Þjóðviljinn - 24.06.1988, Blaðsíða 13

MINNING
Anna Jóna Jónsdottir
Fœdd 2. júlí 1956 - Dáin 11. júní 1988
Alda sem brotnar
á eirlitum sandi.
Blœr, sem þýtur
í bláu grasi.
Blóm, sem dó.
Úr „Tíminn og vatnið“ eftir Stein
Steinarr.
Hún stendur þarna í miðjum
gleðskapnum og skellihlær. Við
erum öll svo glöð, löngum vetri
lokið. Sumarið framundan. Við
kyssumst og kveðjumsUog hitt-
umst í haust. Og á meðan við
erum enn að kyssast og kveðjast
hverfur Anna Jóna frá okkur. Og
ennþá bara vor. Sumarið rétt að
byrja. Ég var svo lánsöm að fá að
vinna heilmikið með henni í
leikhúsinu. Og ætlaði að vinna
miklu meira með henni.
Hún var galdrakona í búninga-
gerð, gerði allt úr engu, rífandi
dugleg og hress. Ég man hana
best yfir litunarpottunum niðrí
Iðnó, töfrandi fram ótrúlegustu
litbrigði, með grænar og bláar
slettur í hárinu og allt litrófið á
fingrunum. Eða saumandi
rússneskan barrskóg útí Lindar-
bæ úr kjötgrisju frá Sambandinu.
Það var gaman að vinna með
henni. Hún var skemmtilegur
vinur, greind og vel að sér. Sönn
og heil leikhúsmanneskja. Og
svo var hún svo hláturmild. Með
þetta bjarta yfirbragð og fallega,
hlýja bros.
Þannig munum við hana og
reynum að sætta okkur við það
sem við skiljum ekki.
Og við sendum Jóa og öðrum
ástvinum styrk í huganum og
höldum áfram að starfa. Eins og
hún hefði óskað.
Þórunn Sigurðardóttir.
Það var haft eftir Hilmari
heitnum Helgasyni, stofnanda og
fyrsta formanni S.Á.Á., hversu
ótrúlega mikil sorg reyndist oft
vera falin í jafn litlu glasi og vín-
glasinu.
Víst er það að hin stjórnlausa
drykkja skapar ekki aðeins
neytandanum sjálfum óbærilega
kvöl, heldur veldur hún aðstand-
endum hans oftast djúpum þján-
ingum og öðru fólki á stundum
óskiljanlegum hörmungum og
sorgum.
Anna Jóna Jónsdóttir varð fór-
narlamb sjúklegrar atburðarásar
er hún lést í bílslysi aðfaranótt
laugardagsins 11. júní s.l., tæp-
lega þrjátíuogtveggja ára að
aldri, en hún var fædd í Reykja-
vík þann 2. júlí 1956. Hún lætur
eftir sig ellefu ára son, Harald
Þorleifsson, og maka, Jóhann
Sigurðarson leikara, sem reyndar
slapp naumlega úr þessum hildar-
leik bílslyssins. Eftirlifandi for-
eldrar Önnu Jónu eru þau hjónin
Anna Árnadóttir og Jón Tómas-
son, stórkaupmaður í Reykjavík.
Anna Jóna var yngst fjögurra sy-
stra, þeirra Elínborgar, Valgerð-
ar (Systu) og Margrétar, og
bróður áttu þær systur lang yngs-
tan þeirra systkina, Guðmund
Árna. Þau systkin lifa öll systur
sína. Mikil samheldni einkennir
þessa fjölskyldu, einkum hinn
öfluga systrahóp, sem nú hefur
verið höggvið í.
Ég hitti Önnu Jónu fyrst sem
tíu ára krakka, skömmu eftir að
ég kynntist konunni minni fyrr-
verandi, Systu, systur hennar.
Við Systa vorum þá í mennta-
skóla og héldum mikið til á heim-
ilinu hjá þeim Önnu og Jóni.
Anna Jóna vildi mikið vera að
þvælast hjá okkur stóru krökkun-
um og þar sem hún var bæði ák-
veðin og fylgin sér og oft svolítið
skemmtilega stríðin, var ekki
annað hægt en að láta þetta eftir
henni. Á þessum árum þróaðist
með okkur náinn vinskapur sem
var á margan hátt sérstakur og
varanlegur og þótt leiðir okkar
Systu hafi síðar skilið, skilur
maður hvorki við fortíð sína né
vini.
Það sem var heillandi við Önnu
Jónu var hversu ákveðin og sjálfri
sér samkvæm hún var. Hún var
ákaflega fróðleiksfús og nýjunga-
gjörn, en gaf lítið fyrir bóknám. -
Hafði ekki tíma fyrir svoleiðis, en
samt gaf hún sér tíma til að kynna
sér það sem henni þótti markvert
og skipti einhverju sýnilegu máli.
Hún var um tíma ungæðislega
róttæk í þjóðfélagsmálum, og alla
tíð lét hún sig varða líf og ham-
ingju annars fólks. Hún var
jafnréttiskona og kvenfrelsis-
kona í eiginlegri merkingu. M.a.
á þann hátt að hún hafði kjark til
þess að afsala sér forræði sonar
sins til föður hans, Þorleifs Gunn-
laugssonar, þegar þau skildu, án
þess þó að bregðast móðurhlut-
verki sínu á nokkurn hátt. Þótt
Halli litli byggi og ælist upp hjá
föður sínum, voru miklir kær-
leikar með þeim mæðginum og
hjá móður sinni átti hann öruggt
athvarf.
Anna Jón var óvenju traust
vinum sínum og fjölskyldu og
góður bakhjarl í lífsins ólgusjó.
Hana var gott heim að sækja, þar
var lífsorku að finna, ekkert væl.
Jón sonur minn heimsótti t.d.
frænku sína tvisvar til þrisvar í
viku og þótti það ekki of oft. Ég
veit að Anna Jóna var Jóa, manni
sínum, ómetanleg stoð á sinn ó-
sérhlífna hátt á hans oft á tíðum
erfiðu lífs- og listabraut. Foreldr-
um sínum og systkinum var hún
einstaklega trú og fór að finna
þau oft.
Anna Jóna valdi sér að verða
klæðskeri að iðn. Fatagerðar-
kona, hönnuður og listamaður að
einhverju nýtilegu. Þessu við-
horfi kynntist ég vel. Þegar hún
tók sveinsprófið, fékk ég þann
heiður að vera módel fyrir
sveinsstykkið: íslensk alullarföt
með silkifóðri. Skilyrði var að ég
legði til efnið og væri tilbúinn að
máta svo oft sem þurfa þótti. Ég
gekk að þessum kjörum og
sveinsstykkið varð smám saman
til utan um mig, ein fínustu
jakkaföt sem ég hafði augum
litið. Að mati Ónnu Jónu voru
fötin þó ekki nógu góð fyrir mig
og ófullgerð. Þrátt fyrir margra
ára suð mitt og nudd, fékk ég
aldrei ófullgerðu fötin, þau höfðu
þjónað sínum tilgangi og Anna
Jóna var upptekin við þarfari
verk; við að vera til og lifa og
skapa eitthvað nýtt og nýtilegt
sem skipti máli fyrir fólk. Hún
kenndi konum að sníða og sauma
föt, hannaði leikbúninga fyrir li-
stina og gerði peysur úr ull til út-
flutnings í nýjum stfl, var skap-
andi. Var hún sjálf.
Guð hefur ætlað manni líf.
Maður getur valið að það hverfi
burt í reyk engum til gagns eða
maður velur sig sjálfan í því sem
skiptir máli. Anna Jóna var eins
og sólin sem allir sjá. Sólin sem
ekkert þarf að gera nema vera
hún sjálf fyrst og fremst.
Ég kveð þessa yndislegu vin-
konu mína með hlýhug og þakk-
læti fyrir samferðina í lífinu og
votta ykkur aðstandendum henn-
ar samúð mína.
Skúli Thóroddsen.
Það hefur verið drungalegt um
að litast í Reykjavík síðustu daga
og enn dimmara í hugskoti mínu
eftir að Anna Jóna lést í bflslysinu
við Skúlagötu aðfaranótt laugar-
dagsins 11. júní sl. í dag kveðja
hana hinstu kveðju Jóhann Sig-
urðarson eiginmaður hennar,
sonurinn Haraldur Ingi, foreldr-
ar hennar Jón Tómasson og
Anna Árnadóttir, systkini,
frændfólk og fjölmargir vinir og
kunningjar.
Ég kynntist Önnu Jónu fyrir 11
árum og með okkur tókst vinátta
sem hélst æ síðan. Líkt og aðrir
sem nú harma dauða hennar fann
ég í henni eðliskosti sem lýstu sér
í dugnaði, glaðlyndi, hispurs-
leysi, ríkri kímnigáfu, bjartsýni
og jákvæðri lífsafstöðu. Enda var
það svo að alla tíð sem ég þekkti
hana var hún umsetin vinum og
kunningjum.
Atvinna þeirra Jóhanns tvinn-
aðist saman. Jóhann hefur starf-
að sem leikari á sviði stóru
atvinnuleikhúsanna og fagnaði á
nýbyrjuðu sumri sínu besta leik-
ári með framúrskarandi frammi-
stöðu í Vesalingum Hugos og
Bflaverkstæði Badda eftir Ólaf
Hauk Símonarson. Hún vann við
hönnun og gerð búninga og var
þar á vegi stödd að hún sá vart út
úr stórverkum. Þegar ég heim-
sótti þau vikuna fyrir slysið vann
hún að hönnun búninga fyrir
Stöð 2 í heimildarmynd um Hall-
dór Laxness og fyrir Ríkissjón-
varpið í Degi vonar eftir Birgi
Sigurðsson. Þessi verk vitna um
það álit sem hún hafði áunnið sér
innan þessa sviðs sem gerir svo
stranga kröfu um sköpunarkraft
og útsjónarsemi. Hún var ekki
þeirrar gerðar að vera að básúna
eitthvað um verk sín heldur vann
hún þau æsingarlaust og án til-
kalls til viðurkenningar sem þó
hlaut að koma.
Anna Jóna og Jóhann bjuggu
tvö síðustu árin að Ásvallagötu
15 í Reykjavík og þau voru ham-
ingjusöm. Sár er sorg og missir
Jóhanns sem átti í Önnu Jónu
andlegan félaga og vin. Megi
hann sækja styrk í minninguna
um þessa indælu konu. Einnig
sonurinn Haraldur Ingi sem er
aðeins 10 ára gamall, foreldrar,
systkini og allir aðrir sem eiga um
sárt að binda vegna fráfalls henn-
ar.
Það var bjart yfir Önnu Jónu.
Blessuð sé minning hennar.
Helgi Ólafsson
Fregnin um hið hörmulega lát
Önnu Jónu var reiðarslag öllum
sem þekktu þessa yndislegu
stúlku. Af algeru miskunnarleysi
er hún hrifin burt í einni andrá,
ung og glöð, í blóma síns tilgangs-
ríka lífs, og engin sorg, engin tár
megna að kalla hana aftur til okk-
ar. Ranglætið er yfirþyrmandi,
en staðreyndin er óumbreytan-
leg. Anna Jóna er dáin.
Ég kynntist Önnu Jónu fyrir
rúmum sjö árum, glæsilegri bjart-
leitri stúlku, sem var nýkomin til
starfa við Nemendaleikhúsið.
Hún var þá að stíga sín fyrstu
skref í leikbúningagerð, og fór
ekki framhjá neinum sem til
þekkti hver fengur þótti að henni
þá þegar á því sviði. Hún hafði
handbragð snillingsins, gat
skapað nánast hvað sem var úr
hverju sem var.
Sjálf kynntist ég henni utan
starfsins og það voru aðrir kostir
sem vöktu aðdáun mína á þessari
sérstæðu stúlku. Undir fremur
hlédrægu fasi hennar bjó marg-
brotinn persónuleiki, sterkur vilji
og skörp greind, sem stjórnaðist
með farsælum hætti af glettni,
hlýju og heiðarleika, - eðliskost-
um sem Anna Jóna átti í ríkari
mæli en flestir aðrir. Það var
alltaf gleðiefni að hitta hana, eins
og hressandi andblær fyrir sálina,
hver fundur sérstakur og eftirm-
innilegur. Hjálpsemi hennar var
einstök, og ævinlega sjálfsögð,
góðverkin smá og stór innt af
hendi án orða, af alúð og um-
hyggju. Að öðlast vináttu slíkrar
manneskju er dýrmæt gjöf sem
aldrei verður fullþökkuð.
Anna Jóna unni tveimur
mönnum umfram annað fólk
þann tíma sem okkar kynni
stóðu. Annar var Jóhann eigin-
maður hennar, hinn var Halli
sonur hennar. Anna Jóna og Jói
felldu hugi saman við störf í Nem-
endaleikhúsinu, það var beggja
lán og gæfa. í sjö ár deildu þau
saman blíðu og stríðu, þessar
tvær stórbrotnu manneskjur,
auðguðu hvort annað að kærleika
og visku, efldu hvort annað að
ráðum og dáð. Nú þegar okkar
elskulegi vinur Jói stendur
skyndilega einn eftir, er það von
mín og trú, að einmitt það fjöl-
þætta og dýra band sem þau
Anna Jóna fléttuðu saman geti
orðið honum haldreipi á tímum
þungbærrar sorgar.
Halli litli var augasteinn
mömmu sinnar, og þó hann
dveldi oft langdvölum hjá föður
sínum var hann ávallt nærri henni
í huganum. Nú er móðirin horfin
sjónum, en minningin um ást
hennar vakir áfram yfir dreng-
num hennar og velferð hans um
ókominn tíma; það veganesti
verður ekki frá honum tekið.
Tíminn sefar allan harm að
lokum, og líf okkar hinna heldur
áfram um sinn, uns okkar andar-
tak í eilífðinni er liðið. Við verð-
um aldrei söm; einhvers staðar
innra með okkur verður ávallt
slitinn strengur. En ef til vill get-
um við heiðrað minningu Önnu
Jónu, með því að reyna að vanda
okkur ofurlítið meira við að vera
góðar manneskjur. Það var list
sem hún kunni flestum betur.
Við Guðmundur sendum ætt-
ingjum Önnu Jónu og öðrum ást-
vinum hennar okkar dýpstu sam-
úðarkveðjur. Mynd hennar,
björt og fögur, mun aldrei
gíeymast.
Olga Guðrún Árnadóttir
Samtal í kaffitíma um að sýn-
ingin verði alltaf að hafa sinn
gang - the show must go on...
Ungi leikarinn segir það sem við
hin vitum líka, að þannig sé það
með leikhúsið, sjónvarpið, kvik-
myndirnar, þennan bransa. Það
sé engin önnur leið. Ef einhver
fellur frá eða forfallast verður
bara að fá annan í staðinn og það
með hraði, fá nýjan ljósamann,
nýjan búningahönnuð, æfa ann-
an leikara inn í hlutverkið...
- Um daginn, sagði hann,
vissum við ekki einu sinni hversu
alvarlega veik leikkonan var þeg-
ar byrjað var að æfa inn í hlut-
verkið hennar - hún hefði eins
getað verið dauðvona.
Sumum okkar hinna fannst
málið ekki alveg svona einfalt.
Anna Jóna orðaði hugsanir okk-
ar hinna um að það væri óhugn-
anleg hlið á leikhúsinu, hvernig
fólk yrði að vinna þó það væri
fárveikt og slys eða dauðsföll
breyttu ekki gangi sýningarinnar
þó að hver einstaklingur móti
verkið meira með sál sinni og lík-
ama í þessari vinnu en nokkurri
annarri. Sýningin hefur alltaf for-
gang, og sköpun einstaklingsins
verður að hverju öðru tannhjóli
sem hefur brotnað og þarf að
skipta um.
Tveim dögum síðar kemur
þetta samtal uppí hugann þegar
óhugnaðurinn steypist yfir okk-
ur. Anna Jóna er dáin. Hún var
svo sannarlega eitthvað miklu
miklu meira en skarð sem þurfti
að fylla. Eins og allir vita sem
kynntust henni hafði hún bæði
hlýja og sterka nærveru, sem var
stór og ómissandi þáttur í vinnu
okkar. Undir svona kringum-
stæðum verður staðreyndin um
að sýningin verði að hafa sinn
gang ömurleg. Við reynum að
halda starfi hennar áfram, en við
getum auðvitað aldrei gert það
eins vel og ef hennar hefði notið
áfram. Sorg okkar er djúp og við
samhryggjumst aðstandendum
innilega.
Fyrir hönd samstarfsfólks í
„Degi vonar“ á Sjónvarpinu
Lárus Ymir Óskarsson
Frá menntamálaráðuneytinu
Lausar stöður við framhaldsskóla.
Við Menntaskólann í Kópavogi er laus til umsóknar hálf kennar-
astaða í tölvufræði og hálf staða í bókfærslu.
Við Sjómannaskólann í Reykjavík er laus til umsóknar staöa
umsjónarmanns
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf sendist
menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 4, 150 Reykjavík, fyrir 8. júlí
næstkomandi.
Umsóknarfrestur á áður auglýstum kennarastöðum við eftirtalda
skóla framlengist til 1. júlí næstkomandi: Við Framhaldsskólann
að Laugum vantar kennara í stærðfræði og ensku, þá er laust
hlutastarf í viðskiptagreinum. Við Menntaskólann og Iðnskólann
á ísafirði eru lausar kennarastöður í eftirtöldum greinum: ein staða í
þjóðhagfræði, rekstrarhagfræði og öðrum viðskiptagreinum, hluta-
stöður í félagsfræði, ensku og staða námsráðgjafa. Þá vantar
stundakennara í sálarfræði, heimspeki og lögfræði.
Þá er laus til umsóknar staða kennara í tölvufræði og stundakennar-
astaða í íslensku við Menntaskólann við Hamrahlíð.
Umsóknir um stundakennslu sendist skólameisturum viðkomandi
skóla.
Menntamálaráðuneytið
Föstudagur 24. júní 1988 pjÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Auglýsing
frá undirkjörstjórn í Mosfellsbæ
Kjörstaður vegna forsetakosninga 25. júní 1988
verður í Varmárskóla.
Kjörstaður opnar kl. 10.00 árdegis og kjörfundur
stendur til kl. 23.00.