Þjóðviljinn - 11.08.1988, Qupperneq 7

FRÉTTASKÝRING
Fiskvinnslan
Reksturinn hangir á bláþræði
Að öllu óbreyttu stefnir ífjöldalokanirfiskvinnslufyrirtækja í haust. Verðfall á erlendum mörkuðum,
gegndarlausar kostnaðarhœkkanir innanlands ásamt hrikalegum fjármagnskostnaði valda þar mestu.
Krafafiskvinnslunnar er að þegar verðmyndun innanlands séfrjáls eigi hið sama að gilda um gjaldeyrinn
Rekstur fiskvinnslufyrirtækja
hangir nú á bláþræöi og ljóst að
fjöldalokanir eru framundan á
næstunni að öllu óbreyttu með
tilheyrandi atvinnuleysi hjá fisk-
vinnslufólki. Aðalástæðurnar
fyrir þessari slæmu stöðu vinnsl-
unnar eru einkum þær að miklar
verðlækkanir hafa átt sér stað er-
lendis og hefur til dæmis pundið
af þorskblokk lækkað niður í
1,20-1,25 dollara, en var í rúm-
le'ga 2 dollurum ekki alls fyrir
löngu og sér ekki fyrir endann á
þeim, samfara aukinni birgða-
söfnun á frystum sjávarafurðum.
Fjármagnskostnaður er sem
snara um háls fyrirtækjanna og
herðir alltaf meira að. Á sama
tíma er ekkert lát á innlendum
kostnaðarhækkunum á meðan
að skila til ríkisstjórnarinnar er
ekki vitað á þessari stundu, en
það þarf ekki mikinn spámann til
að geta sér til um að þar verður
fyrst og fremst komið sér saman
um stóra gengisfellingu, þá
þriðju á árinu, niðurskurð í ríkis-
fjármálunum, auk tillagna til að
stemma stigu við fjármagns- ó-
freskjunni margumtöluðu. Síðan
er það ríkisstjórnarinnar að láta
verkin tala og koma sér saman
um nauðsynlegar aðgerðir. Af
fréttum að dæma frá stjórnar-
heimilinu er ekki von á að stjórn-
arflokkarnir komi sér saman um
eitt né neitt til bjargar fisk-
vinnslufyrirtækjunum, nema þá
að fella gengið vegna ósamkomu-
lags þeirra í milli um allt milli
himins og jarðar.
liggur það steinsnar frá auðug-
ustu fiskimiðum. Þá hafa Vest-
mannaeyingar byrjað viðræður
sín í milli um samruna einstakra
frystihúsa þar í bæ til að reyna að
gera rekstur húsanna hagkvæm-
ari en ella.
Eyjólfur Martinsson forstjóri
ísfélags Vestmannaeyja sagði við
Þjóðviljann að reksturinn væri
afar þungur í taumi um þessar
mundir og að óbreyttu kæmi það
sér ekki á óvart þó einhver hús-
anna þar veigri sér við að opna
aftur eftir sumarfrí vegna tap-
reksturs. Þá hefur Útvegsbank-
inn í Eyjum einnig haldið að sér
höndum í útlánum til sjávarút-
vegsfyrirtækja vegna mikilla
skulda þeirra og að ekki séu
sjáanleg nein batamerki fram-
tekjur fyrirtækjanna minnka sí-
fellt.
Á sama tíma og þetta hefur
verið að gerast hafa stjórnvöld
reynt að klóra í bakkann með
tveimur gengisfellingum það sem
af er árinu og von er á þeirri
þriðju áður en langt um líður.
Það er samdóma álit fiskvinnslu-
manna að gengisfellingarnar hafi
gert sitt gagn en ávinningurinn af
þeim hafi fuðrað upp á ör-
skömmum tíma í óðaverðbólg-
unni innanlands. Þá hefur hátt
gengi dollarans einnig orðið til
hjálpar í þessari næstum því von-
lausri stöðu atvinnugreinarinnar.
Til þess að reyna að snúa þess-
ari þróun við hafa stjórnvöld
gripið til þess ráðs að skipa enn
eina nefndina til að gera tillögur
til úrbóta í efnahagsmálum sem
skipuð er fulltrúm stjórnarflokk-
anna og gæðingum þeirra í at-
vinnulífinu. Hvaða niðurstöðum
efnahagsnefndin kemur til með
Sjávarpláss
í hœttu
Þrátt fyrir að slæm staða fisk-
vinnslunnar hafi verið morg-
unljós frá ársbyrjun, kom það
flatt upp á marga þegar eitt
stærsta fiskvinnslufyrirtækið á
Suðurnesjum, Meitillinn hf. í
Þorlákshöfn sagði upp öllu starfs-
fólki sínu um 190 manns fyrr í
sumar vegna tapreksturs og
glórulausrar framtíðar í rekstri
fyrirtækisins.
Og ekki minnkaði undrun al-
mennings þegar það fréttist að
fyrirtæki Einars Guðfinnssonar
hf. í Bolungarvík hefði þurft að
taka 30 milljón króna lán hjá
Byggðastofnun til fjárhagslegar
endurskipulagningar á rekstri
fyrirtækisins vegna lélegrar
lausafjárstöðu. En hingað til hef-
ur það verið álitið eitt af
traustustu sjávarútvegsfyrirtækj-
um landsins, enda
undan í rekstrinum, þó ekki hafi
enn verið lokað fyrir alla fyrir-
greiðslu til fyrirtækjanna af hálfu
bankans.
Grundvöll-
urinn brostinn
Formaður stjórnar Sambands-
frystihúsanna Tryggvi Finnsson,
framkvæmdastjóri Fiskiðjunnar
hf. á Húsavík sagði við Þjóðvilj-
ann að ef ekki komi til
virkra aðgerða af hálfu stjórn-
valda hið fyrsta, séu upp-
sagnirnar hjá Meitlinum aðeins
báran á undan öldunni sem muni
skola frystihúsum landsins upp á
sker með haustinu. Tryggvi var
ómyrkur í máli um stöðuna og
sagði að menn bæru kvíðboga
fyrir haustinu, sem ávallt væri
erfiður rekstrartími vegna stop-
ulla gæfta og afla.
í nýlegu viðtali við fréttabréf
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna, Frost, sagði Jón Páll Hall-
dórsson framkvæmdastjóri
Norðurtangans hf. á ísafirði að
starfsgrundvöllur vinnslunnar
væri brostinn og að verulegur
samdráttur væri framundan.
„Það liggur ljóst fyrir að taprekst-
ur útflutningsframleiðslunnar
verður ekki endalaust fjármagn-
aður með auknu lánsfé, jafnvel
ekki erlendu, þó að það sé mun
hagstæðara. Starfsgrundvöllur
útflutningsframleiðslunnar er
brostinn, hvort sem mönnum lík-
ar betur eða verr,“ sagði Jón Páll
Halldórsson á ísafirði.
Hann sagði einnig í áður-
nefndu viðtali að á næstu vikum
væri óumflýjanlegt að draga sam-
an seglin í framleiðslunni, verði
ekkert gert til að breyta þeirri
stöðu sem nú væri komin upp.
„Slíkt ástand mun óhjákvæmi-
lega hafa lamandi áhrif á þau
framleiðslubyggðalög sem
byggja afkomu sína á framleiðslu
sjávarafurða og því fylgja ófyrir-
sjáanlegar afleiðingar,“ sagði Jón
Páll framkvæmdastjóri Norður-
tangans á ísafirði.
Hrikalegur
fjármagns-
kostnaður
„Stöðunni hjá okkur verður
best lýst með því að við uppgjör
fyrstu fimm mánuða þessa árs
kom í ljós, að fjármagnskostnað-
ur fyrirtækisins er sá sami á þessu
tímabili og hann var allt árið í
fyrra, þrátt fyrir óverulega
aukningu á skuldum. Heildar-
reksturinn skilaði á þessum tíma
5-6% minna upp í afskriftir og
fjármagnskostnað, heldur en
1987, og fer það hlutfall hratt
lækkandi þrátt fyrir sambæri-
legan rekstur", sagði Róbert
Guðfinnsson framkvæmdastjóri
hjá Þormóði ramma hf. á Siglu-
firði við fréttabréf SH. Hjá fyrir-
tækinu vinna um 220 manns til
sjós og lands. Róbert er ekkert að
skafa af hlutunum þegar hann er
spurður um orsakirnar fyrir þessu
ástandi: „Fyrst og fremst gegnd-
arlausar verðlækkanir erlendis,
samhliða algjöru aðgerðarleysi
stjórnvalda innanlands.“
Róbert tekur undir það sem
stjórn Sambandsfrystihúsanna
samþykkti á aðalfundi sínum fyrr
í vor að þegar frjáls verðmyndun
sé á verðlagi innanlands hljóti
krafa útflutningsatvinnuveganna
vera að hið sama gildi um gjald-
eyrinn; að hann verði seldur á því
verði sem kostar að framleiða
hann, en ekki að stjórnvöld geti
stýrt verðmyndun gjaldeyrisins
og þannig ráðskast með tekjur út-
flutningsatvinnu veganna.
f dag eru raunvextir af afurða-
lánum til fiskvinnslunnar um 9%
en í stöðunni í dag treystir hún sér
ekki að greiða hærri raunvexti af
þessum lánum en um 2-4%.
Framkvæmdastjóri Fiskvinnsl-
unnar hf. á Seyðisfirði, Adolf
Guðmundsson, sagði í fréttabréfi
SH að það vanti pólitískt þrek af
hálfu stjórnvalda til aðgerða.
Hann sagði að enginn rekstur
gæji staðið undir því til langframa
að fjármagna 50% refsivexti.
„Ekkert fyrirtæki getur til lengd-
ar borgað jafnmikið í fjármagns-
kostnað og laun,“ sagði Adolf
Guðmundsson á Seyðisfirði.
-grh
DAGVIST BARIMA
VESTURBÆR
Dagheimilið
Hagaborg — Fornhaga 8
Óskar að ráða 2 deildarfóstrur og aðstoðar-
fólk til starfa frá 1. september eða eftir sam-
komulagi.
Upplýsingar gefur Guðrún forstöðumaður
í síma 10268 eða á staðnum.
Fimmtudagur 11. ágúst 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7