Þjóðviljinn - 21.06.1988, Blaðsíða 4
LEIÐARI
Fossvogsdalur
Um langa hríö hafa bæjaryfirvöld í Reykjavík og Kópavogi
veriö aö kljást um hvað gera ætti viö Fossvogsdalinn en eftir
honum endilöngum eru landamæri þessara tveggja sveitarfé-
laga. Bæjaryfirvöld í Reykjavík hafa í sínum skipulagstillögum
gert ráð fyrir aö eftir dalnum verði lögö hraðbraut meö til-
heyrandi plássfrekum tengibrautum viö aörar umferöaræöar. í
Kópavogi hefur bæjarstjórnin aftur á móti látið vinna skipu-
lagstillögur um útivistarsvæði í dalnum þar sem almenningur á
að geta reikað um í skjólsælum gróöurreitum og unað viö
fuglasöng og óspillta náttúru.
I borgarstjórn Reykjavíkur eru menn ekki einhuga um hrað-
brautaráformin og borgarfulltrúar hafa oftar en einu sinni deilt
hatrammlega um máliö innbyröis. En þar ræöur meirihlutinn
eins og endranær. Aftur á móti eru allir bæjarfulltrúar í Kópa-
vogi einhuga um aö í Fossvogsdal veröi útivistarsvæði. í hvor-
ugu sveitarfélaginu hafa bæjarfulltrúar viljaö gefa eftir. Þannig
hafa málin staðiö um margra ára skeið. Eftir hvorugu skipu-
laginu er unniö því aö ekkert er unnt aö gera nema stjórnendur
beggja bæjarfélaga séu sammála.
Umræöan um framtíð Fosvogsdals hefur því miöur ekki verið
mjög almenn til þessa. Almenningur hefur ekki haft þá tilfinn-
ingu að málið væri komið á dagskrá því að gagnkvæmar
umræöur fulltrúa Kópavogs og Reykjavíkur hafa veriö ögn í ætt
við orðaskak tröllanna sem skiptust á skeytum svo aö undir tók
í fjöllunum en sváfu þess á milli langa dúra er stóöu árum
saman. Margir hafa litið á sendingarnar, sem gengið hafa á
milli bæjarstjórnanna, sem einhvers konar pólitískt orðaskak
og hafa því ekki talið sig þurfa aö hlusta svo grannt eftir
innihaldi umræðunnar. Aðrir hafa taliö deiluna vera í ætt viö
landamæraþrætur, en slíkum deilumálum er einna erfiðast fyrir
ókunnuga aö henda reiöur á. Þess vegna hefur sú skoðun
verið sett fram aö afstaða manna réöist sjálfkrafa af því í hvoru
sveitarfélaginu þeir byggju, Reykjavík eða Kópavogi.
Þjóöviljinn hefur ekki legiö á þeirri skoðun sinni aö Foss-
vogsdalur eigi aö vera griöland manna, gróöurs og fugla. Bifr-
eiöastraumurinn eftir umferðaræöum höfuðborarsvæöisins er
orðinn þaö þungur og daglegt líf fólks svo hlaðið spennu og
öryggisleysi, aö þörfin hefur aldrei verið brýnni fyrir friðsælar
gróðurvinjar. Þeir sem koma í trjálundina vestast í dalnum og
sjá í anda aö þannig gæti allur dalurinn litiö út, þeir hafna
umsvifalaust öllum hraöbrautarhugmyndum og skiptir þá engu
hvoru megin lækjar menn eiga sveitfesti.
Þróun byggðar á höfuöborgarsvæöinu hefur fylgt mjög
undarlegum línum. Oftar en ekki hefur meginvaxtarbroddurinn
veriö í nýjum hverfum sem risiö hafa fjarri eldri byggð. Kostnað-
ur af gatnagerð, vatnslögnum og holræsagerð hefur oröið
óeölilega mikill. Milli hverfanna eru víölend óbyggð svæöi þak-
in lítt gróinni jökulurð eöa óræktarlegum grasflákum þar sem
mest hefur borið á njóla. Á landakorti lítur þetta vel út, þar má
sjá mikið af grænum óbyggðum svæðum og þeir, sem ekki
þekkja til, gætu haldið að sú græna bylting hafi lukkast sem
Birgir ísleifur boöaöi hér um áriö.
Líklega hefur hending oftast ráðiö hvar nú eru stór opin
svæöi. En svo undarlega vill til aö í dag má rekja sig eftir
óbyggðu svæöi frá miðbæ Reykjavíkur og allt upp í Heiðmörk
ofan höfuöborgarsvæðisins. Þar með er Kvosin tengd við
Reykjanesfólkvang. Gangandi maður þarf ekki aö fara nema í
örfá skipti yfir bifreiðaleiðir þegar hann gengur úr Hljómskála-
garðinum í Reykjavík, suður yfir núverandi flugvallarsvæði, inn
með Fossvogi, austur Fossvogsdal, upp Elliðaárdal meðfram
bökkum Elliðavatns og upp í Heiðmörk. Hér er um einstæða
gönguleið að ræða og skógrækt í Öskjuhlíð og Elliðaárdal
ásamt gróðurparadísinni vestast í Fossvogsdalnum gefa
nokkra hugmynd um hvernig þetta svæði gæti litið út að tiltölu-
lega fáum árum liðnum ef strax yrði hafist handa um að gróður-
setja fleiri tré.
Frést hefur að almenningur á höfuðborgarsvæðinu ætli að
mynda með sér félag til að hafa áhrif á að Fossvogsdalurinn
verði útivistarsvæði en ekki vegarstæði fyrir hraðbraut. Það á
að beita þeirri aðferð að gróðursetja sem flest tré í dalnum.
Megi þessi félagsskapur vel dafna.
OP
KLIPPT QG SKORIÐ
Skipt um Ovin
Nokkru áður en Ronald
Reagan hélt til Moskvu að
heimsækja Gorbatsjov
mátti sjá merkilega frétt á
forsíðum blaða. Hún var
þessefnis, að nokkurhluti
þeirra peninga sem verja átt
til að vinna að SDI, Stjörn-
ustríðsáætluninni svonefndu
(Klippara minnir að um
fimm hundruð miljónir doll-
ara hafi verið að ræða), skuli
fara til annara þarfa. Nánar
tiltekið: til þess að herða á
baráttunni við eiturlyfja-
smyglara.
íaknræn frétt um margt:
með henni var það gefið
rækilega til kynna, að So-
vétríkin væru á leið út úr
heimsmynd forsetans og
þeirra sem honum fylgja að
málum sem Óvinur númer
eitt. Eins og reyndar var
staðfest meðan á stóð
heimsókninni íMoskvu: þar
tók Reagan aftur tal sitt um
Sovétríkin sem Heimsveldi
hins illa og frá þeim Gorbat-
sjov stafaði allskonar tákn-
máli vinsemdar, sem hefur
ekki síður áhrif á hugsana-
gang mannfólksins en samn-
ingar um tilteknar eldf-
laugar.
Heimilisdraugar
efstáblaöi
En eins og verið var að
fjasa um í pistli hér í blaðinu
á dögunum, þá verða menn
að hafa sinn djöful að draga,
sinn Óvin. Þótt ekki væri
nema til þess að fylkja fólki
saman um einhverjan
háska, einhverjamikla
öryggísnauðsyn, breiðayfir
andstæður innanlands,
halda við hugmyndum um
tilgang í þjóðarvitundinni.
Og af því Rússar duga ekki
lengur á þessum miklu sam-
starfstímum í þetta hlut-
verk, þá beinist athyglin
annað. Og nauðsyn heima
fyrir knýr á um það að eiturl-
yfjabarónarnir verði gerðir
að þeim höfuðandstæðing-
um sem öllum kröftum
bandarískum verður að
stilla saman gegn - kemur
þessi tilfærsla mjög rækilega
fram í kapphlaupi frambjóð-
enda nú upp í forsetastólinn
Eitthvað hliðstætt hefur
verið að gerast í Sovétríkj-
unum líka. Þar voru Banda-
ríkin í hliðstæðu hlutverki
og Sovétríkin hjá Reagan:
heimsveldi hins illa, Óvinur-
inn skelfilegi sem átti svo
margar sprengjur og feiknin
öll af eldflaugum sem
neyddi upp á okkur vígbún-
aðarkapphlaupi og öðrum
ófögnuði. Óvinurinnsem
var þægilegt skálkaskjól og
afsökun á vöruskorti (það
kostar svo mikið að standa í
vígbúnaðarkapphlaupi við
þá) og skerðingum á mál-
frelsi og öðrum
mannréttindum (það má
ekki hella vatni á myllu and-
stæðingsins með því að tala
af hreinskilni). En nú er
þessi afstaða semsagt á
hröðu undanhaldi í Moskvu:
miklu frekar rekst gestur þar
eystra á gagnrýnislitla hrifn-
ingu af Bandaríkjunum hjá
háum sem lágum. Nú eru
menn tilbúnir að læra af
þeim, ekki bara í tækni,
heldur og í stjórnsýslu og
jafnvel „skattamenningu"
(furðumargir Rússar halda
að Amríkönum þyki það
meiriháttar synd að svíkja
undan skatti). En Óvinurinn
er til sem íyrr - nema hvað
hann er fluttur inn í landið.
Óvinurinn er Skriffinnur-
inn, starfsstíll, hugarfar og
hagsmunir þeirra sem sitja á
miðstýringunni með mikið
vald en framleiða ekki ann-
að en pappíra gagnslausa og
verri en það.
Þetta er að sjálfsögðu
mjög góðs viti. Það er af-
skaplega hollt fyrir risaveld-
in tvö sem og afganginn af
heiminum, ef þau hætta að
líta hvort á annað sem Óvin-
inn háskalega, sem þarf að
kveða í kútinn með öllum
mögulegum og ómögu-
legum ráðum. Og það er líka
hollt að þau fullnægji þörf
sinni fyrir Óvin til að glíma
við með því að beina athygl-
inni að þeim draugum sem
eru á vappi heima fyrir-
hvort sem þeir heita eiturl-
yfjafaraldur, skrifræði eða
eitthvað annað.
Enginn veit hvað
átt hefur
En það er líka ljóst að
þróun af þessu tagi vekur
upp andóf, ringulreið og
reiði hjá mörgum þeim sem
hafa séð sér hag í að halda
við ímynd Óvinarins. Til
dæmis að taka má sjá um
það vangaveltur í bandarísk-
umblöðum,aðmeð því að
faðma Gorbatsjov að sér
taki Reagan frá löndum sín-
um þann nauðsynlega ugg,
sem sameinar menn til átaka
og fórnfýsi ef með þarf. Það
berast líka fregnir af því, að
þeir herskáu hægrimenn,
sem áttu svo mikinn þátt í að
koma Reagan í forsetastól
árið 1980, þeir séu nú mjög
forrvirraðir og viti ekki
lengur hvað upp snýr á þeirri
tilveru sem fyrir skemmstu
var svo yndislega þægilega
svarthvít í allri sinni upp-
byggingu. Ogöðru hvoru
verður maður var við þetta
hér í okkar íslenska Morg-
unblaði, að þar ríkir viss
söknuður eftir Óvininum,
eftir Grýlunni rússnesku,
sem hefur svo oft komið sér
vel, og menn eru enn að
skrifa íþá veru, að hún geti
nu ekki verið dauð alveg,
kerlingarálftin, eitthvað
hljóti að vera til af henni enn
sem brúka megi. Sú saga
af Óvininum sem hvarf, sem
hér hefur verið drepið á,
hefur reyndar gerst áður,
þótt i smærri mæli væri, og
stundum í nokkuð hlálegu
formi. Til dæmis gerðist það
um 1960, að kalda stríðið
var lagt til hliðar um stund
og þar með voru Rússar ekki
lengur æskilegir skyldufant-
ar á Vesturlöndum. Þetta
kom m. a. fram í því, að
skálkarnir í bíómyndunum
breyttust úr Rússum í Kín-
verja og síðan í einhverja
þjóðlausa (en annarlega) al-
þjóðlega bófa, sem ógnuðu
með geðbiluðum fláttskap
sínum heimsbyggðinni
samanlagðri - og þá jafnt
Rússum sem Könum. Því
skrýmsli mun okkur aldrei
skorta - hvað sem öðru líð-
ur.
AB
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, ÓttarProppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslasón, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnurómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, Margrét Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Augiýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu-og afgreiðslustjóri:BjörnlngiRafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
lpnheimtumenn:BrynjólfurVilhjálmsson,ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 21. júní 1988