Þjóðviljinn - 02.07.1988, Blaðsíða 9

Lena Cronquist á milli Stúlkunnar í vatninu og Ágúst 86 II: Eilíf sæla virðist ekki vekja neina þörf á nánari útlistun. Mynd - Ari
máli í mínum myndum. Samband
okkar var mjög flókið og erfitt,
kannski meðal annars vegna þess
að það var á okkur mikill aldurs-
munur. En ef til vill er samband
mæðra og dætra alltaf flókið. Ég
er til dæmis að fjalla um það í
þessu málverki þarna sem heitir
Móðirin. Við erum inni í þessu
litla, lokaða herbergi og hús-
gögnin sem ég hef málað eru hús-
gögn sem voru á heimili foreldra
minna. Ég hef reyndar fjölgað
skápunum, málað tvo skápa sitt
hvoru megin við hana þó þau
ættu ekki nema einn slíkan, til að
undirstrika þrengslin í umhverf-
inu. En ég hef líka snúið hlut-
föllunum við og málað mig stærri
en hana, hún er orðin eins og
tuskubrúða sem ég held á, -
kannski hef ég gert það til að fá
Ioksins tækifæri til að ráða ferð-
inni...
En allar þessar myndir af
sjúkrabeði og dauða.
- Þetta eru myndir um dauða
föður míns og móður. Faðir minn
lá á spítala í tíu daga áður en hann
dó, og það var augljóst að hverju
stefndi. Við vorum mikið hjá
honum móðir mín, systir og ég,
og ég teiknaði mikið þann tíma,
reyndar eftir að hafa velt fyrir
mér hvort það mætti, og hvort ég
gæti leyft mér að sitja og teikna
við dánarbeð föður míns. En það
varð úr að ég gerði það, og úr
varð meðal annars þessi mynd
sem ég kalla Dómsdag. Þar erum
við mæðgur og hjúkrunarfólkið
og svo hef ég málað héra við fæt-
ur okkar eins og þú sérð. Mér
fannst táknrænt að þegar faðir
minn dó varð mér litið út um
gluggann, og þá sá ég héra fyrir
utan sjúkrahúsið. Pabbi sagði
okkur svo oft frá héra sem hann
passaði þegar hann var ungur, og
svo var héri fyrir utan sjúkrahús-
ið á dánarstund hans. Pess vegna
fannst mér hann eiga að vera með
á myndinni.
- En þarna er ég líka að velta
fyrir mér samskiptum okkar
móður minnar og systur annars
vegar þegar við stöndum frammi
fyrir dauðanum, og svo hins veg-
ar starfsfólki sjúkrahússins.
Það virðist vera mikil fjarlægð
á milli ykkar. Jafnvel eitthvað
vélrænt yfir starfsfólkinu.
- Já,þaðersú tilfinningsemég
fékk, þó að auðvitað væri fólkið
bara að vinna sitt starf. Ég er ekki
að reyna að gefa í skyn að þetta
hafi verið vont fólk, þvert á móti,
það var bara þessi tilfinning sem
maður fékk stundum. Það kom
fyrir að maður spurði sig hvað
það væri að gera þarna, endalaust
á hlaupum við að taka púlsinn og
hlusta eftir hjartanu þó að við
vissum öll að pabbi væri að deyja
og ekkert meira hægt að gera
fyrir hann. Það var eiginlega okk-
ar tilfmningalega afstaða til
dauða pabba sem rakst á vísinda-
lega afstöðu starfsfólks sjúkra-
hússins til dauðans. En þetta var
vissulega gott fólk og allt af vilja
gert til að hjálpa.
- Svo dó móðir mín nokkrum
árum seinna, og þá málaði ég til
dæmis myndirnar Ágúst 86. Það
var allt öðruvísi en þegar faðir
minn dó, og allt aðrar hugsanir
sem sóttu að mér. Ég hélt áfram
að vinna með samband okkar, til
dæmis í myndinni Mamma og ég,
þar sem hún er eins og skuggi á
bak við mig. Það er eins og það sé
ekki hægt að Iosna fyllilega
undan áhrifum foreldra sinna,
þau eru alltaf í kringum mann,
jafnvel þótt maður reyni að líkj-
ast þe-im ekki. Ég hef kannski
hugsað að aldrei myndi ég vera
svona eða svona við mín börn, og
svo tek ég allt í einu eftir að ég
geri nákvæmlega sama hlutinn.
Borðið með kristöllunum
hérna á miðju gólfi, það kemur
svolítið á óvart í byrjun. Tengist
það einhverjum málverkanna?
- Það gerir það, þetta eru allt
hlutir frá heimili foreldra minna.
Það stendur þannig á því að eftir
dauða mömmu leið mér mjög
illa, vissi ekki almennilega hvað
ég ætti að gera, þangað til allt í
einu ég tók niður kristalsljósa-
krónuna, tók hana í sundur og
raðaði á borðið. Svo setti ég
skóna undir. Varstu búin að taka
eftir þeim? Sjáðu, þeir eru á hill-
unni undir borðinu, það verður
helst að lyfta dúknum aðeins til
að sjá þá.
Áttu von á því að þú haldir
áfram með sama þema? Þig og
móður þína?
- Ég býst við því. Ég er ekki
búin með það ennþá og er með
hugmyndir að nokkrum myndum
sem ég vildi mála út frá sama
Ágúst 86 I. „Ég held áfram að vinna með samband okkar mömmu."
þema. Þessi sýning markar þann-
ig ekki lok neins tímabils sem
slík. Þótt það að sýna sé í raun-
inni alltaf eins og lok ákveðins
tímabils og byrjun nýs.
Sýning Lenu Cronquist verður
í Norræna húsinu í viku í viðbót,
eða til 10. júlí. Hún er opin dag-
lega kl. 14:00-19:00.
LG
Djass
Kvartett Tómasar
á leið til Svíþjóðar
Birgir Baldursson, Tómas R. Einarsson, Kjartan Valdimarsson og
Sigurður Flosason.
Á sunnudags- og mánudags-
kvöldið spilar kvartett Tómasar
R. Einarssonar í Heita Pottinum í
Duus-húsi. Þetta verða síðustu
tónleikar kvartettsins áður en
hann heldur til Svíþjóðar. Þar
verður hann fulltrúi íslands á
Nordiska Radiojazzdagar í
Karlstad 8.-10. júlí, en sænska út-
varpið skipuleggur þessa nor-
rænu djasshátíð og tekur upp þá
tónlist sem þar verður flutt. Síðan
liggur leiðin á djasshátíðina f
Kristianstad, en hún er ein af
þeim elstu á Norðurlöndum. Þar
spilar kvartettinn við opnun há-
tíðarinnar 14. júlí. íslendingarnir
verða í góðum félagsskap í Kristi-
anstad, meðal annarra spila þar
Lester Bowie’s Brass Fantasy,
David Sanborn og hið danska tríó
þeirra Niels-Henning, Palle
Mikkelborg og Kenneth Knud-
sen.
Auk Tómasar R. Einarssonar
kontrabassaleikara skipa kvart-
ettinn Sigurður Flosason (altó-
og barítónsaxófónn), Kjartan
Valdimarsson (píanó) og Birgir
Baldursson (trommur). Efnis-
skrá hljómsveitarinnar er að
mestu frumsamin og eru lögin
eftir þá Tómas R. Einarsson og
Sigurð Flosason.
Tónleikarnir í Heita Pottinum
hefjast kl. 21.30 bæði kvöldin.