Þjóðviljinn - 16.06.1988, Blaðsíða 7

BYGGÐARÁÐSTEFNAN Á DALVÍK
Landsbyggðin er ekki ein
Svanfríður Jónasdóttir: Mikilvægar umræður og hugmyndir á Dalvíkurráðstefnunni. Alþýðubandalagið hefur sérstakar
forsendur til að móta byggðastefnu sem stenst. Komið að hættumörkum í byggðaþróuninni
Þessi ráðstefna á eftir að fleyta
okkur áfram í mikilvægri stefnu-
mótun, sagði Svanfríður Jónas-
dóttir varaformaður Alþýðu-
bandalagsins og einn ráðstefnu-
stjóra um byggðaráðstefnu
flokksins á Dalvík um síðustu
helgi. - Það kom vel í Ijós þarna
hvað byggðamálin brenna á
mönnum, og það kom líka í Ijós
að ekki er til neitt eitt svar, þau
verða að vera mörg, og þau verða
að vera samofin almennri pólit-
ískri stefnu.
- Ráðstefnan á Dalvík er liður í
vinnu sem er í gangi innan flokks-
ins að byggðamálum. Á lands-
fundinum í haust var ákveðið að
setja á laggirnar tíu manna nefnd
til að fara í gegnum, samræma og
endurnýja byggðastefnu Alþýðu-
bandalagsins, og til þess átti að
halda fundi í öllum kjördæmum
og að auki landsráðstefnu.
Astæða þess að landsfundurinn í
nóvember lagði svo mikla áherslu
á endurnýjun og samræmingu
byggðastefnunnar er sennilega
fyrst og fremst sú að þá hafði ver-
ið rætt mikið um að landsbyggðin
væri að fara halloka, og hefði ver-
ið um nokkurt skeið, - og um leið
var ljóst að þau skilaboð sem fólk
í okkar flokki bar hvert úr sinni
byggð voru mjög mismunandi.
- Og það kom líka mjög skýrt
fram á ráðstefnunni hér á Dalvík
að landsbyggðin er ekki ein;
byggðirnar eru margar og að-
stæðurnar ólíkar, hin brýnu verk-
efni eru alls ekki þau sömu al-
staðar. Hinsvegar eiga byggðirn-
ar það velflestar sameiginlegt að
þær líða fyrir þá efnahagsstefnu
sem rekin hefur verið bæði af síð-
ustu ríkisstjórn og þessari, og
þeirri hagstjórnarkreppu sem
hún hefur leitt til, stefnu sem er
fjandsamleg landsbyggðinni, - og
ekki bætir úr hvernig ríkið hefur
hagað sér gagnvart sveitarfélög-
unum.
Niðurstöður eða árangur af
ráðstefnunni?
- Um eiginlegar niðurstöður af
Dalvíkurráðstefnunni var ekki að
ræða, enda ekki til þess ætlast.
Hinsvegar voru umræðurnar á
ráðstefnunni og þeir tónar sem
þar voru gefnir mjög gagnlegt
nesti fyrir starfsnefndina og aðra
þá innan flokksins sem halda
áfram að ræða þessi byggðamál.
Mikilvægi kvenna
- Það var til dæmis gagnlegt að
slá því föstu, einsog ég var að
lýsa, að það er ekki stætt á að tala
um landsbyggðina sem eina og
hina sömu alstaðar. Það var líka
rætt mjög mikið um möguleika
byggðanna í tengslum við nýja
tækni og hvernig ætti að nýta at-
vinnubyltingu nútímans til að
byggja upp fjölbreyttari atvinnu-
hætti um landið. Það var einnig
rætt um aðferðir landsbyggðar-
fólks til að virkja sig sjálft til at-
hafna, sem er auðvitað grund-
vallarmál.
- Það var líka talað mikið um
hvernig væri hægt að bæta
atvinnumöguleika kvenna útum
landið. Þeir hafa verið sýnu fá-
breyttari en karla, og það á sinn
þátt í byggðaflóttanum að konur
finna síður vinnu við sitt hæfi en
karlar. Við ræddum nokkuð
leiðir til að gera atvinnumögu-
leika kvenna fjölbreyttari, og
reyndum einnig að athuga það
sem í gangi er og kleift er að gera
til að virkja konur til frumkvæðis
í atvinnumálum á heimaslóð, til
dæmis í atvinnurekstri.
Nokkrir ráðstefnugesta í góðviðrinu á Dalvík. Á myndinni eru meðal
annars Logi Þormóðsson, Gunnlaugur Haraldsson, Unnur G. Krist-
jánsdóttir, Óttar Proppé, Albert Einarsson og Kristján Valdimarsson.
astefnu sem stenst, einsog haft
var að yfirskrift ráðstefnunnar
hér.
Hættumörk
- Byggðaþróun undanfarin ár
hefur hallast á verri veg án þess
að hið opinbera hafi í rauninni
nokkurntíma spyrnt við fótum, -
það hefur ekki verið reynt skipu-
lega að gæða landsbyggðina nýju
lífi. Nú er að koma að hættu-
mörkum, bæði efnahagslegum og
félagslegum. Menn sætta sig ekki
lengur við þá fábreytni og ein-
hæfni sem smám saman er að
verða einkenni á landsbyggðinni,
menn gera kröfur um betri sam-
göngur, menn gera kröfur um
sjálfstjórn, gera kröfur um að fá
að búa í sinni byggð og vera þar
þátttakendur í framþróun
atvinnulífs og menningar.
- Ef þessi þróun núna heldur
áfram þá endar þetta með þeirri
nöturlegu mynd sem Byggða-
stofnun hefur meðal annars dreg-
ið upp, - að byggðirnar útum
landið verði hráar verstöðvar
sem kann að verða erfitt að
manna.
- En það er engin ástæða til
annars en bjartsýni, sagði Svan-
fríður. Umræðan á þessari ráð-
stefnu og hugmyndirnar sem þar
komu fram voru í þá átt. Mér
finnst svo margt hægt að gera,
möguleikarnir svo ótæmandi ef
við náum að stilla saman strengi.
- En við verðum líka að fá vin-
samlegra ríkisvald, ríkisvald þar-
sem byggðapólitík er til, ekki
einsog nú þegar þau sjónarmið
hafa orðið gjörsamlega útundan.
-m
álykta sem svo miðað við algenga
fjölmiðlamynd að á landsbyggð-
inni væri fyrst og fremst stórskrít-
ið fólk í einum allsherjarvand-
ræðum. Það þyrfti líka að draga
fram það jákvæða við að búa utan
höfuðborgarsvæðisins, í meira
eða minna dreifbýli. Ekki bara til
að gera landsbyggðina aðlaðandi
fyrir þá syðra sem ef til vill vildu
flytja en finnst allt í kaldakoli og
ekki hættandi á slíkt ævintýri,
heldur líka, og ekki síður, fyrir
okkur sjálf á landsbyggðinni.
Kom fram ágreiningur um
byggðastefnuna þessa daga á Dal-
vík?
- Nei, ekki ágreiningur. Það er
hinsvegar áherslumunur sem
ræðst auðvitað af því hvaðan
menn koma og hvaða bakgrunn
þeir hafa, og eins eru menn mis-
jafnlega formlegir í umræðu um
þessi mál, enda flókin.
- Mér fannst raunar að í um-
ræðunum þarna það sem ég þótt-
ist vita áður, að Alþýðubandalag-
ið hefur allar forsendur til að
fjalla um þessi mál á mjög opinn
hátt og án þess að vera rígbundið
kerfishagsmunum einsog aðrir
flokkar. Við getum horft til allra
átta, bæði um breytingar á formi
og áherslum, flokkurinn er ekki
kerfisflokkur sem á pólitíska
framtíð sína undir viðhaldi þess
kerfis sem nú er í gangi. Og Al-
þýðubandalagið hefur það
auðvitað frammyfir aðra flokka
að vegna fyrri verka í ríkisstjórn-
um nýtur það mikils trausts í
byggðamálunum. Þessvegna held
ég að Alþýðubandalagið hafi
meiri möguleika á að setja fram
trúverðuga byggðastefnu við að-
stæður dagsins en aðrir, - byggð-
Svanfríður Jónasdóttir varaformaður Alþýðubandalagsins og bæjar-
fulltrúi á Dalvík: Fábreytni í atvinnumálum og félagslegum efnum ekki
síður hættuleg landsbyggðinni en munur í efnalegum gæðum.
Gegn einhæfninni
- Mér fannst einnig mikilvæg
sú óformlega niðurstaða að fá-
breytni eða einhæfni í atvinnu-
málum og félagslegum efnum
væri ekki síður orsök búferla-
flutninga af landsbyggðinni en
munur í hinum efnislegu gæðum.
Og menn ræddu einnig nokkuð
um félags- og menningarmál, og
það kom ítrekað fram að ekki er
hægt að klippa sundur atvinnu-
mál og félagsmál og menning-
armál. Allt er þetta samofið, og
ekki síður mikilvægt að hlúa
að félags- og menningamálum í
hverri byggð en atvinnumálun-
um, og auka sjálfstraust í þeim
efnum engu síður en á atvinnu-
sviðinu.
- Það var líka athyglisvert að
umræðan á þesari ráðstefnu sner-
ist svo að hluta til um ímynd
landsbyggðarinnar, hvernig hún
hefur verið undanfarið, hvaða
áhrif hún hefur hefur haft á höf-
uðborgarsvæðinu og á lands-
byggðarfólk sjálft.
ímyndin
- Sumir sögðu að það mætti
Fimmtudagur 16. júní 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7