Þjóðviljinn - 10.08.1988, Blaðsíða 2

Björn Arnórsson, hagfrœðingur BSRB: Ríkisstjórnin hefur
brotið trúnað við launafólk. Viðbúið að gripið verði til
aðgerða í haust
Stjórn BSRB hefur ekki álykt-
að um þessi vinnubrögð ríkis-
stjórnarinnar, en sjálfur tel ég
þessa nefndarskipun vera út og
suður, sagði Björn Arnórsson,
hagfræðingur BSRB, þegar Þjóð-
viljinn leitaði álits hjá honum á
skipan forstjóranefndarinnar svo
kölluðu.
Björn sagði að með því að
grípa inn í samninga hefði ríkis-
stjórnin brotið gróflega gegn
þeim aðferðum, sem viðhafðar
hefðu verið við samninga að und-
anförnu, þar sem tekið hefði ver-
ið tillit til ýmissa aðstæðna í
þjóðfélaginu og horft meira til
kaupmáttar en beinna prósentu-
hækkana.
„Með þessu hefur ríkisstjórnin
skapað trúnaðarbrest, sem verð-
ur slæmt veganesti þegar samn-
ingar verða lausir í apríl nk., þótt
ekki sé farið að bæta á það með
mjög einhliða gengisfellingu
núna.
Björn benti á að flestir nefnd-
armanna hefðu áður en þeir voru
skipaðir í nefndina tjáð sig mjög
opinskátt um gengisfellingu.
„Það er rétt núna að rifja upp
þau aðvörunarorð sem verka-
lýðshreyfingin hafði um gengis-
fellingu í vor, í stað þess að leita
annarra Ieiða. Nú virðist eiga að
sigla í sama farið, vitandi að fyrri
gengisfelling gerði ekkert raun-
verulegt gagn.“
Björn sagði að sér þætti mjög
grátbroslegt að horfa upp á ríkis-
stjórn státa af fastgengisstefnu á
meðan enginn teldi að þörf væri
fyrir gengisfellingu, og væri þá
með yfirlýsingar í tíma og ótíma
um að fyrirtækin eigi að bera
ábyrgð á gerðum sínum, en um
leið og atvinnurekendur æmtu
hlypi sama ríkisstjórn beint í
gengisfellingarfarið.
En býst Björn við því að verka-
lýðshreyfingin grípi til einhverra
aðgerða í haust ef niðurstaðan nú
verður enn ein kjaraskerðingin?
„Það er ekki í mínum verka-
hring að segja til um það, en ég á
erfitt með að ímynda mér hvernig
menn ætla að sigla í gegnum þá
kjaraskerðingu sem fylgir gengis-
fellingu. Það er því viðbúið að
gripið verði til einhverra ráða.
Með því að grípa inn í samning-
ana hefur ríkisstjórnin brotið
trúnað gagnvart launafólki og
það er ekki vænleg aðferð til þess
að stefna að því jafnvægi í þjóðfé-
laginu sem þeir segjast vilja
stefna að.“ -Sáf
Hreindýr
Veiðikvótinn aðeins 330dýr
r
Iár verður aðeins leyfilegt að
veiða um 330 hreindýr og nefur
veiðikvótinn verið minnkaður
um helming frá því í fyrra. Það er
gert vegna þess að hátt á annað
hundrað dýr fundust dauð niðri á
fjörðum fyrir nokkru og því
hætta á að hreindýrastofninn þoli
ekki mikla veiði að þessu sinni.
Veiðar máttu hefjast 1. ágúst sl.
en ekki hefur frést af neinni veiði
enn sem komið er, en allir bænd-
ur þar eystra eru um þessar
mundir á kafi í heyskap.
Að sögn Óla Stefánssonar,
fyrrum veiðieftirlitsmanns og
bónda að Merki í Jökuldal, voru
nýlega talin um 1500 dýr undir
Jökli og voru kálfar um 33% dýr-
anna sem þykir gott. Þau 330
hreindýr sem veiða má í ár skipt-
ast á milli 32ja hreppa þar eystra
sem þýðir að hver þessara hreppa
fær 2-35 dýr í sinn hlut, sem síðan
deilist út meðal bænda í viðkom-
andi hreppum.
Aðspurður um kílóverð fyrir
hreindýrakjöt að þessu sinni
sagði Oli að verðið réðist svo til
eingöngu af því hvað markaður-
inn vildi borga og taldi hann ekki
ólíklegt að fyrir kílóið af læri og
hrygg fengjust 12-1400 krónur.
Það eru svo til eingöngu hótel og
veitingahús sem kaupa hrein-
dýrakjöt.
Óli Stefánsson sagði að engin
skýring lægi á lausu um hvað
hefði ollið dauða hátt á annað
hundruð hreindýra sem fundust
dauð á Borgarfirði eystra ekki
alls fyrir löngu. Sjálfur er hann á
þeirri skoðun að fóðurbreyting
hafi valdið þar mestu um þegar
dýrin komu af fjöllum og niður á
láglendið en ekki úr hor eins og
sumir hafa viljað halda fram.
Sem fyrrum veiðieftirlitsmað-
ur með hreindýraveiðum sagði
Óli að alltaf væru einhver brögð
að því að skotglaðir veiðimenn
veiddu dýr án leyfis en því miður
hefði ekki enn tekist að hafa
hendur í hári þessara hrappa. Ný-
verið hækkuðu sektir vegna þessa
og eru í dag nú 70-80 þúsund
krónur þannig að það getur verið
dýrt spaug að drepa hreindýr án
veiðileyfis.
„Hreindýraveiðin er ekki neitt
neitt í dag miðað við það sem hún
var hér áður fyrr. Þá komu í hlut
Jökuidalshrepps um 130-140 dýr
sem ég skaut svo til öll fyrir
hreppinn, en í dag get ég best
trúað að hreppurinn fái ekki út-
hlutað nema tveimur dýrum.
Þannig að menn eru ekkert að
flýta sér við að ná þeim í dag og
gera það ekki fyrren um mánaða-
mótin næstu þegar heyskap er'
lokið og allt komið í hús fyrir vet-
urinn,“ sagði Óli Stefánsson
bóndi.
-grh
Fiskeldi
Forstjóranefndin
Rökrétt
framhald
- Það er augljóst að ríkis-
stjórnin telur sér henta betur að
nýta þau ráð sem koma annars
staðar að en frá verkalýðshreyf-
ingunni, sagði Ásmundur Stef-
ánsson, forseti Alþýðusam-
bandsins við Þjóðviljann um sk.
forstjóranefnd sem ríkisstjórnin
hefur skipað sér til halds og
trausts í glímunni við vanda efna-
hagslífsins.
Asmundur sagði að ekki hefði
verið leitað til verkalýðshreyfing-
arinnar um að tilnefna fulltrúa í
nefndina. - í vor þegar verið var
að undirbúa bráðabirgðalögin
buðumst við til viðræðna við
ríkisstjórnina um efnahagsmálin
almennt. Á þeim tveimur fund-
um sem við áttum þá með ríkis-
stjórninni þá tók ríkisstjórnin
undir það að ljóst væri að kaupið
væri ekki vandamálið sem við
væri að etja heldur óráðsían í
þjóðfélaginu.
Ríkisstjórnin var hins vegar
ekki tilbúin til annars en að ræða
kaupið eitt og sér og það hvernig
ætti að skerða það, sagði Ás-
mundur.
Hann sagði að það þyrfti því
varla að koma neinum á óvart að
ríkisstjórnin vildi ræða við at-
vinnurekendur. - Það er rökrétt
framhald af því sem hún hefur
verið að gera til þessa, sagði Ás-
mundur.
Eins og um hnútana er búið er
líklegast að niðurstaðan verði sú
að haldið verði áfram að hlaupa
undan vandanum og gengið fellt í
stað þess að ganga í það sem gera
þarf, eins og að snúa atvinnurek-
strinum til betri vegar, opinberu
fjármálunum og skattamálunum.
__________________-rk
Ríkisstjórnin
Veröbólgan
og
Steingrímur
Matthías Á. Mathiesen, sam-
gönguráðherra og starfandi for-
sætisráðherra í fjarveru Þorsteins
Pálssonar, sagði í fréttatíma Rík-
issjónvarpsins í gærkvöldi að að-
alvandamál ríkisstjórnarinnar
væru mikil verðbólga og yfirlýs-
ingagleði Steingríms Hermanns-
sonar, utanríkisráðherra og for-
manns Framsóknarflokksins.
-grh
Svört skýrsla
Fíkniefni
Smyglari
handtekinn
Maður á sjötugsaldri
Þegar Arnarfellið, eitt af
skipum Sambandsins, lagðist að
bryggju snemma í gærmorgun,
var skipverji á sjötugsaldri hand-
tekinn af fíkniefnadeild iögregi-
unnar og reyndist hann vera með
1 kíló af hassi.
Þegar síðast fréttist stóð rann-
sókn málsins yfír en talið er að
fleiri aðilar tengist þessari
smygltilraun en sá handtekni.
-grh
Isamanburði við helstu ná-
grannalönd okkar ss. Noreg,
írland, Skotland og Færeyjar er
aðstaða til uppbyggingar fiskeldis
mun hagstæðari þar en hér á
landi, hvort sem um er að ræða
lán til stofnframkvæmda eða rek-
strarlán. Til að snúa þessari þró-
un við kynnti landbúnaðarráð-
herra á ríkisstjórnarfundi í gær
tillögur nefndar sem gert hefur
athugun á starfsskilyrðum fi-
skeldis hérlendis. Nefndin leggur
til að rekstrarvandi fiskeldisfyrir-
tækja verði leystur með ríkisá-
byrgð, hliðstætt því sem gert er í
Noregi, þar sem húner ailt að
50%, eða að stofnað verði sérs-
takt ábyrgðarfélag á vegum
banka og sjóða í sama skyni.
Á fundi með blaðamönnum í
gær, þar sem niðurstöður nefnd-
arinnar voru kynntar, kom fram
að í þessum samanburðarlöndum
verður rekstur fiskeldisfyrirtækja
að teljast mun auðveldari en hér.
Til að mynda eiga fiskeldisstöðv-
ar í þessum löndum kost á lánum
fyrir öllum rekstrarkostnaði og
sumsstaðar með ríkisábyrgð á
rekstrarlánum og með styrkjum
sem auka lánamöguleika til
rekstursins. Auk þess mæta opin-
berir aðilar þar þörfum banka
fyrir viðunandi tryggingar fyrir
lánum.
Hins vegar komst nefndin að
þeirri niðurstöðu að hér á landi sé
ekkert samræmt fyrirkomulag og
erfitt sé að sjá hvemig innlend
fískeldisfyrirtæki eigi að geta
fjármagnað hluta rekstrar-
kostnaðarins að óbreyttu.
Sé litið á stöðuna í dag varð-
andi stofnframkvæmdir kemur í
ljós að löndin, önnur en Fær-
eyjar, veita 25-30% styrki til
þeirra á meðan hér eru engir slík-
ir styrkir veittir. Hér er gerð
krafa um að eigið fjármagn sé
minnst 33% af stofnframkvæmd-
um en í samanburðarlöndunum
er krafan mun lægri eða frá 20%
og allt niður í 5%. Þar geta lán og
styrkir numið allt að 80-95% en
hér aðeins 67% og svo mætti
lengi telja.
Varðandi rekstrarlán til físk-
eldis • hér og í áðurnefndum
löndum má til samanburðar
nefna að þar em veitt lán til
fjármögnunar allt að 100%
rekstrarkostnaðarins en hér-
lendis fá fiskeldisfyrirtækin að-
eins 50% rekstrarkostnaðarins
fjármagnaðan með rekstrarlán-
um, en verða síðan sjálf að finna
leiðir til að fjármagna afganginn.
Nýkjörinn formaður Lands-
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miftvikudagur 10. ágúst 1988
sambands fiskeldis- og hafbeitar-
stöðva, GuðmundurG. Þórarins-
son alþingismaður sem sæti átti í
nefndinni, sagði að þetta mál
þyldi enga bið og brýnt væri að
tekið yrði á málum fiskeldisins
því framtíðin væri þess. Hann
sagði að miðað við núverandi
framleiðslugetu seiðaeldisstöðva
mætti gera ráð fýrir að um 10
miljónir seiða fam að jafnaði í
eldi á ári hverju og allt að 5 milj-
ónir seiða í hafbeit. Áætlað út-
flutningsverðmæti afurða sem
þessi seiði munu gefa af sér em
um 5 miljarðar króna á verðlagi
dagsins í dag, sem er um 10% af
heildarútflutningi landsmanna og
samsvarar ársútflutningi á áli á
síðasta ári.
-grh