Þjóðviljinn - 07.06.1988, Qupperneq 4
LEIBARI
Lög á þunnum ís
Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra hefur óskað eftir því við
ríkislögmann að hann kanni hvort nýgerðir kjarasamningar í
álverinu séu brot á bráðabirgðalögunum frá 20. maí þar sem
ríkisstjórnin bannaði frjálsa samninga um kaup og kjör.
( bráðabirgðalögunum voru bannaðar meiri hækkanir en tíu
prósent, og einnig tiltekið að atvinnurekendum sé óheimilt „að
hækka laun, þóknanir og hlunnindagreiðslur hvers konar um-
fram það sem samið hefur verið um í kjarasamningum eða
kveðið er á um í lögum þessum".
Rembihnútinn bundu ráðherrarnir svo með hinni frægu
fjórðu grein þar sem bönnuð eru „verkbönn, verkföll, þar með
taldar samúðarvinnustöðvanir, eða aðrar aðgerðir sem ætlað
er að knýja fram aðra skipan kjaramáia en lög þessi mæla fyrir
um“.
Fyrrverandi atvinnurekendur Þorsteins Pálssonar hafa þeg-
ar leyst úr þeim vanda sem ríkislögmaður glímir við. Fram-
kvæmdastjórn VSÍ telur að samningur ísals við starfsmenn sé
innan ramma laganna. Þórarinn Þórarinsson framkvæmda-
stjóri VSÍ segir að vísu í samtali við Þjóðviljann í dag að ísinn sé
þunnur, en hann telur sig ennþá ofan íss, enda eins gott, því að
annars gæti Þorsteinn Pálsson sent á hann lögregluna.
Þjóðviljinn er minnugur þess að okkur ber að gjalda keisar-
anum það sem keisarans er og guði það sem guðs er. Þjóðvilj-
inn ætlar þessvegna að láta réttum yfirvöldum það eftir að
úrskurða um það hvort 13 prósent kauphækkun í Isal sé meiri
en sú 10 prósent kauphækkun sem bráðabirgðalög Þorsteins
Pálssonar og félaga kveða á um. Og skilgreininguna á „öðrum
aðgerðum sem ætlað er að knýja fram aðra skipan kjaramála
en lög þessi mæla fyrir um“ er einnig rétt að láta bráðabirgða-
löggjafann um.
Það er hinsvegar full ástæða til að óska starfsmönnum
álversins tii hamingju með nýja samninginn sem fékkst fram
þrátt fyrir lagasetninguna. Það er líka fróðlegt að fylgjast með
því að erlendur auðhringur virðist svo hundóánægður með
launastefnu Garðastrætisliðsins að forstjórinn - einn helsti
forystumaður VSÍ - og Verslunarráðsklíkunnar- er látinn víkja
í miðjum samningum við starfsmenn.
Bráðabirgðalögin sem afnema verkfallsréttinn og banna
frjálsa samninga eru í sjálfu sér svívirða, - og allt bendir til þess
að vegna þeirra verði ráðherrar þríflokkastjórnarinnar flengdir
opinberlega á torgum Genfarborgar.
Lögin eru líka á afskaplega „þunnum ís“ og hálum. Víða í
samfélaginu er nú verið að gera samninga sem gerðir eru á
skjön við lögin, framhjá lögunum eða bakvið lögin. Þetta vita
allir sem vilja vita.
Lögin eru ekki aðeins brot á lýðræðishefðum í íslensku
samfélagi, heldur er alls óvíst að þau virki, - nema sem sér-
stakur hemill á þá hópa launamanna sem helst eiga undir högg
að sækja og lægst hafa launin fyrir.
Og eru þar komin enn þyngri rök til þess að brjóta ísinn
endanlega undan bráðabirgðalögum Þorsteins, Jóns og Stein-
gríms um afnám grundvallarmannréttinda.
Sífelldur minnihluti
Það er ekki vert að taka of mikið mark á einstökum skoðana-
könnunum, þótt niðurstöður DV-könnunarinnar í gær hljóti að
teljast athyglisverðar, einkum fyrir Alþýðuflokksmenn.
Það er hinvegar ekki hægt annað en að taka mark á þeim
samhljóða niðurstöðum í átta skoðanakönnunum frá janúar til
júní að ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar er í minnihluta meðal
kjósenda. Þessar stöðugu og samfelldu óvinsældir ríkisstjórn-
arinnar eru einsdæmi í íslenskri stjórnmálasögu síðari ára, og
hljóta að teljast afar athyglisverðar. Einkum fyrir Alþýðuflokks-
menn.
-m
KLIPPT OG SKORIÐ
Ber er hver
að baki...
Á sjómannadagshátíða-
höldunum í Reykjavík er
eitt dagskráratriðið gjarnan
það að sjávarútvegsráð-
herra ávarparsjómenn. Á
sunnudaginn var gat þetta
þó ekki orðið því að Halldór
Ásgrímsson var í Nýj a Sj á-
landi á hvalaráðstefnu að
vinna fræga diplómatíska
sigra. En j afnan fer svo að
maður kemur í manns stað
og enginn er algjörlega
ómissandi. Þettasannaðist
þegar Steingrímur Her-
mannson utanríkisráðherra
sté í pontu og mælti í orða-
stað flokksbróður síns.
„Það fór þó aldrei svo að
maður fengi ekki ráðherra-
ræðu,“ sagði gamall sjómað-
ur og var mjög erfitt að ráða
af svip hans hvort honum
létti. Hann hafði yfirbragð
þess manns sem vanur er að
ganga möglunarlaust í þau
verk sem vinna þarf, og
skiptir þá engu hvort það er
að gera að fiski, bæta gauð-
rifið troll í nöpru frosti eða
hlusta á hátíðaræðu ís-
lenskra fyrirmanna.
Og svo byrjaði Steingrím-
ur að tala og menn hlustuðu
grannt því að hér talaði for-
maður eins af ríkisstjórnar-
flokkunum. Ríkisstjórnin
var nýbúin að rétta íslensk-
um fiskimönnum 5%
kauphækkun. Prentsvertan
á bráðabirgðalögum ráð-
herranna var varla þornuð
og samkvæmt þeim eiga allir
aðfáa.m.k. 10%
kauphækkun 1. júní miðað
við þau laun sem þeir höfðu
um síðustu áramót. En þeg-
ar kom að sjómönnum töldu
ráðherrarnir af einhverjum
ástæðum nóg að hafa þetta
5%.
Það var því engin furða að
menn sperrtu eyrun þegar
Steingrímur Hermannsson
fór að tala. Nú hlyti að koma
einhver skýring á þessum
tvískinnungi hjá ríkisstjórn-
inni.
Skrýtin ræða
Og Steingrímur Her-
mannsson hafði ekki lengi
talað þegar upp úr honum
stóð að yfir hátíðahöldunum
þennan sjómannadag grúfði
skuggi og sá skuggi stafaði af
því að ekki tókst að ná
samkomulagi við sjómenn
um fiskverð. Ráðherra taldi
það af hinu illa að ekki væri
unnt að greiða það verð fyrir
fiskinn sem nauðsynlegt er
til að sjómenn hafi viðun-
andi kjör. En síðan sagði
utanríkisráðherra:
„Sumir halda ef til vill að
unnt sé að leiðrétta þau mis-
tök, sem orðið hafa í efna-
hagsmálum, með því að
þrengja sem mest að sjávar-
útveginum. Það er mikill
misskilningur.... Að sjávar-
útvegi og fiskvinnslu verður
þvíað búavel. Sækjaverður
sjóinn á bestu skipum. Búa
verður sjómönnum hina
fullkomnustu aðstöðu og
bjóða þeim kjör sem eru
góð. Þvíverðurfiskvinnslan
að hafa þann rekstrargrund-
völl sem gerir henni kleift að
greiða það fyrir fiskinn sem
nauðsynlegt er til þess að
undir slíku verði staðið."
Boðskapurinn er skýr og
augljós: Það þýðir ekkert að
vera að væla um hærra fisk-
verð fyrr en búið er að
leiðrétta þau mistök sem
orðiðhafaíefna-
hagsmálum. Klippari spyr:
Er ekki óeðlilegt að láta þá
sem mistökin gerðu ráða
áfram ferðinn'i?
Siðaskipti?
Á sínum tíma andmælti
Marteinn Lúter aflátssölu
og ýmissi annarri fjáröflun-
arstarfsemi pápískrar
kirkju. Þjóðhöfðingjarog
aðrir stjórnmálaleiðtogar í
Norður-Evrópu sáu að
Marteinn Lúter hafði lög að
mæla: það var engin ástæða
til að of miklir fjármunir
rynnu suður til Rómar,
betra að halda einhverju
eftir heima í héraði. Þeir risu
því upp margir hverjir og
mótmæltu hvers konar
fj árpynd af kirkj unnar
hálfu. Eins og kunnugt er
fóru leikar þannig að vest-
ræn kirkja klofnaði og í
Norður Evrópu fengu ein-
valdskonungar og aðrir full-
trúar vaxandi ríkisvalds að
pína fé út úr almenningi
nokkurn veginn í friði fyrir
kirkjunnarmönnum.
Norður á Húsavík hugn-
ast ekki öllum gjaldtaka
presta. Ekki er vitað til að
skrifleg andmæli hafi verið
fest á upp kirkjuhurðina þar
en hitt er víst að einhver órói
í þessum efnum blasir við
lesendum Víkurblaðsins.
Svo er að sjá að nýr sálna-
hirðir á Húsavík hafi tekið
nútíma tækni í þjónustu sína
við innheimtu á þjónustu-
gjöldum og sóknarbörnin
virðast ekki öll yfir sig
ánægð. Hvort af þeim óá-
nægjuneista tendrast það
bál, sem ekki verður slökkt,
skal ósagt látið en hafa ber í
huga að almennt álíta menn
að í upphafi sinna andmæla
hafi Marteinn Lúterekki
látið sér detta í hug að segj a
skilið við móðurkirkjuna.
Kíkjum á grein eftir BE
' sembirtistíVíkurblaðinu 1.
júní.
í hænsnagarðinum
„Um leið og skipti urðu á
handhöfum hins geistlega
valds í „hænsnagarðinum",
urðu líka siðaskipti.
Upp var tekinn hinn
hvimleiði, en að öllum lík-
indum Guði þóknanlegi,
gíróseðlasiður.
Það er að vísu satt og rétt,
og hefur ekki verið vefengt,
eins og Jón Baldvin segir, að
fyrrverandi umboðsmaður
himnaríkissæluferða, með
eða án morgunverðar, fékk
bæði seint og illa greitt fyrir
veitta þjónustu, endaekki
vitað til að nokkurn tíma
væri farið fram á slíkt. En að
senda út reikning þremur
dögum fyrir veitta þjónustu,
eins og gerðist fyrir síðustu
fermingu, finnst mér einum
of langt gengið.
Það gengur glatt
Hér í bæ hefur um langan
tíma verið rekið fyrirtæki,
sem hefur haft það orð á sér
að vera búið harðskeyttu
rukkaraliði, og hefur við-
bragðsflýtir þeirra þótt með
eindæmum, og það svo að
kúnnarnir hafa mátt þola
það að sjá þá koma í spora-
slóð sína með reikninginn.
En að þeir væru á undan, og
það svo dögum nemur, hef
ég aldrei heyrt minnst á.
En fátt er svo með öllu illt
að ekki boði nokkuð gott.
Þessi nýi siður hefur haft
góð áhrif á mig. Um langan
tíma hefur hrjáð mig ljótur
hósti sem hefur endað í ein-
hvers konar hryglu. En nú
þori ég ekki fyrir mitt litla líf
að hósta, svo ekki komi til
ótímabærra gíróseðla. “
þlÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rltstjórar:Árni Bergmann, MörðurÁrnason.ÓttarProppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einarólason, SigurðurMarHalldórsson.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, Margrét Magnúsdóttir.
Framkvæmdast jór i: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Þriðjudagur 7. júní 1988