Þjóðviljinn - 30.07.1988, Blaðsíða 8

Þingvellir
Hlúð að náttúm og sögu í skipulagi
Brýntað leggja göngustíga til verndar gróðri ogfornminjum.
Menningarmiðstöð reist við Kárastaðastíg og Valhöll látin óáreytt
Þann 27. júlí voru liðin 60 ár
frá stofnun þjóðgarðs á Þing-
völlum og fyrst nú liggur fyrir
heildstætt skipulag að Þingvalla-
svæðinu. Stefnumörkun Þing-
vallanefndar að framtíðarskipu-
lagi þjóðgarðsins og næsta um-
hverfis hans, er afrakstur þriggja
ára vinnu. Á þeim tíma hefur ver-
ið safnað viðamiklum upplýsing-
um um náttúrufar og fornminjar
á svæðinu, en meginmarkmið
skipulagsins er verndun náttúru
og menningarsögu Þingvalla. Er
það löngu orðið aðkallandi vegna
vaxandi umferðar almennings
um þjóðgarðinn.
Stefnt er að því að girða allt
það land, sem friðað er. Frá
Skógarhólum suður fyrir Kára-
staðanes verður girðing flutt vest-
ar en nú er, þannig að innan
hennar verði Biskupsbrekkna-
hraun, hluti mólendis meðfram
Leiralæk, austurhlíðar Ármanns-
fells og Meyjarsæti. Að austan-
verðu verður breytingin sú að
Amarfell verður innan þjóð-
garðsgirðingar.
hinum forna þingstað í Almannagjá er bæði gróður og búðarústir illai leikið af átroðningi gesta. Stefnt er að því í stefnumörkun Þingvalla-
nefndar að framtíðarskipulagi þjóðgarðsins að draga úr álagi, m.a. með þjónustumiðstöð á gjábakkanum og göngustígagerð.
Lagt er til að vegarstæði verði
breytt á 2 stöðum. Til að hindra
óþarfa akstur vestur með Þing-
vallavatni, verði Sogsvegur
sveigður til norðurs austan Arn-
arfells og vegur að Skógarhólum
verði lagður vestan Hvannagjár,
svo umferð íþyngi Þingvallakvos-
inni ekki meira en nauðsynlegt.
Gróður og minjar
niðurtroðið
í niðurstöðum Náttúmfræði-
stofnunar á rannsókn gróðurs í
þjóðgarðinum, segir að allt svæð-
ið næst Lögbergi sé troðið niður í
svað og á fleiri stöðum við
NÚFÆRÐU. .
105 g MEIRIJOGURT
ÞEGAR ÞÚ KAUPIR 500g DOS!*
gjámar hafi gróður látið á sjá
vegna átroðnings mannfólksins.
Það er ekki einungis gróður
sem er í hættu, heldur kom slæmt
ástand búðarústa í ljós við skrán-
ingu fomminja. - Þar sem troðn-
ingar liggja yfir búðirnar, eru þær
hreinlega að fletjast út í ólögu-
legar þúfur og moldarsvað.
Þingstaðurinn forni og næsta ná-
grenni hans em því í mikilli hættu
og segir í stefnumörkuninni að
tafarlaust verði að bregðast við
eyðingunni, með lagningu göng-
ustíga sem taki mið af legu forn-
minja.
Talin er ástæða til að takmarka
umferð um nokkra viðkvæma og
gróðurríka staði. Það er sérstak-
lega rætt um Snókagjá, Silfru,
Lambhaga og umhverfi Davíðs-
gjár.
Meðfram vatnsbakkanum er
gróður víða spilltur vegna á-
troðnings veiðimanna og eru
verstu dæmin við Vatnsvik og Öf-
ugsnáða. Þar standa á mörgum
stöðum berar hraunklappir eftir.
Lagt er til að sérstakt deiliskipu-
lag verði gert af vatnsbakkanum
og ákveðin svæði vernduð fyrir
umferð.
Ekki er eins ákveðið ráðist
gegn erlendum trjátegundum og
gert var í skipulagsdrögunum.
Þar átti að fjarlægja allan gróður
af erlendum toga, nema furu-
lundinn sem markar upphaf ís-
lenskrar skógræktar. Nú er ein-
ungis talað um grisjun trjá-
gróðurs innan þinghelginnar með
hliðsjón af fomleifaúttekt.
Mikiö líf í
Þingvallavatni
Allt frá 1974 hefur verið unnið
að rannsóknum á lífríki og vatna-
sviði Þingvallavatns og eftir 2 ár
er áætlað að gefa út veglega bók
um vatnið. í greinargerð Péturs
M. Jónassonar prófessors segir
að allt að 90% af aðrennsli
vatnsins komi langan veg eftir
neðanjarðarsprungum og er
vatnasviðið um 1000 ferkílómetr-
ar. - Gróðurrannsóknir sýna að
vatnasvið’ Þingvallavatns er í
hættu statt vegna ofbeitar, vatns
og vinda. Sérstaklega er svæðið
sunnan Langjökuls að Skjald-
breið, suður Armannsfell og með
Austurhlíðum Mosfellsheiðar illa
farið. Sama gildir um Grafning.
Hin nánu tengsl sem eru á milli
vistfræði vatnsins og jarðfræði
umhwerfisins eru sögð skipa Þing-
Allt frá 1974 hafa verið umfangsmiklar rannsóknir á lífríki og vatnasviði
Þingvallavatns. Mikið af fiski þrífst við góð skilyrði í vatninu og hér sjást
líffræðingarnir Hilmar J. Malmquist og Sigurður Snorrason með 16
punda urriðahæng úr Þingvallavatni.
vallavatni alveg sér á bekk meðal
vatna heimsins og þó að umhverf-
ið sé hrjóstrugt, er vatnið mjög
frjótt. Er það rakið til þess að
magn uppleystra efna er mikið í
aðrennslisvatninu, sem kemur
langan veg undan hrauni og
eykur það vöxt gróðurs í vatninu.
Um þriðjungur Þingvallavatns
er þakinn gróðri og magn þör-
unga mikið. Dýralíf er fjölbreytt
að sama skapi og t.d. lifa 10 þús-
und lífverur á fermetra á Sand-
eyjardýpi og 120 þúsund dýr á
hverjum fermetra í fjöruborðinu.
Á alþjóðlegan mælikvarða er
Þingvallavatn sagt mjög gott
veiðivatn og eina vatnið sem vit-
að er um að hafi 4 afbrigði af
bleikju. Þau eru murta, snigla-
bleikja, dvergbleikja og rán-
bleikja. Við Olafsdrátt, norðan
Arnarfells, eru aðalhrygningar-
stöðvar þingvallableikjunnar og
veiði bönnuð á því svæði.
Ekki er gert ráð fyrir skipu-
lagðri aðstöðu vegna skemmti-
siglinga á vatninu í þjóðgarðs-
landinu, en í Vatnsvirki á að út-
búa aðstöðu fyrir gamalt fólk og
fatlað til að komast að vatninu til
veiða.
Veitingar áfram
í Valhöll
f skipulagsdrögunum frá 1987
var stefnt að því að flytja alla
þjónustu er laðaði að fólk og bfla
vestur fyrir Almannagjá, þannig
að í þinghelginni yrðu aðeins
gamla kirkjan, bær og afdrep
með snyrtingu. Nú segir að Val-
höll verði að óbreyttu rekin sem
veitingahús, en rétt sé að meta
síðar framtíðarskipan veitinga-
og gistiþjónustu, í ljósi þróunar
mála á öllu Þingvallasvæðinu.
Við Kárastaðastíg, vestur af
hringsjánni, er lagt til að reist
verði vegleg menningarmiðstöð,
þar sem boðið verði uppá fræðslu
um sögu og náttúru Þingvalla-
svæðisins. Til tals hefur komið að
á vegum Alþingis og þjóðkirkj-
unnar rísi hús á Þingvöllum og
segir í stefnumörkuninni að húsið
mætti tengja menningarmiðstöð-
inni. Ekki er minnst á Kárastaða-
nes í því samhengi, eins og var í
drögunum.
A Gjábakka er talað um litla
miðstöð til að taka á móti gestum
úr suðri og austri og þjónusta
landsvæði frá Arnarfelli að
Lambhaga. Nýtt tjaldstæði er
fyrirhugað við Leiralæk og fram-
vegis verður áningarstaður hesta-
manna við Skógarhóla.
Eins og rætt var um í skipu-
lagsdrögum verða girðingar um-
hverfis einstaka sumarbústaði að
hverfa og ekki á að framlengja
samninga um bústaðina til lengri
tíma en tíu ára í senn. Hefur sá
tími verið lengdur um helming frá
skipulagsdrögunum og þar vænt-
anlega komið til móts við sumar-
bústaðaeigendur á Þingvöllum.
mj
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 30. júlí 1988.
* miðað við verð á jógúrt í 180 g dósum.