingnum af magninu í fyrstu um-
ferð í maí. Þó að ráðlegt sé að
nota húsdýraáburð þegar verið er
að vinna jarðveg undir væntan-
legar grasflatir eru skiptar skoð-
anir um gagnsemi þess að bera
hann mikið á gróið gras. Alla
vega ætti að nægja að gera það
3ja-4a hvert ár.
Með góðri áburðargjöf má bú-
ast við örari sprettu, sem síðan
kallar á að oftar þurfi að taka sig
til og slá. Stilla á sláttuvélarnar
þannig að þær skeri um 2,5 sm frá
grassverðinum og varast að slá
svo snöggt að flötin verði gul yfir
að líta.
Margar leiðir reyndar
gegn mosanum
Mosi í grasflötum er mörgum
til ama og getur kostað nokkra
vinnu að uppræta hann, ef hann
nær að koma sér vel fyrir. Ýms
ráð eru gefin til að losna við mos-
ann, en best er auðvitað að reyna
að búa svo um að ekki skapist í
garðinum ákjósanleg vaxtarskil-
yrði fyrir hann. Mosinn þrífst vel í
skugga og raka og er algengur í
eldri görðum þar sem skuggi er af
stórum trjám. Ekki bætir úr að
garðurinn sé lítið notaður, því
rnosinn er viðkvæmur fyrir átr-
oðningi. Þar sem jarðvegur er súr
líður honum vel, en með því að
bera á kalk má gera jarðveginn
basískari. Veðurfarið hefur sitt
að segja og eftir hlýja vetur birtist
mosinn sprækur að vori.
Nú í vor setti Aburðarverk-
siniðjan á markað mosaeyði í
duftformi, sem blanda á vatni og
vökva yfir mosann. Eftir 1-2 daga
verður mosinn svartur og drepst
og er rakaður í burtu. Þorsteinn
Þórðarson sölustjóri sagði að hér
væri um að ræða blöndu af
járnsúlfati, sem dræpi mosann og
áburði sem lífgaði við grasið.
Hann sagði að tilraunir síðasta
sumar hefðu sýnt að þessi blanda
gæfist vel í baráttu við mosann.
Efnið er í eiturefnaflokki C, sem
er vægasti flokkurinn og er hættu-
laust fólki eftir að búið er að
vökva því yfir garðinn.
Hjá Sölufélagi garðyrkju-
manna hafði Steinunn Stefáns-
dóttir nóg að gera við að ráð-
leggja garðeigendum um efni,
sem granda eiga óæskilegum
plöntum og kvikindum. Hún
mælti með því í baráttunni við
mosann, að taka sig bara til og
raka hann upp. Bera síðan á kalk
sem fá má í duftformi eða úr
skeljasandi, til að draga úr sýru-
stigi jarðvegsins. Duftið væri
auðleysanlegra en skeljasandur-
Miðvikudagur 25. mai 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3
inn virkaði lengur. Til að græða
upp sárin eftir mosann þyrfti að
sá grasfræi í skellurnar og bera
alhliða áburð á grasflötina. Einn-
ig væri hægt að bera á kalksalt-
pétur, sem er mjög köfnunar-
efnisríkur áburður og drífa grasið
upp fyrir mosann. Um daginn var
gefið í útvarpinu enn eitt ráð til
að losna við mosann. Þar var bent
á að nota þrífosfat og sagði
Steinunn að það væri sýra sem
brenndi mosann ef blandan væri
sterk, svipað og gerist þegar
járnsúlfat er notað. Ef það ætti að
virka þyrfti að vera þurrt í 2 daga
á eftir.
Þegar kemur að því að eyða
jurtum sem þykja óæskilegar í
grasflötum eins og fíflum, sól-
eyjum og arfa eru til efni sem
virka vel. Það eru hormónalyf
sem hafa þá náttúru að drepa all-
ar tvíkímblaða jurtir, en grasið
stendur óskaddað eftir. Efnið
verður að nota á þeim tíma þegar
plönturnar eru í vexti. Því er
blandað í vatn og sagði Steinunn
að best væri úða því yfir grasflöt-
ina, til að það settist á blöðin. Þar
er það tekið inn með blaðgræn-
unni og fer niður í ræturnar og
eyðileggur þær.
Að lokum er vert að minna fólk
á að fá góðar leiðbeiningar um
notkun eiturefna og fylgja þeim.
Ef óvarlega er farið er hægt að
valda miklum skaða á gróðri sem
kannski er búið að leggja mikla
vinnu í að rækta upp.
V