Þjóðviljinn - 20.07.1988, Blaðsíða 6

þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Jarðarförin
auglýst síðar
Það er einhver ógæfulegur þreytusvipur á forystu-
mönnum ríkisstjórnarinnar. Þeir hreyta úr sér ónotum
hver í annan einsog strákar í fótboltaliði sem gengur
illa, - fyrirliðinn skammast í framlínunni, framlínan í
markmanninum, markmaðurinn í vörninni, vörnin í
tengiliðunum, og allir saman í dómaranum.
Steingrímur Hermannsson utanríkisráðherra og for-
maður Framsóknarflokksins hefur lýst því yfir að á
næstu vikum verði ríkisstjórnin að koma sér saman um
enn einar efnahagsaðgerðirnar, - annars sé sjálfhætt í
samstarfinu.
Jón Baldvin Hannibalsson fjármálaráðherra og for-
maður Alþýðuflokksins hefur lýst því yfir að verði ríkis-
stjórnin áfram „ráðalaus verðbólgustjórn" sé flokkurinn
hættur í stjórninni.
Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins hefur lýst því yfir að enginn til-
gangur sé í að halda áfram án „efnislegrar pólitískrar
samstöðu“.
Hver og einn af oddvitum stjórnarflokkanna hefur
kennt hinum tveimur flokkunum um.
Framsóknarflokkurinn hefur lengi sagt að hér væri í
raun stjórn Alþýðu- og Sjálfstæðisflokks, hálfgerð við-
reisnarstjórn, og virðast ráðherrar flokksins telja sig
óbundna af meginákvörðunum þeirrar stjórnar í efna-
hagsmálum meðan þeir hygla sínum úr ráðuneytunum.
Alþýðuflokkurinn hefur lent í mótbyr með öll sín
teknókrata-fiff og kennir um ýmist stjórnandstöðu
Framsóknarflokksins eða slakri forystu Sjálfstæðis-
flokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn segirgegnum formann sinn að
upphlaup forystumanna hinna flokkanna standi stjórn-
arsamstarfinu fyrir þrifum, - falli ríkisstjórnin sé það
hinum flokkunum þúsund sinnum meira að kenna en
Sjálfstæðisflokknum hvað sem þeir segi: „Bregðist
samstarfsflokkarnir er það þeirra áfall en ekki okkar.“
Síðasta átakalotan í árslöngu stjórnarsamstarfi hefur
staðið samfleytt frá því allt fór í loft upp eftir þingslitin í
vor. Efnahagsaðgerðirnar þá voru hálfkák, og bráða-
birgðalögin um að afnema mannréttindi launafólks
mæltust mjög illa fyrir. Síðan hefur gengið á með hverju
ágreiningsmálinu af öðru. Þræturnar, deilurnar og yfir-
lýsingarnar eru orðnar samfelldar. Steininn tók þó úr
þegar forsætisráðherrann, Þorsteinn Pálsson, ákvað
að fara að byrsta sig líka. Viðbrögðin leiða í Ijós hinn
algera skort á virðingu fyrir Þorsteini meðal samstarfs-
mannanna. Formaður þingflokks Framsóknarmanna
talar um hroka og heimsku, en leiðarahöfundur Alþýð-
ublaðsins segir að yfirlýsingar forsætisráðherrans beri
að túlka sem sjálfsgagnrýni, honum hafi mistekist við
það eina sem honum hafi verið falið að annast: störf
sáttasemjara og verkstjóra í stjórnarráðinu.
Að baki þessum ýfingum liggur annarsvegar mis-
heppnuð efnahagsstefna, hinsvegar það sumarverk
stjórnarflokka að semja sig saman um fjárlög. Sighvat-
ur Björgvinsson formaður fjárveitingarnefndar fjallar
lítillega um þau störf í blaðagrein í gær, og rifjar upp
fjárlagagerðina haustið 1979 sem endaði með því að
Alþýðuflokkurinn hljóp úr rétt rúmlega ársgamalli ríkis-
stjórn. Sighvatur spáir því að septembermánuður ráði
úrslitum um samstarfið núna líka, og á svipaðri skoðun
virðast Framsóknarmenn eftir þingflokksfund sinn í
fyrradag.
Þeir ætla að hinkra aðeins. Ríkisstjórnin er að vísu
dauð, en jarðarförin verður auglýst síðar. -m
rvi^ur i 1 uvj ðivviviu
SJLí:
Mannkynssagan endurskoðuð:
Búkharín fær uppreisi
æru í Sovétríkjunum
Að kollvarpa heimsmynd
Jonas Harat, fráfarandi bankastjóri Landsbankans, kemst þanniq
ffii°rðl ' ^es^.okA Morgunblaðsins um helgina: „Sósíalismi sem
heilsteypt lifsskoðun er ekki lengur til. Reynslan hefur fært heim
sannmn um hormulegar afleiðingar þess fyrir afkomu manna, heill
þeirra og hamingju, se þess freistað að fella samskipti manna P
þau mot, sem hugsjomr hans segja til um. Dæmin koma hvarvetna 1
að ur heiminum, og nu eru þær þjóðir, sem lengst höfðu gengið
a Þessari braut, onnum kafnar við að koma á frjálsri skipan þess-,
ara samsk'pta i einhverri mynd og að einhverju leyti." í sti<
mali felst i þessum orðum Jónasar Haralz lýsing á því að hpj"
mynd sosíalista hefur verið kollvarpað.
spor í heimsmyndinni. | um er Svavar
A hinn KA~— *-
Á hverfanda hveli
Heimspekingar hafa margir
hverjir boðað þá kenningu að allt
sé breytingum undirorpið. „Allt
flýtur,“ hafa þeir sagt til að sýna
fram á að ekkert sé óumbreytan-
legt heldur renni fram eins og
vökvi sem ekki hefur fast form og
breytir því stöðugt um lögun.
Peir sem aðhyllst hafa þessa
skoðun hljóta þó að draga sann-
leiksgildi hennar í efa þegar þeir
grannskoða blessað Morgun-
blaðið. Þótt stjórnendur þar á bæ
hafi reynt að dubba upp jálkinn
sinn með því að leggja við hann
ný reiðver, eru lesendur stöðugt
minntir á að þetta er bara hann
gamli Gráni. Dyggir Moggales-
endur á virðulegum fimmtugs-
aldri eru með jöfnu millibili
minntir á að Mogginn verður
alltaf Moggi og að sú veraldar-
sýn, sem hann hefur boðað þeim,
hefur í raun ekkert breyst á þeim
40 árum sem liðin eru frá því að
þeir hættu að láta sér nægja að
skoða teiknimyndirnar af Alí
Baba og fóru að stauta sig í gegn-
um fyrirsagnir sem sögðu frá
mannvonsku og skepnuskap
Rússa.
Einir og
yfirgefnir
Það kom því ekki á óvart að
Staksteinar Moggans hellti úr
skálum reiði sinnar í gær vegna
þess að í Sunnudagsblaði Þjóð-
viljans hafði Svavar Gestsson
haldið því fram að heimsmynd
Morgunblaðsins myndi hrynja.
Hann hafði bent á að um langan
tíma hefði verið algengt að fjallað
væri um afvopnunar- og friðar-
mál þannig að gert væri ráð fyrir
„óbreyttri eða lítt breyttri þróun í
afvopnunarmálum og alþjóða-
málum eða svipaðri og átti sér
stað allan þann tíma sem forystan
í Moskvu var í höndum Brésnefs-
Tsjernenkos og völdin í Washing-
ton voru í höndum Reagans. Nú á
skömmum tíma hafa hins vegar
átt sér stað sviptingar, breytingar
sem hefðu verið taldar órar fyrir
aðeins fáeinum misserum,
breytingar sem eru svo þýðing-
armiklar að sennilega hafa ekki
nærri allir áttað sig á þeim enn
þann dag í dag þrátt fyrri mikla
umræðu að undanförnu.“
Og þær breytingar, sem Svavar
boðar, hljóta að fara fyrir brjóst-
ið á öllum sönnum Morgunblaðs-
mönnum. Þeir, sem frá upphafi
hafa barist fyrir bandarískri her-
setu á íslandi, geta tæpast hugsað
þá hugsun til enda að kannski
verði þeir skildir eftir einir og
yfirgefnir. „Bandaríski herinn
mun fara héðan,“ segir Svavar,
„ef ekki fyrir okkar tilverknað,
þá fyrir ákvarðanir Bandarfkja-
stjórnar." Hann bendir á að Duk-
akis, sem kannski verður næsti
forseti Bandaríkjanna, telji
nauðsynlegt að draga úr kostnaði
við herstöðvar. „Það bendir því
allt til þess að bandarískir skatt-
greiðendur gangi í lið með okkur
herstöðvaandstæðingum á ís-
landi."
Búkharín
endurreistur
Og hvernig bregst Moggi gamli
við?
Nákvæmlega eins og hann hef-
uí gert frá upphafi Kalda stríðs-
ins. Það er farið að tala um So-
vétríkin og hvað allt sé þar grá-
bölvað.
Undir fyrirsögn um endurreisn
Búkharíns vitna Staksteinar m.a.
til greinar eftir Jónas Haralz um
að sósíalisminn sem heilsteypt
lífsskoðun sé ekki lengur til.
„Dæmin koma hvarvetna að úr
heiminum, og nú eru þær þjóðir,
sem lengst höfðu gengíð á þessari
braut, önnum kafnar við að koma
á frjálsri skipan þessara sam-
skipta í einhverri mynd og að ein-
hverju leyti,“ hefur Staksteinar
eftir bankastjóranum og bætir
síðan við frá eigin brjósti að
heimsmynd sósíalista hafi verið
kollvarpað.
Þarna er lagður á borðið og
krufinn hinn hryllilegi misskiln-
ingur sósíalista. í ljós kemur að
það er alls ekki heimsmynd
Morgunblaðsins sem mun
hrynja, síður en svo. Hún mun
standa óhagganleg hvað sem á
dynur. Það er þvert á móti heims-
mynd sósíalista sem hefur verið
kollvarpað. Og á milli línanna má
lesa að þessum aumingjans sósí-
alistum væri sæmst að viður-
kenna villu síns vegar og flýja í
náðarfaðm hinnar óumbreytan-
legu heimsmyndar sem Moggi
gamli býður upp á:
„Þeir, sem aldrei hafa starfað í
anda sögufalsananna sem hafa
verið ástundaðar í nafni komm-
únisma og sósíalisma (Hér mun
vera átt við Morgunblaðsmenn),
geta að sjálfsögðu ekki sett sig í
spor manna eins og Svavars
Gestssonar og annarra sem ritað
hafa í Þjóðviljann í áratugi án
þess að horfast í augu við fortíð-
ina. Að ætla sér að láta þessa
blekkingu halda áfram að móta
framtíðina er í senn undarlegt og
hættulegt."
Breytum engu
Það fer ekki milli mála að Stak-
steinari finnst hafa verið farið út
fyrir strikið með því að halda því
fram að heimsmynd Morgun-
blaðsins sé ekki eilíf. Það er líka
ljóst að Staksteinari finnst það
hið versta mál ef menn líta á
heiminn á annan máta nú en þeir
gerðu fyrir mörgum áratugum
síðan. Slík endurskoðun gæti
nefnilega haft í för með sér breytt
gildismat sem aftur leiddi til þess
að menn vilji fara að hræra í
hlutum sem var fyrir löngu búið
að ákveða hvernig ætti að koma
fyrir.
Af eðlisávísun veit hinn sanni
íhaldsmaður að best er að láta allt
kyrrt liggja. Sé hróflað við einum
stökum steini getur skriðan oltið
af stað og þá er ekki gott að vita
hvað gerist. Nei, um að gera að
láta mosann fela sem flesta
steina. Hvernig færi t.d. ef ís-
lenskur almenningur færi að velta
fyrir sér þeim rökum sem beitt
var fyrir fjórum áratugum til að
reyna að sanna að ísland yrði
nauðsynlega að vera í hernaðar-
bandalagi og skömmu síðar að
hér þyrfti að vera svokallað varn-
arlið? Hvað gerðist ef ný heims-
mynd með nýju gildismati dæmdi
þessi rök úrelt og einskis nýt?
f lok sunnudagsgreinar Svav-
ars Gestsonar er fjallað um hvað
orðið gæti heimsmynd Morgun-
blaðsins til bjargar. Endurbóta-
viðleitni Gorbatsjovs gæti mis-
tekist, vígbúnaðaröflin gætu náð
undirtökunum í stjórnkerfi
Bandaríkjanna og íhaldssamir
stjórnmálamenn treyst völd sín í
Vestur-Evrópu. Klippari leyfir
sér að vona að þrátt fyrir allt
hefðu þá það miklar breytingar
náðst fram að ekki væri unnt að
snúa aftur til þeirrar andlegu fá-
tæktar sem hæst bar í tvíhyggju
Kalda stríðsins. óp
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 * 108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandl: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar. Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppé.
Fréttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karisson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Utlitatelknarar: Kristján Kristjánsson, Kristbergur Ó. Pétursson
Framkvæmda8tjórl:HallurPállJónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Sfmavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: Ðjöm Ingi Rafnsson.
Afgrelðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Katrín Bárðardóttir, Ólafur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 70 kr.
Helgarblöð:80kr.
Áskriftarverð á mánuði: 800 kr.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Mlðvlkudagur 20. júlí 1988