Þjóðviljinn - 28.07.1988, Blaðsíða 2

.*-rrrrvir*rT iTfrv
FRETTIR
Skólp
Mengunarvandi víða um land
Á Akranesi leggur ódaun yfir bœinn. Skólprœsi opin og ná
ekkiútísjó. Skólp fer í höfnina á ísafirði. Tugmiljóna framkvœmdir
Aflestum þéttbýlisstöðum
landsins er frárennsli frá hol-
ræsum mikið mengunarvanda-
mál. A Akranesi ná lagnir víða
ekki út í sjó svo fjörur eru þaktar
saur og öðrum úrgangi frá hol-
ræsakerfi bæjarins. Hjá Holl-
ustuvernd fengust þær upplýsing-
ar að þetta væri landlægt vanda-
mál og meðal annars hefði borist
kæra frá ísafirði þar sem skólp
rennur í höfnina.
Skagablaðið segir frá holraesa-
vandamáli Akurnesinga og tekur
viðtal við Hannes Þorsteinsson
líffræðing. Hannes segir að
sveitarfélögum beri að ganga
þannig frá holræsum að úth-
laupin nái út að fjöruborði í stór-
straumi. Raunveruleikinn sé hins
vegar víðs fjarri þeirri kröfu. Á
Akranesi sé ástandið verst við
Ægisbraut þar sem úrgangur
safnist í stóra polla í fjöruborðinu
svo daun leggi yfir bæinn.
Mikil hætta er á smiti alls konar
sjúkdóma getur stafað af þessum
úrgangi sem er morandi af bakt-
eríum. En bæði börn og gæludýr
leika sér í fjörunni.
Birgir Þórðarson hjá Hollustu-
vernd sagði þetta ástand nánast
Tveggja saknað
Báturínn
fannst
mannlaus
Leitað ífjörum út með
Siglufirði
r
Igærmorgun fundu leitarmenn
gúmmíbát mannanna tveggja
frá Siglufirði, sem leitað hefur
verið að frá því á þriðjudags-
kvöld.
Mannanna, sem eru á þrítugs-
aldri, er enn saknað. í gær voru
fjörur gengnar fram í myrkur, allt
frá Þórðarhöfða og út að Sauða-
nesi, en báturinn fannst undir
Strákafjalli. í dag verður sama
svæði gengið.
í fyrrinótt tóku um 50 manns
þátt í leitinni í slæmu veðri og
komu björgunarsveitarmenn frá
Sauðárkróki, Hofsósi og úr Fljót-
um, heimamönnum til aðstoðar.
Auk þess nutu þeir aðstoðar
þyrlu landhelgisgæslunnar.
mj
Geysisgos
Sápa sett
í hverinn
Næsta laugardag lætur Geysis-
nefnd setja sápu í Geysi í Hauka-
dal klukkan 13. Ef veðurskilyrði
verða hagstæð má búast við gosi
skömmu síðar. Þeir sem verða á
ferð um uppsveitir Árnessýslu
munu ugglaust fyigjast með þess-
ari tilraun.
En hvað verður af sápunni?
Ekki er vitað til að heilbrigðis-
fulltrúinn í Árnessýslu hafi skipt
sér af því svo að ætla má að hún
valdi ekki teljandi mengun.
ríkja á öllum þéttbýlisstöðum
landsins. f því sambandi mætti
benda á Kópavog og Seltjarnar-
nes en nýlega væri búið að setja
upp tvær nýjar dælustöðvar í
Reykjavík sem bættu ástandið
þar nokkuð. Birgir sagði að hol-
ræsavandamálið hefði verið kært
á ísafirði þar sem skólpið færi í
höfnina. Eftir að nýtt sjúkrahús
tæki til starfa á ísafirði ætti þetta
eftir að versna þar. Skólpið frá
sjúkrahúsinu mun fara beint út í
Pollinn, sem hefur verið stolt
bæjarbúa.
Áð sögn Birgis er víða verið að
vinna að endurbótum. En í flest-
um tilfellum kostuðu endurbætur
tugi miljóna og þar stæði hnífur-
inn í kúnni. Vinna við lagnir út í
sjó væri mjög dýr. Þá væri frá-
rennsli skólps mikið vandamál á
stöðum eins og Hveragerði þar
sem skólp væri leitt út í á ásamt
úrgangi frá ullarþvottaverk-
smiðju. Heilsuhælið hefði nánast
dælt úrgangi í túnfótinn hjá sér en
nú hefðu menn þar tekið við sér.
Birgir sagði að kannski þyrfti
markvissara eftirlit og reglur frá
heilbrigðisyfirvöldum í þessum
efnum.
-hmp
Á biðstofunni. Sjúklingar eiga ekki að vera feimnir við að biðja lækni að skýra hlutina út fyrir sér, segir Olafur
Ólafsson landlæknir. Enda sé það skylda lækna að upplýsa sjúklinginn. Mynd: Ari.
Heilbrigðismál
Skríflegt samþykki
Ólafur Ólafsson landlæknir: Sjúklingar gefi skriflegt samþykkifyrir
meiriháttar aðgerðum. Um 500 kvartanir borist á 8 árum. 170-80%
tilfella lýkur máli með sáttum
með lögfræðing með sér til lækn- hér á landi innan fárra ára. Á
is, segi ég fyrir mig að þá nenni ég þeim litlu umræðum sem átt
þessu ekki lengur,“ sagði Ólafur. hefðu sér stað á meðal lækna
Þetta kerfi fríar lækni ekki af heyrðist sér að þeir tækju þessari
mistökum sínum, að mati Ólafs.
w *
Olafur Olafsson landlæknir
leggur til að sjúklingar gefi
skriflegt samþykki sitt fyrir
meiriháttar aðgerðum. Með því
staðfesti sjúklingur að læknir hafi
skýrt út fyrir honum tilgang að-
gerðarinnar, gang hennar og
mögulegar afleiðingar. Síðan
1980 hafa 500 kvartanir borist
landlæknisembættinu. 1 30% til-
fella eru kvartanir vegna
meintrar rangrar meðferðar og I
20% tilfella vegna samskiptaörð-
ugleika læknis og heilbrigðis-
starfsfólks.
Ólafur viðrar þessa hugmynd
sína í Læknablaðinu. í samtali við
Þjóðviljann sagði hann að hug-
mynd sín væri sú að skriflegt sam-
þykki sem þetta hnykkti á um að
læknar skýrðu sjúklingum frá til-
gangi aðgerða, hvernig þær færu
fram og um mögulegar afleiðing-
ar þeirra. „Við lítum svo á að það
sé skylda hvers læknis að gera
þetta og það hafi orðið töluverð
breyting á samskipum læknis og
sjúklings frá því sem var,“ sagði
Ólafur. Hann sagði mikla áherslu
lagða á það við menntun lækna-
stúdenta að þeir skýrðu málin
vandlegafyrirsjúklingum. Flestir
læknar sinntu þessu vel en auðvit-
að vildi þetta bregðast eins og
annað.
Ólafur leggur til að aðferð
Breta verði tekin upp í þessum
efnum en ekki Bandaríkja-
manna. En hún er sú að skýra frá
tilgangi aðgerðar, gangi hennar
og mögulegum afleiðingum. í
Bandaríkjunum væri talin upp
röð eftirverkana. Sú leið hefði
leitt til mikilla málaferla. „Ef
sjúklingur þarf að fara að mæta
Læknir verði alltaf að bera
ábyrgð á faglegum mistökum.
Hins vegar geti aðgerðir stundum
misfarist án þess að nokkur
mannlegur máttur geti komið í
veg fyrir það. Þess vegna sé mikil-
vægt að sjúklingur sé vel upplýst-
ur um það sem á að gera við hann.
Ólafur er vongóður um að
kerfi sem þetta verði tekið upp
hugmynd vel, sérstaklega ungir
læknar.
Að sögn Ólafs koma hlutfalls-
lega upp jafn mörg mál hér á
landi og á hinum Norðurlöndun-
um. En munurinn væri sá að hér
lyki þeim mun oftar með sáttum
eða í 70-80% tilfella. Þá hefðu
hærri bætur verið greiddar hér en
á hinum Norðurlöndunum.
-hmp
Úrhelli
Skriðuföll
og flóð
Ólafsfjarðarmúli og
Siglufjarðarvegur
lokuðust vegna
skriðufalla.
Vegaskemmdir og
vatnsflaumur í
minkabúi í
Vopnafirði
Um norðan- og austanvert
landið hefur rignt hressilega
síðustu daga og í gær höfðu veg-
agerðarmenn í nógu að snúast
við, að lagfæra skemmdir af völd-
um vatnavaxta.
Mest úrhelli var í fyrrinótt og
mældist úrkoman 50 mm á Sigl-
unesi. Þá lokuðu skriður og grjót-
hrun bæði Siglufjarðarvegi og Ól-
afsfjarðarmúla. Að sögn lögreglu
á Siglufirði varð hrun á nokkrum
stöðum á Strandavegi og stór
skriða féll austan við Stráka-
göngin. Mönnum var leyft að fara
um veginn í gærdag, en þá hafði
veðrinu slotað og búið að hreinsa
það mesta af veginum.
Rignt hafði nær samfellt á Sig-
lufirði í um viku, en á mánudag
og þriðjudag færðist veðrið í
aukana og var ekki hundi út sig-
andi, eins og lögreglan komst að
orði.
Vegaeftirlitsmaður á Akur-
eyri, sagði að ýtt hefði verið því
mesta af veginum um Ólafsfjarð-
armúla og mætti segja að hann
væri fær. Engum væri þó ráðlagt
að fara vegna hættu á grjóthruni,
meðan enn rigndi. Endanlegri
viðgerð yrði ekki viðkomið fyrr
en veðrið gengi niður.
Á bænum Svínabökkum í
Vopnafirði flæddi vatn inn í
minkahús er Haugsá braut niður
vamargarð. Að sögn Jóhönnu
Jörgensdóttur, eru þau með á 4.
þúsund minka í 2 húsum og náði
vatnshæðin í húsunum, um 50
sm. Búrin eru í meiri hæð og sak-
aði minkana ekkert. Hins vegar
gróf vatnsflaumurinn undan öðru
húsinu og taldi hún það vera einn
og hálfan metra á 10 m löngum
kafla.
Við brýr á Sunnudalsvegi í
Vopnafirði rofnuðu vegir og urðu
þrír bæir einangraðir, þar til við-
gerð lauk í gær.
Á veðurstofunni fengust þær
upplýsingar að nú væri að draga
úr veðrinu. í dag héldist norðan-
áttin, en á morgun ætti að verða
meira og minna þurrt um allt
land.
mj
ísafjörður
Bæjarsjóður illa staddur
Gjöld 29,7 miljónir umfram tekjur 1987. Fjármagnskostnaður 40 miljónir,
framkvæmdir69. Forseti bœjarstjórnar: Getum ekki dregið úrframkvœmdum við
höfn og grunnskóla
gerði ráð fyrir og fara vextir mest arframkvæmdir. Verið er að
fram úr, eða nálægt 15 miljónum
f~\ rt /% *- 1 /T 1 iim
r
| ársreikningi bæjarsjóðs
__________ Isa-
Qarðarkaupstaðar fyrir 1987,
kemur fram mun verri niður-
staða en gert var ráð fyrir í fjár-
hagsáætlun. Um 29,7 miljónir
vantar upp á að telyur hafi staðið
undir heildargjöldum bæjar-
sjóðs, - sem hefur þurft að fjár-
magna með lántökum og þá einn-
ig allar afborganir lána, segir í
skýrslu bæjarstjóra, sem rakin er
í staðarblaðinu Bæjarins besta.
Rekstrargjöld og útgjöld
vegna framkvæmda, sem hlutfall
af rekstrartekjum, voru 114% og
hefur þetta hlutfall ekki verið
hærra síðan 1982. Tekjuafgangur
er 29 miljónum minni en áætlun
og á eftir koma 6 miljónir um-
fram í launagreiðslur.
Kristján Jónasson, forseti
bæjarstjórnar, sagði gífurlega
hækkun vaxta stærstan þátt í
slæmri útkomu, en á síðasta ári
voru útgjöld vegna fjármagns-
kostnaðar um 40 miljónir á með-
an til framkvæmda og fjárfest-
inga fóru 69 miljónir.
Hann sagði að við upphaf
kjörtímabilsins hefði verið talið
mögulegt að fara út í verulegar
framkvæmdir og það gert.
Stærstu póstarnir hafa verið
bygging stjórnsýsluhúss og hafn-
stækka grunnskóla og nýtt íþrótt-
ahús er í byggingu og unnið hefur
verið við úrbætur á vatnsmálum
ísfirðinga.
— Úr hafnarframkvæmdum
drögum við alls ekki. Getum það
ekki vegna þeirrar þjónustu sem
inna þarf af hendi við bátaflot-
ann. Hann og fiskvinnslan standa
nú einu sinni undir þessu öllu
saman. Grunnskólinn og íþrótta-
húsið eru líka framkvæmdir sem
við getum ekki dregið, sagði
Kristján er hann var inntur eftir
því hvort ákveðinn hefði verið
samdráttur í framkvæmdum
vegna stöðu bæjarsjóðs. mj
2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 28. júlí 1988